Khởi đầu giai đoạn mới trong hợp tác toàn cầu về chống tội phạm mạng

Chủ tịch nước Lương Cường phát biểu tại Lễ mở ký Công ước Hà Nội. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Mở ra khuôn khổ pháp lý ứng phó tội phạm mạng

Đại diện các quốc gia ký Công ước Hà Nội đều khẳng định cam kết, coi đây là nền tảng pháp lý toàn cầu nhằm tăng cường hợp tác, bảo vệ quyền con người và xây dựng môi trường số an toàn, tin cậy.

Trong các đánh giá đưa ra tại sự kiện, đại diện các nước đề cao vai trò của công ước là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng khuôn khổ pháp lý toàn cầu đầu tiên để điều phối các nỗ lực chung ứng phó với tội phạm mạng - thách thức xuyên biên giới ngày càng tăng về số lượng và mức độ phức tạp.

Đáng chú ý, Công ước Hà Nội đã đặt cơ sở pháp lý để xử lý các tội phạm nhắm vào nhóm yếu thế, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em và người cao tuổi, bao gồm phát tán hình ảnh riêng tư không có sự đồng thuận, lạm dụng và bóc lột trẻ em trực tuyến, cùng các hình thức lừa đảo trên mạng.

Phó Tổng thống Ecuador, bà Maria Jose Pinto Gonzalez Artigas. (Ảnh: TTXVN)

Đây cũng là vấn đề được Phó Tổng thống Ecuador, bà Maria Jose Pinto Gonzalez Artigas nhấn mạnh. Bà Maria Jose Pinto Gonzalez Artigas cho rằng, phát triển công nghệ cần đồng hành với thúc đẩy an ninh con người, quyền con người và nhân văn.

Phó Tổng thống Ecuador khẳng định, trẻ em ngày nay học, chơi và có những mơ ước gửi gắm trong các bài viết, nội dung đăng tải lên mạng. Nhưng cùng không gian mạng đó, trẻ em cũng đang bị “phơi bày” trước bạo lực, bị bắt nạt trực tuyến, bị lừa đảo, thao túng cảm xúc…

“Đây là lý do tại sao an ninh mạng không thể chỉ được coi là một vấn đề kinh tế và công nghệ. Đó là một mệnh lệnh xã hội. Đó là việc bảo vệ tâm trí và trái tim của cả một thế hệ. Tương lai của an ninh mạng, các thuật toán chúng ta tạo ra phải phản ánh sự đồng cảm. Các công nghệ chúng ta phát triển phải dựa trên quyền con người. Và các quyết định chúng ta đưa ra phải luôn bắt đầu bằng một câu hỏi: Điều này có an toàn cho tất cả trẻ em không?”, Phó Tổng thống Ecuador nhấn mạnh.

Đại diện các nước đều ghi nhận thách thức to lớn mà tội phạm mạng đang tác động đến từng nền kinh tế cũng như đời sống người dân. Nhiều ý kiến bày tỏ cam kết quốc gia về phòng, chống tội phạm mạng, hợp tác quốc tế trong chia sẻ thông tin, bằng chứng, xây dựng tiêu chuẩn chung về quản lý không gian mạng, tăng cường năng lực và hỗ trợ kỹ thuật.

Các đại biểu quốc tế tham dự Lễ mở ký. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Chủ tịch Hạ viện Uzbekistan Nuriddinjon Ismailov cho rằng, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và tiền mã hóa đã mở ra nhiều cơ hội cho tiến bộ xã hội và kinh tế, đồng thời làm nảy sinh nhiều hình thức tội phạm mới, ảnh hưởng hệ thống tài chính, hạ tầng trọng yếu, dữ liệu cá nhân và quyền con người. Do đó, ông cho rằng, kêu gọi an ninh mạng cần là một phần thiết yếu của an ninh quốc gia.

Bộ trưởng Truyền thông, Công nghệ số và Đổi mới sáng tạo Ghana, ông Samuel Nartey George cũng đồng tình cho rằng, tội phạm mạng là nguy cơ làm suy yếu các cấu trúc kinh tế và xã hội, xâm nhập vào các thể chế tài chính, cơ sở hạ tầng quan trọng, gây nguy hiểm cho an ninh và phúc lợi của cộng đồng và của các quốc gia. Đặc biệt tại châu Phi, tội phạm mạng gây bất ổn và làm trầm trọng hơn sự bất bình đẳng.

Ngọn hải đăng hy vọng

Các nước đánh giá cao vai trò lãnh đạo, dẫn dắt của Việt Nam thông qua sáng kiến đăng cai lễ mở ký; bày tỏ quyết tâm cùng hành động để đưa công ước đi vào cuộc sống, thực thi hiệu lực, đầy đủ.

