Không phải rượu bia, đây mới là 'sát thủ' gây ung thư gan âm thầm cho người Việt

Ung thư gan là bệnh ung thư phổ biến trên thế giới, theo thống kê của Tổ chức ung thư thế giới GOLOBOCAN năm 2018, toàn thế giới có 841.080 trường hợp mắc ung thư gan và chiếm 4,7 % các bệnh ung thư nhưng căn bệnh này cũng gây ra 781.631 trường hợp tử vong 8,2 %. Riêng tại Việt Nam, ung thư gan đã trở thành căn bệnh ung thư hàng đầu với 25.335 ca mắc và chiếm 15,4 % số người mắc ung thư năm 2018 ở nước ta.

Ung thư gan là bệnh ung thư nguy hiểm bởi vì bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn muộn, thậm chí rất muộn. Có những bệnh nhân phát hiện khi giai đoạn bệnh đã ở giai đoạn di căn không thể điều trị can thiệp được gì.

Độc tố aflatoxin mở tế bào ung thư gan

PGS Nguyễn Xuân Thành – Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Thu Cúc, ung thư gan ở Việt Nam cao nhất trong các bệnh ung thư gan bởi vì Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ mắc viêm gan B và viêm gan C cao.

Hiện nay, tỷ lệ nhiễm viêm gan B ở nước ta ở mức cao nhất, nhì trong khu vực, với tỷ lệ khoảng 15% dân số nhiễm viêm gan B.

Tỷ lệ nhiễm viêm gan C chiếm khoảng 2%. Ước tính dân số Việt Nam 100 triệu người thì có khoảng 15 triệu người nhiễm viêm gan B và khoảng 1 triệu người nhiễm viêm gan C.

Nguyên nhân gây ung thư gan, PGS Thành cho biết ung thư gan do hai tác nhân đó là viêm gan vi rút và do độc tố aflatoxin.

Độc tố aflatoxin chất độc trong các ngũ cốc như lạc, đậu tương, tương… rất nhiều và nước ta nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới ẩm nên ngũ cốc dễ nấm mốc đặc biệt là lạc.

Người ta chỉ nghĩ đến vi rút nhưng aflatoxin vẫn có thể hình thành khối u nên ung thư gan và nó đang tăng lên. Độc tố aflatoxin là độc tố sinh ra từ nấm mốc của hạt ngũ cốc và rửa đi hay nấu chín đều không thể tiêu diệt được.

Không chỉ có nông sản, các thực phẩm như tôm khô, mực khô, trái cây khô... nếu chế biến, bảo quản không đúng cách cũng dễ phát sinh nấm mốc. Thậm chí, ngay cả thức ăn đóng hộp, thực phẩm chế biến sẵn được đóng gói, để trong tủ lạnh thì vi khuẩn vẫn có thể phát triển nếu để quá hạn sử dụng, có dấu hiệu ôi thiu.

Không chỉ nhiễm độc trực tiếp, người vẫn có thể nhiễm aflatoxin nếu ăn phải thịt động vật được nuôi bằng ngũ cốc ô nhiễm aflatoxin, vì thế nhiều người không ăn thực phẩm bị nấm mốc mà đem cho động vật ăn thì nguy cơ cho con người vẫn rất cao.

Aflatoxin là một loại độc tố rất mạnh được WHO xếp vào nhóm hỗn hợp tự nhiên của các loại độc tố nấm mốc (sinh ra do nấm mốc) nằm trong danh sách 116 chất gây ung thư ban hành năm 2015. Các nghiên cứu ở những vùng có tỷ lệ ung thư cao trên thế giới đều cho thấy nhiễm độc aflatoxin là nguy cơ chính gây ung thư gan.

Khi ăn ngũ cốc có chứa độc tố này, nó sẽ xâm nhập vào gan sẽ dẫn tới gan nhiễm mỡ, xơ gan và ung thư gan. Nếu người đang bị nhiễm viêm gan B mà ăn phải nấm mốc có chứa Aflatoxin thì nguy cơ ung thư sẽ tăng gấp 60 lần so với người chỉ nhiễm viêm gan B.

PGS Thành nhấn mạnh: “Khi ăn, độc tố này vào gan và đánh thẳng vào tế bào gan mở tế bào ung thư. Nguyên nhân do affatoxin này ở Việt Nam chưa lưu tâm. Chính vì thế cần bỏ các loại ngũ cốc đặc biệt lạc mốc không ăn hay sử dụng chế biến làm kẹo dù ăn không có cảm giác mốc nhưng thực ra độc tố aflatoxin đã đi vào trong nhân lạc” .

Còn với tác nhân bia rượu nó cũng ảnh hưởng tới gan gây xơ gan và tiến triển thành ung thư 1 phần không nhiều nhưng nếu có các tác nhân trên cộng lại thì lá gan bị đánh bại rất nhanh.

Đối với vi rút viêm gan B, theo các số liệu thống kê, tại Trung Quốc trong số những người mắc bệnh ung thư gan nguyên phát, gần 90% bệnh nhân viêm gan B dương tính với HBsAg, có nghĩa là ung thư gan có liên quan mật thiết đến việc nhiễm viêm gan siêu vi B.

PGS Thành cho biết để xét nghiệm viêm gan B người bệnh chỉ cần xét nghiệm máu và nếu bị viêm gan phải điều trị thuốc kháng vi rút theo đơn của bác sĩ.

Theo Khánh Ngọc/Vietnamnet