Khởi công, triển khai đầu tư xây dựng 159 dự án nhà ở xã hội trong 5 tháng đầu năm

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh trao đổi tại cuộc tọa đàm. Ảnh: Dương Tuấn.

Ngày 5/6, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức Tọa đàm “Đột phá để phát triển nhà ở xã hội” (NOXH). Tại cuộc tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, phát triển NOXH là một chính sách quan trọng, gắn liền với an sinh xã hội. Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo sát sao để thúc đẩy đầu tư phát triển NOXH. Nhiều hội nghị toàn quốc, văn bản chỉ đạo, nghị quyết, công điện đã được ban hành nhằm đôn đốc các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp cùng vào cuộc. Các địa phương cũng đã rất nỗ lực triển khai đầu tư phát triển NOXH và đạt được nhiều kết quả đáng kể.

Về thể chế và chính sách, theo ông Sinh, Quốc hội đã thông qua đồng bộ các luật quan trọng như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản, Luật Các tổ chức Tín dụng, và sửa đổi Luật Đầu tư. Các cải cách thủ tục hành chính được thực hiện nhằm thúc đẩy các dự án nhà ở nói chung, đặc biệt quan tâm đến NOXH cho người thu nhập thấp ở đô thị và công nhân khu công nghiệp. Luật Nhà ở đã bổ sung đối tượng là nhà ở cho lực lượng vũ trang, mở rộng chính sách phát triển NOXH. Các chỉ tiêu phát triển nhà ở đã được giao cho các địa phương.

Về triển khai thực tế, trên cơ sở chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các địa phương đã tích cực triển khai trên địa bàn cả nước đã quy hoạch 1.309 vị trí với quy mô 9.737 ha đất làm nhà ở xã hội. Theo đó, hầu hết các địa phương đều dành đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội. Nhiều địa phương đã quan tâm, dành quỹ đất nhà ở xã hội tại các vị trí thuận lợi, gần các trung tâm đô thị, khu công nghiệp, đảm bảo đáp ứng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.

Ông Sinh thông tin, cả nước có 686 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 627.867 căn. Trong đó, 117 dự án hoàn thành và hoàn thành một phần, quy mô 80.811 căn; 159 dự án đã khởi công xây dựng, quy mô 135.563 căn; 416 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư, quy mô 417.185 căn. “Như vậy, số lượng dự án đã hoàn thành, khởi công xây dựng đạt 51% so với chỉ tiêu đã đặt ra”, ông Sinh cho hay.

Về kết quả đầu tư xây dựng nhà ở xã hội 5 tháng đầu năm 2025, theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng trên cả nước đã khởi công, đang triển khai đầu tư xây dựng 159 dự án, với quy mô 135.563 căn. Trong đó khởi công mới 21 dự án, với quy mô 20.428 căn. Trong 5 tháng đầu năm, có 22.649 căn hộ nhà ở xã hội đã hoàn thành.

Để tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy phát triển NOXH, đảm bảo mục tiêu đầu tư ít nhất 1 triệu căn hộ NOXH đến năm 2030, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt, yêu cầu rà soát vướng mắc và đề xuất biện pháp tháo gỡ. Trên tinh thần đó, Bộ Xây dựng đã chủ động tham mưu, trình Chính phủ, sau đó trình Quốc hội xem xét. Ngày 29/5/2025 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 201 về thí điểm cơ chế đặc thù để phát triển NOXH.

Ông Sinh phân tích, tại Nghị quyết số 201/2025/QH15 bao gồm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển NOXH. Cụ thể như: Quỹ nhà ở quốc gia; Giao chủ đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu đối với dự án đầu tư xây dựng NOXH, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân không sử dụng vốn đầu tư công; Lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch chi tiết dự án đầu tư xây dựng NOXH; Thủ tục đầu tư xây dựng NOXH; Xác định giá bán, giá thuê mua NOXH; Điều kiện về nhà ở để được hưởng chính sách hỗ trợ về NOXH; Thuê NOXH, nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp; Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật, tạo quỹ đất phát triển nhà ở xã hội.

Trong đó, theo ông Sinh có một số cơ chế, chính sách đáng chú ý như thành lập Quỹ nhà ở quốc gia. Theo đó, Quỹ nhà ở quốc gia là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận bao gồm quỹ nhà ở trung ương do Chính phủ thành lập, quỹ nhà ở địa phương do UBND cấp tỉnh thành lập.

“Mục tiêu của Quỹ là tạo nguồn vốn để đầu tư xây dựng NOXH, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của dự án NOXH, tạo lập NOXH để cho thuê, nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê”, ông Sinh nêu và cho biết cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính trong thủ tục đầu tư xây dựng NOXH với mục tiêu cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, gắn với tăng cường giám sát theo chỉ đạo tại Nghị quyết số 68- NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị.

Theo đó, Nghị quyết đã cắt giảm, cải cách các thủ tục hành chính như: Không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư mà thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu. Theo đó, cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành. Không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, theo đó cắt giảm được 65 ngày so với quy định hiện hành.

Cùng với đó, bỏ thủ tục thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng, theo đó cắt giảm được từ 15 - 35 ngày so với quy định hiện hành. Không yêu cầu thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi đối với các gói thầu lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng mà được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn, theo đó cắt giảm được từ 45 - 105 ngày so với quy định hiện hành. Miễn giấy phép xây dựng đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình, theo đó cắt giảm được 20 - 30 ngày so với quy định hiện hành. Không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua NOXH tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh mà do chủ đầu tư tự xây dựng, phê duyệt. Sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra. Theo đó, quy định này cắt giảm được ít nhất 30 ngày so với quy định hiện hành.

Ông Sinh thông tin với những nội dung có tính chất đột phá, cơ chế đặc thù của Nghị quyết này, Quốc hội cũng đã nhất trí đưa Nghị quyết này có hiệu lực sớm, kể từ ngày 1/6/2025.

Việt Thắng