Khơi dậy đam mê sáng tạo, nghiên cứu khoa học cho học sinh trung học

Toàn tỉnh hiện có 250 trường từ THCS đến THPT với hơn 80.000 học sinh. Trong những năm gần đây, nhiều sân chơi trí tuệ đã được ngành giáo dục tổ chức, hoặc phối hợp tổ chức định kỳ hằng năm từ cấp trường đến cấp tỉnh, nhằm khuyến khích học sinh nghiên cứu khoa học, sáng tạo kỹ thuật, công nghệ, giải quyết các vấn đề thực tiễn. Đồng thời, góp phần đổi mới hình thức tổ chức dạy học và đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học, thúc đẩy giáo viên nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ, nâng cao chất lượng dạy học trong các trường trung học.

Trong đó, có thể kể đến các cuộc thi như: Cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp tỉnh, mỗi năm thu hút trên 100 sản phẩm dự án của học sinh tham dự, ghi nhận từ năm 2020 – 2021 đến nay có 526 dự án tham gia; Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng (Liên hiệp các hội Khoa học kỹ thuật chủ trì), từ năm 2020 – 2021 đến nay có 408 sản phẩm dự án của thanh thiếu nhi trên địa bàn toàn tỉnh gửi đến tham gia. Cùng đó, là các hội thi như: ngày hội STEM, ngày hội tiếng Anh… được tổ chức hằng năm, thu hút hàng nghìn lượt học sinh tham dự, qua đó vừa tạo được sân chơi lành mạnh vừa tạo hứng thú học tập, từng bước hình thành ý thức tự học, rèn luyện cho học sinh...

Có mặt tại ngày hội tiếng Anh dành cho học sinh trung học năm học 2023 - 2024 được tổ chức vào cuối học kỳ I năm học 2023 – 2024 vừa qua, chúng tôi chứng kiến sự sôi nổi, hào hứng của các em học sinh. Tham dự ngày hội có 232 học sinh đến từ các trường THCS, THPT và trường có cấp THPT trên địa bàn tỉnh. Tại đây, các em dự thi 2 phần là phần thi cá nhân (thi rung chuông vàng) và phần thi đồng đội.

Giành giải nhất chung cuộc phần thi Rung chuông vàng, em Nông Mạnh Quỳnh, học sinh lớp 9, Trường THCS I xã Đại Đồng, huyện Tràng Định phấn khởi: Thời gian qua, em đều tích cực tham gia những cuộc thi được nhà trường và ngành giáo dục tổ chức, qua các sân chơi này giúp em thể hiện được khả năng của bản thân, biết được những hạn chế của mình để từng bước trau dồi thêm kiến thức. Các cuộc thi đã giúp em có cơ hội giao lưu, phát triển thêm các kỹ năng xã hội khác giúp ích cho việc học tập...

Tương tự, tại cuộc thi lập trình, điều khiển rô bốt dành cho học sinh THCS (nằm trong chuỗi các hoạt động ngày hội STEM) được tổ chức cuối tháng 12/2023 đã thu hút gần 100 học sinh các trường THCS trên địa bàn tỉnh tham gia. Tại cuộc thi, dưới sự hướng dẫn của giáo viên, các em học sinh đã vận dụng kiến thức liên môn STEM (khoa học, kỹ thuật, công nghệ, toán học) cùng với kỹ năng thiết kế và lập trình rô bốt tìm ra giải pháp thiết thực để giải quyết những tình huống đưa ra cho từng phần thi. Tuy mới chỉ là năm đầu tiên tổ chức ở khối THCS nhưng cuộc thi đã đem đến nhiều tín hiệu tích cực, 100% phòng giáo dục và trường có cấp THCS trực thuộc sở đều có các đội dự thi.

Trong những năm gần đây, nhiều sân chơi trí tuệ đã được ngành giáo dục tổ chức, hoặc phối hợp tổ chức định kỳ hằng năm từ cấp trường đến cấp tỉnh, nhằm khuyến khích học sinh nghiên cứu khoa học, sáng tạo kỹ thuật, công nghệ, giải quyết các vấn đề thực tiễn.

Nói về cuộc thi lập trình điều khiển rô bốt này có thể kể đến như tại Trường THCS Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn, mới đầu khi Câu lạc bộ rô bốt của nhà trường được thành lập chỉ có một số học sinh ở các khối lớp tham gia, sau một thời gian hoạt động, câu lạc bộ đã thu hút thêm nhiều học sinh đăng ký tham gia. Thầy Hứa Ngọc Luyện, giáo viên Tin học, Chủ nhiệm Câu lạc bộ rô bốt nhà trường cho biết: Hiện tại, số thành viên của câu lạc bộ là hơn 40 em từ khối lớp 6 đến lớp 9. Trong năm học 2023 – 2024, học sinh nhà trường đã đạt 1 giải nhất, 1 giải nhì và 1 giải ba tại cuộc thi Stem Robotics Việt Nam.

Theo tìm hiểu, ngoài cuộc thi cấp tỉnh, những năm qua các cuộc thi, hội thi được tổ chức ở cấp trường và cấp huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh đã diễn ra sôi nổi tạo sân chơi trí tuệ và cơ hội giao lưu cho học sinh trung học. Ông Đặng Hồng Cường, Trưởng Phòng Giáo dục trung học, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) cho biết: Thành công lớn nhất của những sân chơi này chính là đã khơi dậy và phát triển đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật, công nghệ trong lứa tuổi học sinh trung học. Minh chứng là hằng năm, số lượng dự án và chất lượng các cuộc thi ở cấp tỉnh cũng được nâng lên. Điển hình như tại Cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp tỉnh, nếu như năm học 2022 – 2023 mới chỉ có 123 dự án tham dự và có 82 dự án của học sinh đạt giải, thì đến năm học 2023 – 2024, số dự án tham dự án tăng lên 134, số dự án đạt giải tăng lên 89 giải...

Từ những kết quả đạt được và sự hưởng ứng nhiệt tình của học sinh, giáo viên và các nhà trường, mong rằng trong thời gian tới, ngành GD&ĐT tỉnh sẽ duy trì, tổ chức các cuộc thi sôi nổi, hấp dẫn để học sinh có cơ hội được thể hiện bản thân và kiến thức đã học được, góp phần phát triển GD&ĐT theo hướng “học đi đôi với hành”, đáp ứng yêu cầu đổi mới GD&ĐT trên địa bàn tỉnh.

THẢO NGUYÊN