Khơi thông 'dòng chảy' thép Việt Nam

Thị trường tiêu thụ thép còn nhiều khó khăn

Theo Báo cáo thị trường thép Việt Nam tháng 1/2025 của Hiệp hội thép Việt Nam (VSA), Việt Nam đã xuất khẩu hơn 919.000 tấn thép trong tháng 1/2025, tăng 26,48% so với tháng 12/2024 nhưng giảm 20,7% so với cùng kỳ năm trước về lượng xuất khẩu.

Giá trị xuất khẩu đạt hơn 611 triệu USD, tăng 14,74% so với tháng trước nhưng giảm 25,72% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, thị trường xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam trong tháng 1/2025 là: khu vực ASEAN (27,91%), khu vực EU (20,98%), Hoa Kỳ (14,13%), Đài Loan (5,24%) và Australia (4,95%).

Trong tài liệu họp ĐHĐCĐ thường niên năm 2025 của Thép Vicasa - Vnsteel (mã HoSE: VCA) vừa công bố, công ty này cũng cho biết tình hình xung đột địa chính trị nhiều khu vực trên thế giới tiếp tục căng thẳng gây ảnh hưởng đến quá trình xuất khẩu, lưu thông hàng hóa. Trong đó thị trường xuất khẩu thép cũng chịu nhiều sức ép khi giá thép Trung Quốc và Đông Nam Á tiếp tục giảm giá, tạo sức ép đối với hàng trong nước.

Dự báo năm 2025, doanh nghiệp này cho rằng thị trường tiêu thị thép vẫn còn nhiều khó khăn do các nguyên nhân: Kinh tế thế giới đang trong tình trạng suy thoái; Sự căng thẳng chính trị xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó cuộc xung đột Nga - Ukraine vẫn chưa kết thúc, tình hình bất ổn chính trị ở khu vực Trung Đông; Chiến tranh thương mại giữa các nước lớn trên thế giới ngày càng sâu rộng hơn...

VCA đánh giá thị trường thép 2025 vẫn có thể được cải thiện.

Theo đó, thị trường trong nước trầm lắng do nhu cầu tiêu thụ rất yếu, lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc tràn vào Việt Nam tăng mạnh gây khó khăn cho thị trường trong nước. Giá thành phẩm vẫn giữ xu hướng giảm liên tục, áp lực cạnh tranh về giá vẫn dang là bài toán nan giải đối với VCA. Các đối thủ có tiềm lực tài chính mạnh thực hiện chính sách chiếm lĩnh thị trường, đưa sản phẩm với giá rẻ, thu mua phế liệu giá cao...

Mặc dù còn rất nhiều khó khăn, thị trường tiêu thụ thép chưa phục hồi như giai đoạn trước nhưng VCA đánh giá có thể được cải thiện nhờ tình hình chính trị giữu được ổn định, nhiều dự án trọng điểm bắt đầu được triển khai, Chính phủ đang nỗ lực cải thiện được môi trường đầu tư, môi trường pháp lý, các giải pháp giúp thị trường bất động sản phục hồi bắt đầu phát huy tác dụng...

Nói về kế hoạch sản xuất kinh doanh, công ty cũng đặt mục tiêu sản xuất luyện thép đạt 150.000 tấn, tăng 46% so với năm 2024; Sản xuất cán thép đạt 105.000 tấn, tăng 28%; sản lượng tiêu thụ thép cán đạt 105.000 tấn, tăng 27%; Sản lượng tiêu thụ phôi thép đạt 40.000 tấn, tăng 110%. Lợi nhuận trước thuế của công ty dự kiến ở mức 5 tỷ đồng, gấp gần 5 lần so với con số 1,04 tỷ đồng của năm 2024.

Để hoàn thành các chỉ tiêu sản xuất kinh doanh năm 2025 nêu trên, Hội đồng quản trị và Ban điều hành VCA cho biết sẽ thận trọng, linh hoạt trong sản xuất để duy trì số lượng tồn kho thành phẩm và nguyên liệu phù hợp nhất. "Duy trì sản xuất, đảm bảo ổn định việc làm và thu nhập cho người lao động, phấn đấu sản xuất kinh doanh có hiệu quả, mang lại lợi ích cho nhà đầu tư", VCA thông tin.

Kế hoạch ứng phó từ xa, từ sớm

Để ứng phó có hiệu quả đối với sự thay đổi chính sách thương mại của các nước lớn trong bối cảnh quốc tế hiện nay, ông Đinh Quốc Thái - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho rằng bên cạnh các chính sách về ngoại giao, cơ quan quản lý Nhà nước nhất là Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục nắm bắt, cập nhật thông tin.

