Không nên 'cắt giảm' việc lấy ý kiến người dân, doanh nghiệp trong xây dựng luật

Đại biểu Hà Sỹ Đồng phát biểu tại tổ.

Ghi nhận Chính phủ đã làm việc với cường độ rất cao để đẩy nhanh công tác hoàn thiện và xây dựng thể chế, song đại biểu Quốc hội đề nghị không nên “cắt giảm” việc lấy ý kiến người dân và doanh nghiệp vào quá trình này.

Nhanh nhưng phải đảm bảo chất lượng

Sáng 21/10 Quốc hội thảo luận tại tổ về các báo cáo kinh tế, xã hội, ngân sách.

Một trong những kết quả được ghi nhận là tốc độ hoàn thiện thể chế. Theo thông tin được Thủ tướng báo cáo Quốc hội trong phiên khai mạc, công tác xây dựng và thực thi pháp luật được đổi mới về cả tư duy, cách làm; nhiều “điểm nghẽn” được kịp thời tháo gỡ.

Chính phủ đã trình Bộ Chính trị ban hành nhiều nghị quyết mang tính đột phá về đường lối, thể chế, chính sách, trình Quốc hội thông qua trên 180 luật, pháp lệnh, nghị quyết và ban hành 820 nghị định, nhiều nhất trong một nhiệm kỳ từ trước đến nay. Cùng với đó là quyết liệt cải cách thủ tục hành chính (đã cắt giảm, đơn giản hóa gần 4.300 quy định kinh doanh, thủ tục hành chính và giấy tờ công dân) .

Thảo luận tại tổ, đại biểu Hà Sỹ Đồng ghi nhận Chính phủ đã nỗ lực trong công tác xây dựng thể chế. Chỉ trong năm 2025 đã có hơn 274 nghị định được ban hành. Kỳ họp này, Chính phủ đang trình sang Quốc hội khoảng 50 dự án luật.

“Đây là con số kỷ lục, cho thấy Chính phủ đã làm việc với cường độ rất cao để đẩy nhanh công tác hoàn thiện và xây dựng thể chế”, đại biểu Hà Sỹ Đồng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo ông, cũng có vấn đề đáng quan ngại, đó là số lượng văn bản được xây dựng theo trình tự thủ tục rút gọn khá lớn, chiếm khoảng 50%. Điều này ảnh hưởng đến việc lấy ý kiến người dân và doanh nghiệp.

“Việc sửa đổi phải bắt nguồn từ người dân, từ doanh nghiệp, từ người đang thực thi. Một số trường hợp đưa quy định mới vào phút chót, khác với các dự thảo được đăng tải công khai, khiến doanh nghiệp và người dân không lường trước được sự thay đổi bất ngờ này, không trở tay kịp. Khá nhiều văn bản có hiệu lực ngay vào ngày ký. Điều này khiến người dân và doanh nghiệp rất khó khăn, lúng túng trong việc tuân thủ”, ông Đồng nhận xét.

Theo đại biểu thì cần thống nhất quan điểm, cách làm: nhanh nhưng phải đảm bảo chất lượng.

“Vừa qua, nhiều cơ quan nhà nước đã làm ngày làm đêm, thêm ngày nghỉ. Gần đây có chính sách tăng lương gấp đôi cho cán bộ làm công tác pháp chế, xây dựng pháp luật. Nhưng chúng ta không thể cắt bớt quyền góp ý, quyền được tham vấn, quyền được biết về sự thay đổi của pháp luật, vì đây là quyền hiến định của người dân và doanh nghiệp. Điều 28 của Hiến pháp quy định công dân có quyền tham gia quản lý nhà nước, tham gia thảo luận và kiến nghị các cơ quan nhà nước. Nhà nước tạo điều kiện để công dân tham gia vào quản lý nhà nước, phải công khai minh bạch trong việc tiếp nhận phản hồi ý kiến và kiến nghị của công dân”, ông Đồng nhấn mạnh.

Từ phân tích trên, vị đại biểu Quảng Trị đề nghị Chính phủ cần chấn chỉnh việc lấy ý kiến người dân và doanh nghiệp trong quá trình xây dựng luật pháp. Chính phủ cần hạn chế tối đa việc ban hành văn bản có hiệu lực ngay tại thời điểm ký hoặc thời gian chuẩn bị quá ngắn. “Chúng ta làm luật và làm nghị định nhiều và nhanh cũng được, nhưng việc lấy ý kiến người dân và doanh nghiệp nhất định không được cắt giảm, vì nghẽn và tắc đều ở cuộc sống, không được để người dân và doanh nghiệp vào thế bất ngờ, thụ động”, ông Đồng góp ý.

Đẩy nhanh lộ trình cải cách tiền lương cho cán bộ, công chức

Những khó khăn trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp cũng được đại biểu quan tâm thảo luận.

Đại biểu Lò Thị Luyến (Điện Biên), nói cán bộ, công chức, nhất là cấp xã, có khối lượng công việc rất nhiều nhưng lương thấp (hiện vẫn hưởng theo mức lương cũ trước sáp nhập theo mô hình mới), nhiều cán bộ, công chức được bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo nhưng chưa được hưởng phụ cấp lãnh đạo.

Cạnh đó, nhiều cán bộ, công chức phải di chuyển quãng đường rất xa từ nơi cư trú, đến nơi làm việc, hầu hết địa phương không có đủ nhà công vụ dẫn đến cán bộ, công chức phải bỏ ra chi phí lớn cho thuê nhà, xăng xe đi lại.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội có nghị quyết giao địa phương căn cứ ngân sách địa phương để ban hành chính sách hỗ trợ điều kiện đi lại và làm việc cho cán bộ, công chức sau sắp xếp, tuy nhiên, bà Luyến cho hay với các tỉnh khó khăn, ngân sách chủ yếu do Trung ương hỗ trợ thì không thể cân đối được ngân sách địa phương để ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ.

Vì thế, đại biểu Luyến kiến nghị trước mắt nên linh hoạt tận dụng các trụ sở xã cũ. Về lâu dài, cần quan tâm để đầu tư, nâng cấp để đảm bảo trụ sở làm việc cho các xã, thuận cho việc điều hành công việc của cấp ủy chính quyền và thuận lợi trong việc phục vụ nhân dân.

Bà Luyến đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương ưu tiên đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin đồng bộ, sớm hoàn thiện hệ thống dữ liệu, đảm bảo tính kết nối, liên thông, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý, điều hành và phục vụ nhân dân phù hợp với mô hình mới.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng góp ý cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, sớm hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu của các ngành, lĩnh vực để giảm tải khối lượng công việc cho cấp xã, đồng thời thông tin, số liệu được cập nhật kịp thời, chính xác.

Đặc biệt, bà Luyến đề nghị Chính phủ đẩy nhanh tiến độ, lộ trình cải cách tiền lương, tiến tới trả lương theo vị trí việc làm gắn với kết quả đánh giá cán bộ, công chức; ban hành chính sách hỗ trợ điều kiện đi lại và làm việc cho cán bộ, công chức, viên chức sau sắp xếp ở những địa bàn khó khăn.

Nguyễn Lê