Bộ trưởng Truyền thông, Công nghệ số và Đổi mới sáng tạo Ghana, ông Samuel Nartey George. (Ảnh: TTXVN)

Đại diện Ghana khẳng định: “Công ước Hà Nội không chỉ là một văn bản pháp lý, mà còn là lời kêu gọi hành động. Công ước đại diện cho cam kết của các quốc gia thành viên cùng nhau hành động để bảo vệ tương lai số. Công ước Hà Nội cung cấp khuôn khổ pháp lý thực sự toàn cầu đầu tiên cho việc phòng ngừa, điều tra và truy tố tội phạm mạng, đồng thời bảo vệ các quyền tự do cơ bản đã được thiết lập trong không gian mạng”.

Phó Thủ tướng Ba Lan Krzysztof Gawkowski kêu gọi các nước tiếp tục duy trì đồng thuận trong xây dựng các nghị định thư bổ sung, hợp tác tăng cường năng lực, hỗ trợ ứng phó với tội phạm mạng trên tinh thần trách nhiệm, đoàn kết và dựa trên pháp quyền.

Bộ trưởng Kinh tế và Xã hội kỹ thuật số Thái Lan, ông Chaichanok Chidchob thẳng thắn nhìn nhận, việc các nước đánh giá thấp mối đe dọa từ các vụ lừa đảo trực tuyến, những gì từng là vấn đề nhỏ và có thể kiểm soát được, giờ đây đã phát triển thành một mối đe dọa nghiêm trọng, ăn sâu vào mọi khía cạnh của xã hội.

Bộ trưởng Kinh tế và Xã hội kỹ thuật số Thái Lan, ông Chaichanok Chidchob. (Ảnh: TTXVN)

Đặt bút ký Công ước Hà Nội, đại diện của Thái Lan khẳng định quyết tâm đáp trả tội phạm mạng: “Công ước Hà Nội sẽ đóng vai trò như một ngọn hải đăng hy vọng, dẫn đường cho các quốc gia hướng tới một môi trường kỹ thuật số an toàn, bảo mật và đáng tin cậy hơn. Nơi không tội phạm nào có thể lẩn trốn, không có nạn nhân nào bị bỏ lại phía sau và không có quốc gia nào phải đơn độc”.

Ông Matt Thistlethwaite - đồng Bộ trưởng về Ngoại giao và Thương mại Australia, gửi lời cảm ơn Việt Nam khi đăng cai Lễ mở ký Công ước Hà Nội, sự kiện lịch sử được đánh giá là một bước ngoặt lịch sử trong nỗ lực toàn cầu nhằm thiết lập một khuôn khổ pháp lý thống nhất, ràng buộc cho cuộc chiến chống tội phạm mạng - một trong những thách thức xuyên quốc gia nghiêm trọng nhất trong thời đại số.

Ông Matt Thistlethwaite cho rằng, tội phạm mạng là một trong những thách thức cấp bách nhất của thời đại ngày nay. Những tiến bộ của công nghệ và kết nối không gian mạng đã giúp cuộc sống dễ dàng hơn, nhanh hơn và thuận tiện hơn, nhưng cũng tạo thời cơ để tội phạm hoạt động phức tạp và tinh vi hơn bao giờ hết.

Đồng Bộ trưởng về Ngoại giao và Thương mại Australia Matt Thistlethwaite. (Ảnh: TTXVN)

Nêu dẫn chứng về thiệt hại do tội phạm gây ra tại Australia, ông Matt Thistlethwaite cho biết, trong 2 năm 2024-2025, Trung tâm an ninh mạng Australia cứ 6 phút lại ghi nhận một báo cáo về tấn công mạng, gây thiệt hại cho nền kinh tế nước này hơn 12,5 tỷ USD. Ông cho rằng, đây chỉ là một phần nhỏ trong tổng thiệt hại khi tội phạm mạng tiếp tục hoành hành tại các quốc gia.

“Tội phạm mạng không chỉ gây thiệt hại nặng nề về kinh tế, mà còn là một mối đe dọa toàn cầu ngày càng gia tăng, làm xói mòn lòng tin và gây ra những tác động sâu sắc tới xã hội”, đồng Bộ trưởng về Ngoại giao và Thương mại Australia nhấn mạnh.

Theo ông Matt Thistlethwaite, việc truy vết và quy trách nhiệm cho tội phạm mạng đang khó khăn hơn nhiều bởi hoạt động này đã lan rộng và được thực hiện xuyên biên giới. Ông cho rằng, tội phạm mạng có thể thành lập ở một quốc gia, sử dụng lao động cưỡng bức là công dân của một quốc gia khác và nhắm vào các nạn nhân là người trong nước.

“Do vậy, hợp tác toàn cầu là rất quan trọng. Đó cũng là lý do Australia tự hào ký kết Công ước Hà Nội. Đây là văn kiện đầu tiên được Liên Hợp Quốc chứng thực nhằm giải quyết tội phạm mạng và thu thập dữ liệu điện tử”, ông Matt Thistlethwaite cho biết.

TRUNG HƯNG