Cần cảnh báo sớm cho doanh nghiệp và hiệp hội, giúp các doanh nghiệp sản xuất thép Việt Nam chủ động có kế hoạch ứng phó từ xa, từ sớm nhằm tìm ra các cơ hội và hạn chế các rủi ro đối với sự thay đổi chính sách thương mại của các nước lớn.

Cụ thể, các quyết định tiếp theo của Chính quyền Mỹ liên quan đến đối tượng và thời gian áp thuế, thời hạn hoãn áp thuế cho từng đối tượng theo Điều khoản 232 Đạo luật thương mại mở rộng của Mỹ năm 1962; Đàm phán, cập nhật nội dung EU áp thuế carbon đối với từng sản phẩm thép theo cơ chế CBAM và theo dõi thủ tục EC đưa Việt Nam vào danh sách các quốc gia được nhập khẩu phế liệu từ EU cảnh báo sớm cho các bên để bổ sung thủ tục (nếu cần).

Ông Đinh Quốc Thái - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA).

Đồng thời, đại diện VSA đề nghị cơ quan quản lý cần đẩy mạnh và nâng cao năng lực bảo vệ sản xuất trong nước, theo hướng chặt chẽ đầu vào, thông thoáng đầu ra cho các sản phẩm trong nước đã sản xuất được.

"Nâng cao năng lực phòng vệ thương mại cho doanh nghiệp, trước mắt để giải quyết hiện trạng thép Trung Quốc đang cạnh tranh không công bằng tại thị trường Việt Nam, về trung và dài hạn là phòng ngừa thép của các nền kinh tế lớn cạnh tranh không lành mạnh tại thị trường Việt Nam", ông Thái nói.

Đặc biệt, cần đảm bảo thông thoáng đầu ra từ khâu tìm hiểu thị trường, giới thiệu sản phẩm thép sản xuất tại Việt Nam; xúc tiến thương mại thúc đẩy xuất khẩu thép đến các thị trường mới; tiếp tục đơn giản hóa các thủ tục xuất khẩu; Cảnh báo sớm và nâng cao năng lực ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại do nước ngoài khởi xướng điều tra (đàm phán, trao đổi, trình bày lập luận, quan điểm của Việt Nam về kết luận của cơ quan điều tra, hỗ trợ tham vấn trong các phiên tham vấn công khai tại nước khởi kiện...) nhằm tạo lợi thế cạnh tranh của thép Việt Nam tại các thị trường truyền thống, khơi thông "dòng chảy" thép Việt Nam ra thị trường toàn cầu.

Trong báo cáo Tình hình sản xuất công nghiệp và hoạt động thương mại tháng 2/2025, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cũng chỉ đạo giải pháp đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, hướng tới thúc đẩy xuất khẩu sang đa dạng các thị trường mới, song song với các thị trường trọng điểm.

"Khai thác hiệu quả các FTA, bên cạnh việc đẩy nhanh tiến độ đàm phán các FTA mới và các FTA nâng cấp; đẩy nhanh tiến độ nội luật hóa các cam kết, tiếp tục triển khai các hoạt động đào tạo tập huấn các cam kết trong đó trọng tâm là đào tạo về quy tắc xuất xứ để doanh nghiệp nắm bắt và tận dụng", bà Phan Thị Thắng nêu.

Thường xuyên trao đổi, cảnh báo các tổ chức cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) về việc lưu ý tới một số mặt hàng có nguy cơ cao về gian lận xuất xứ hàng hóa; chủ động tổ chức các đoàn kiểm tra, xác minh khi có nghi vấn về gian lận xuất xứ.

Đồng thời tếp tục đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống pháp luật đúng thời hạn nhằm củng cố thể chế về phòng vệ thương mại hướng tới bảo vệ nền kinh tế, doanh nghiệp, thị trường trong nước phù hợp với các cam kết quốc tế.

Tiếp tục củng cố cơ chế phối hợp thống nhất, xuyên suốt xử lý các vụ việc phòng vệ thương mại giữa các Bộ, ngành trung ương và địa phương; giữa các cơ quan trong nước và ngoài nước; giữa các cơ quan quản lý Nhà nước và hiệp hội ngành hàng.

Tiếp tục triển khai có hiệu quả các Đề án lớn về phòng vệ thương mại, tham gia đàm phán các Hiệp định Thương mại tự do với các đối tác trong lĩnh vực phòng vệ thương mại. Đặc biệt, nâng cao nhận thức, tác động của các biện pháp phòng vệ thương mại trong cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và các tổ chức, cá nhân liên quan.

Phạm Thị Thanh Loan