Không chủ quan khi số ca mắc cúm A đang gia tăng

Cúm A là bệnh truyền nhiễm cấp tính mức độ nhẹ, nhưng không nên chủ quan, đặc biệt với trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc người có bệnh nền, bởi cúm dễ dẫn đến bội nhiễm, biến chứng nặng, thậm chí có thể gây tử vong.

Hiện đang giai đoạn giao mùa, số ca mắc cúm A đang tăng, vì vậy việc chủ động phòng bệnh bằng vắc-xin cúm hàng năm là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả, giúp bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nặng.

Tại Bệnh viện Nhi Hà Nội, trong tuần đầu tháng 11 đã có 280 bệnh nhi đến khám, bằng hơn 50% tổng số ca cúm khám trong cả tháng 10/2025, trong đó 65 trường hợp phải nhập viện. Đến chiều 8/11, vẫn còn 33 cháu phải điều trị nội trú.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, trung bình mỗi ngày có từ 10-20 trẻ nhiễm cúm A phải nhập viện, và đến trưa 8/11, Trung tâm Bệnh nhiệt đới đang điều trị gần 80 trẻ.

Theo TS.Đỗ Thiện Hải, Phó giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương, chỉ những trường hợp có nguy cơ nặng, biến chứng như viêm phổi, suy hô hấp, viêm não hoặc viêm cơ tim mới được chỉ định nhập viện, do đó số trẻ mắc cúm A đến khám thực tế còn cao hơn nhiều.

Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, hiện đang điều trị gần 50 bệnh nhân mắc cúm A. Một bệnh nhi 16 tháng tuổi ở Hà Nội được chẩn đoán cúm A kèm viêm phế quản-phổi bội nhiễm may mắn được phát hiện và điều trị kịp thời.

Trước khi nhập viện, trẻ sốt cao liên tục, sổ mũi, ho khan, sau đó xuất hiện khò khè và ho có đờm đặc. Kết quả xét nghiệm cho thấy tình trạng nhiễm trùng nặng với bạch cầu 13,8 G/L và CRP 51 mg/L, cao gấp hơn 10 lần bình thường, kèm hình ảnh X-quang phổi tổn thương phế quản-phổi hai bên rõ rệt.

Nếu không được phát hiện sớm, trẻ có nguy cơ suy hô hấp cấp hoặc nhiễm trùng huyết. Sau hai ngày điều trị nội trú, trẻ đã giảm sốt, cải thiện hô hấp và ăn bú trở lại, nhưng vẫn cần theo dõi sát.

Một trường hợp khác là bệnh nhi H.L, 10 tuổi, nhập viện trong tình trạng sốt cao 39,5°C, ho nhiều, mệt lả, không ăn uống được, kèm đau mỏi xương khớp và đau đầu.

Kết quả thăm khám xác định trẻ mắc cúm A nhưng chưa có biến chứng, và đã được điều trị theo đúng phác đồ, đồng thời hỗ trợ giảm đau, chống nôn, bù nước điện giải và theo dõi sát.

Các bác sỹ cho biết hiện nay tại Việt Nam có hai chủng cúm cơ bản là cúm A và cúm B, trong đó cúm A chiếm tỷ lệ cao. Bệnh lây truyền qua đường hô hấp, gặp ở mọi lứa tuổi nhưng trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc người có bệnh nền dễ diễn tiến nặng.

Ở giai đoạn đầu, cúm A thường biểu hiện giống các bệnh nhiễm vi-rút đường hô hấp khác, nhưng có thể diễn tiến nhanh, gây viêm phổi, suy hô hấp hoặc nhiễm khuẩn huyết nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Ths.Nguyễn Đình Dũng, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, hầu hết trẻ mắc cúm A đều sốt cao liên tục, sổ mũi, ho tăng dần kèm mệt lả, quấy khóc.

Trẻ lớn và người lớn thường thấy rõ biểu hiện đau mỏi cơ thể, đau nhức xương khớp; ngoài ra trẻ sốt cao có thể co giật, nôn trớ, tiêu chảy. Nếu bệnh diễn tiến nặng, trẻ có thể lừ đừ, ít phản ứng, thở nhanh hoặc rút lõm ngực đều là dấu hiệu cảnh báo biến chứng.

Các bác sỹ khuyến cáo phụ huynh cần theo dõi sát sức khỏe con em, đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có biểu hiện ốm, sốt, tránh tự ý dùng thuốc.

Trong gia đình có người mắc cúm A, nên thực hiện cách ly tương đối, đeo khẩu trang, hạn chế tiếp xúc để tránh lây lan, đặc biệt với người già và người có bệnh lý nền.

Hiện đang giai đoạn giao mùa, số ca mắc cúm A đang tăng, vì vậy việc chủ động phòng bệnh bằng vắc-xin cúm hàng năm là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả, giúp bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nặng, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền.

TS.Đào Hữu Thân, Trưởng Khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm, CDC Hà Nội cho rằng, vắc-xin cúm mùa hiện nay đã được chứng minh an toàn và có hiệu quả cao. Ngành y tế Hà Nội khuyến cáo các bậc phụ huynh nên sớm đưa trẻ đi tiêm phòng, đặc biệt là trẻ từ 6 tháng đến dưới 5 tuổi và những người có bệnh lý mạn tính, nhằm phòng ngừa các biến chứng nặng.

Nói thêm về vắc-xin, bác sỹ Lê Thị Kim Hoa, đại diện hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec nhấn mạnh, mặc dù cúm mùa thường lành tính, nhưng cũng có thể tiến triển nặng với các biểu hiện như sốt cao, khó thở, phù phổi do suy tim và thậm chí có thể tử vong.

Virus cúm mùa gồm nhiều chủng như H1N1, H3N2 và hai chủng nhóm B có khả năng biến đổi kháng nguyên liên tục. Do đó, mỗi năm chủng virus lưu hành có thể thay đổi, vì vậy việc tiêm nhắc lại vắc-xin cúm mùa hàng năm là cần thiết để đảm bảo hiệu quả bảo vệ.

Giải thích thêm về việc phải tiêm vắc-xin cúm hàng năm, chuyên gia của hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec cho biết, WHO duy trì các trạm quan trắc virus cúm trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam, nhằm phân lập và xác định chủng virus lưu hành tại từng khu vực địa lý.

Dựa trên các dữ liệu này, WHO dự báo các chủng virus xuất hiện trong mùa Đông - Xuân ở Bắc bán cầu (từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau) và mùa Đông - Xuân ở Nam bán cầu (từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm).

Từ đó, WHO hướng dẫn các nhà sản xuất vắc-xin chuẩn bị các chủng phù hợp và cung cấp ra thị trường vào thời điểm thích hợp là tháng 8 và tháng 9 cho Bắc bán cầu, và tháng 4 đến tháng 5 cho Nam bán cầu.

Vì Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa thuộc Bắc bán cầu, người dân nên tiêm vắc-xin cúm Bắc bán cầu mỗi năm một lần, vào thời điểm trước khi mùa cúm bắt đầu, nhằm được bảo vệ suốt mùa Đông và Xuân.

D.Ngân