Khơi dòng chảy văn hóa dân tộc

Hát giao duyên ở chợ tình Xuân Dương tại thôn Bắc Sen, xã Xuân Dương.

Khi những điệu Sli của người Nùng vang lên tại không gian Chợ tình Xuân Dương, hay tiếng đàn Tính, hát Then ngân nga bên những nếp nhà sàn, là minh chứng sống động cho thấy bản sắc văn hóa đang thực sự “sống” trong cộng đồng.

Để có được sự chuyển biến tích cực đó, 5 năm qua, tỉnh Thái Nguyên đã thể hiện quyết tâm chính trị cao khi quán triệt và triển khai một cách thống nhất, bài bản các Đề án chiến lược do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt.

Trọng tâm của giai đoạn này là ba trụ cột chính: Đề án tổ chức định kỳ ngày hội, giao lưu văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số; Đề án hoạt động văn hóa nghệ thuật phục vụ vùng sâu, vùng xa; và Đề án bảo tồn giá trị dân ca, dân vũ gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021-2030.

Không chỉ dừng lại ở văn bản, những chủ trương này đã được hiện thực hóa bằng những hành động cụ thể, tạo nên một “làn sóng” văn hóa lan tỏa rộng khắp.

Một trong những thành tựu nổi bật, mang tính bền vững của Thái Nguyên trong 5 năm qua chính là việc gây dựng được hệ thống các câu lạc bộ (CLB) văn hóa nghệ thuật tại cơ sở.

Toàn tỉnh đã thành lập và duy trì hoạt động của 987 CLB văn hóa, nghệ thuật, thể thao tại các xã, phường, quy tụ tới 27.735 hội viên.

Điều đáng ghi nhận là phong trào này không chạy theo số lượng mà đi sâu vào chất lượng. Trong tổng số gần 1.000 CLB, có tới 71/243 CLB cấp xã và 49/664 CLB cấp thôn, xóm đang trực tiếp thực hành, gìn giữ các loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian đã được UNESCO ghi danh hoặc được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Song song với xây dựng lực lượng tại chỗ, Thái Nguyên còn chủ động đưa văn hóa về cơ sở. Cách làm này đã góp phần rút ngắn khoảng cách hưởng thụ văn hóa giữa miền núi và miền xuôi.

Thực hiện Đề án phục vụ vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, các đội thông tin lưu động, các đoàn nghệ thuật đã không quản ngại khó khăn để mang “món ăn tinh thần” đến với bà con.

Người Dao xã Trại Cau giữ gìn nghề thêu truyền thống.

Kết quả là các chỉ tiêu giai đoạn 2021-2025 đều cơ bản đạt và vượt kế hoạch: 100% địa phương vùng sâu, vùng xa được phục vụ văn hóa ít nhất 2-3 đợt mỗi năm.

Số buổi biểu diễn, chiếu phim, giao lưu tăng bình quân 10% mỗi năm. Không chỉ chú trọng vào chiều sâu tại cơ sở, Thái Nguyên còn khẳng định vị thế của mình trên bản đồ văn hóa vùng Đông Bắc thông qua việc tổ chức và tham gia các sự kiện quy mô lớn. Dư âm của những sự kiện lớn vẫn còn đọng lại rõ nét.

Riêng năm 2025, Thái Nguyên đã tổ chức nhiều sự kiện văn hóa lớn cấp khu vực và toàn quốc, nổi bật là Lễ hội “Thái Nguyên - Hương sắc danh trà” quy mô lớn, Tuần văn hóa, thể thao và du lịch 2025 với các giải thể thao quốc gia (yoga, võ cổ truyền, thuyền) và Ngày hội Giao lưu văn hóa, nghệ thuật truyền thống các dân tộc thiểu số.

Đặc biệt, lần đầu tổ chức Tết Trung thu cấp tỉnh quy mô lớn cùng các hoạt động tôn vinh văn hóa đọc và thi đua yêu nước, tạo điểm nhấn thu hút du khách và quảng bá bản sắc địa phương.

Tại mỗi sự kiện, hàng nghìn lượt nghệ nhân, vận động viên của tỉnh đã mang đến những sắc màu văn hóa độc đáo, góp phần quảng bá hình ảnh đất và người Thái Nguyên đến bạn bè trong nước, quốc tế...

Kim Tuyến