Không để ách tắc thủ tục cản trở tiến độ giải ngân vốn đầu tư nước ngoài

Có nỗ lực nhưng vẫn vướng

Tại Hội nghị do Bộ Tài chính tổ chức với các bộ, ngành, địa phương về tình hình giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài năm 2025 diễn ra chiều 15/10, đại diện các địa phương đã báo cáo cụ thể tiến độ thực hiện, đồng thời nêu rõ các khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ trong thời gian tới.

Trong quá trình triển khai kế hoạch giải ngân năm 2025, phần lớn các địa phương đều thể hiện nỗ lực cao nhằm đảm bảo tiến độ. Tuy nhiên, các vướng mắc về thủ tục pháp lý, hiệp định vay vốn, quy trình làm việc với các nhà tài trợ quốc tế và công tác giải phóng mặt bằng vẫn là những nút thắt lớn cần tháo gỡ sớm.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: Thanh Tâm.

Tại Đồng Nai, tiến độ giải ngân vốn trong nước cơ bản được đảm bảo theo kế hoạch. Song, đối với phần vốn ODA, tiến độ vẫn chậm do thủ tục hiệp định vay vốn với đối tác nước ngoài chưa hoàn tất.

Đại diện Sở Tài chính Đồng Nai cho biết toàn bộ hồ sơ và kế hoạch thực hiện đã được chuẩn bị đầy đủ, sẵn sàng triển khai ngay sau khi hoàn thiện thủ tục pháp lý. Tỉnh cam kết sẽ hoàn thành toàn bộ kế hoạch giải ngân trước thời điểm tổng kết năm, đồng thời kiến nghị Chính phủ và các cơ quan Trung ương hỗ trợ tháo gỡ vướng mắc trong quá trình phê duyệt hiệp định vay quốc tế.

Ở Hưng Yên, khó khăn chủ yếu xuất phát từ khâu thẩm định và lựa chọn tư vấn quốc tế cho một số dự án ODA về phát triển hạ tầng sinh thái và bảo tồn tài nguyên môi trường. Do yêu cầu kỹ thuật cao, quá trình rà soát và phê duyệt hồ sơ phải tiến hành kỹ lưỡng, dẫn tới tiến độ bị chậm so với kế hoạch. Ban Quản lý các dự án của tỉnh đang khẩn trương hoàn thiện các thủ tục còn lại.

Hưng Yên đề nghị Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan xem xét điều chỉnh cơ cấu vốn cho phù hợp với tiến độ thực tế, nhằm tạo thuận lợi trong quá trình giải ngân những tháng cuối năm.

Là địa phương đạt kết quả tích cực trong giải ngân nguồn vốn đầu tư công, song Tây Ninh cũng vẫn gặp trở ngại do công tác giải phóng mặt bằng chậm, một số khu vực chưa hoàn tất bàn giao mặt bằng, ảnh hưởng đến tiến độ thi công các dự án trọng điểm.

Dự án thu gom và xử lý nước thải đô thị đang trong giai đoạn nước rút, phải hoàn thành sớm hơn kế hoạch ban đầu. Để đảm bảo tiến độ thực tế, tỉnh kiến nghị điều chỉnh kế hoạch vốn ODA giữa các năm, giảm phần vốn bố trí trong năm 2025 và chuyển sang năm 2026, qua đó giúp việc triển khai, thanh toán và giải ngân thuận lợi, hiệu quả hơn.

Nhiều địa phương khác như Lai Châu, Hà Tĩnh cũng phản ánh tình trạng tương tự khi gặp khó trong việc điều chỉnh hiệp định vay, thẩm định kế hoạch đấu thầu và phê duyệt hồ sơ đầu tư.

Các địa phương đều thể hiện tinh thần chủ động, tích cực trong điều hành, song đồng thời kiến nghị Chính phủ, Bộ Tài chính và các bộ, ngành liên quan tiếp tục đồng hành, hỗ trợ, tháo gỡ vướng mắc để đảm bảo tiến độ và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công trong năm 2025.

Nghiên cứu cơ chế mới để rút gọn thủ tục hơn nữa

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương nhấn mạnh rằng, từ nay đến hết năm 2025, nhiệm vụ trọng tâm và cấp bách nhất là tập trung đôn đốc, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là nguồn vốn ODA.

Theo Thứ trưởng, trong bối cảnh hiện nay, đây là giải pháp khả thi và hiệu quả nhất để thúc đẩy tăng trưởng, tạo động lực cho nền kinh tế.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương kết luận hội nghị. Ảnh: Đức Minh.

Đối với kế hoạch vốn năm 2026, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương phải rà soát kỹ khả năng hoàn thiện thủ tục của từng dự án, đặc biệt là các dự án ODA, để xác định con số phân bổ vốn phù hợp. Nếu thấy dự án không khả thi, cần báo sớm để điều chỉnh ngay từ đầu năm, tránh tình trạng đến giữa năm mới xin giảm kế hoạch, gây ảnh hưởng tới tổng thể cân đối vốn quốc gia.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh: “Công tác lập kế hoạch đầu tư công phải chính xác, sát với thực tế và phù hợp với năng lực triển khai của từng địa phương. Việc phối hợp giữa các cơ quan quản lý và Bộ Tài chính cần được thực hiện thường xuyên, kịp thời để tổng hợp, báo cáo Chính phủ và Quốc hội đúng tiến độ”.

Ngoài ra, năm 2026 sẽ là thời điểm hệ thống chính quyền địa phương hai cấp đi vào vận hành ổn định, hạ tầng kỹ thuật, nhân sự và Ban quản lý dự án được củng cố đầy đủ. Thủ tục trong nước đã được đơn giản tối đa, quy trình giải ngân tại Bộ Tài chính rút ngắn đáng kể. “Vì vậy, không còn lý do để chậm trễ trong triển khai và giải ngân vốn đầu tư công”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Về dài hạn, Bộ Tài chính đang nghiên cứu xây dựng mô hình quỹ riêng để tiếp nhận và giải ngân vốn vay ODA, nhằm vừa bảo đảm tiến độ giải ngân, vừa duy trì tính minh bạch và dễ nhận diện đối với các nhà tài trợ quốc tế.

Cơ chế này dự kiến sẽ giúp rút ngắn thời gian thủ tục, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, đặc biệt trong các lĩnh vực cơ sở hạ tầng, năng lượng và phát triển bền vững.

Trên tinh thần đó, trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tổ chức các hội nghị, hội thảo và tập huấn nhằm phổ biến, quán triệt quy định mới, hỗ trợ các bộ, ngành, địa phương thực hiện hiệu quả công tác quản lý, sử dụng và giải ngân vốn ODA.

Bộ cũng sẽ tăng cường kiểm tra, giám sát tiến độ, tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc, bảo đảm dòng vốn đầu tư công được giải ngân nhanh chóng, đúng mục tiêu, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong năm 2025 và các năm tiếp theo.

Hồng Vân