Khu công nghiệp sinh thái hướng đến nâng cao hiệu suất

Một số KCN triển khai điện mặt trời để chủ động về cung ứng điện sạch cho doanh nghiệp. Ảnh: Hoàng Anh

Phủ hơn 30% diện tích đất bằng cây xanh, thiết lập ba mô hình cộng sinh giữa các doanh nghiệp là cách làm của KCN Nam Cầu Kiền hướng đến xây dựng khu công nghiệp sinh thái.

Ông Phạm Hồng Điệp, Chủ tịch Công ty CP Shinec, chủ đầu tư KCN Nam Cầu Kiền, cho biết, chủ trương khi bắt tay vào khởi công khu công nghiệp là ứng dụng các giải pháp tuần hoàn nguyên vật liệu để tối ưu hóa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường, trên tinh thần “lấy lại từ đất rồi trả lại cho đất”.

Đến năm 2018, Nghị định 82/2018/NĐ-CP quy định về quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế được Chính phủ ban hành, KCN Nam Cầu Kiền mới xác định rõ hướng đi xây dựng khu công nghiệp sinh thái.

Tiếp đó, năm 2022, Nghị định 35/2022/NĐ-CP được ban hành thay thế cho Nghị định 82/2018/NĐ-CP, cụ thể hóa các tiêu chí của khu công nghiệp sinh thái theo ba nhóm, bao gồm tiêu chí dành cho nhà đầu tư, cho khu công nghiệp và cho doanh nghiệp đang hoạt động tại khu công nghiệp.

Theo ông Điệp, KCN Nam Cầu Kiền đáp ứng hết, thậm chí là tốt hơn so với các tiêu chí xác định một khu công nghiệp sinh thái theo Nghị định 35/2022/NĐ-CP, bao gồm cả tiêu chí liên quan đến đảm bảo nơi ở, tiện ích công cộng cho người lao động, tức là yếu tố xã hội, thường ít được quan tâm đến so với yếu tố môi trường khi doanh nghiệp triển khai các giải pháp phát triển bền vững.

Còn đối với KCN DEEP C, ứng dụng các giải pháp như xây dựng dự án điện mặt trời, xây dựng kho xưởng theo tiêu chuẩn công trình xanh, ứng dụng kinh tế tuần hoàn nhằm mục đích tạo năng lực cạnh tranh trong thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

“Các nhà đầu tư thứ cấp có thể tập trung vào sản xuất, kinh doanh và xem xét tham gia một hoặc nhiều sáng kiến phát triển bền vững như chương trình DEEP C Care hỗ trợ người dân địa phương, dự án tái chế, tái sử dụng chất thải, như vậy là có thể đưa vào báo cáo ESG của mình”, ông Bruno Jaspaert, CEO DEEP C, cho biết.

Tính đến cuối năm 2023, DEEP C đã đạt được 26/31 các tiêu chí bắt buộc và 26/33 tiêu chí tự nguyện trong khung quốc tế về khu công nghiệp sinh thái của Chương trình khu công nghiệp sinh thái toàn cầu (GEIPP).

Đáng chú ý, bên cạnh tiêu chí về môi trường, GEIPP cũng đưa ra các tiêu chí về kinh tế, xã hội, quản lý khu công nghiệp như hỗ trợ nền kinh tế địa phương, thu nhập công bằng cho người lao động, thực hiện đối thoại với cộng đồng, tạo công ăn việc làm, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ.

KCN DEEP C kỳ vọng sẽ đạt 100% các tiêu chí của GEIPP trong những năm tới, trong đó có những tiêu chí tương đối khó thực hiện như tỷ lệ tiêu thụ điện tái tạo trong khu công nghiệp bằng với tỷ lệ điện tái tạo trên lưới điện quốc gia, 80% lao động có nhà ở, thu nhập công bằng, 25% nguyên vật liệu được mua tại các đơn vị cung ứng địa phương trong bán kính 100km.

Hướng đến hiệu suất

Theo Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), khu công nghiệp sinh thái là một cộng đồng doanh nghiệp sản xuất, cung cấp dịch vụ nằm ở cùng một địa điểm, cùng nhau nâng cao hiệu quả kinh tế, môi trường và xã hội.

Tức là, trong khu công nghiệp sinh thái, hoạt động của doanh nghiệp có sự tối ưu hóa nhờ liên kết lẫn nhau, phụ phẩm, đầu ra của đơn vị này là đầu vào của đơn vị khác, bên cạnh việc đảm bảo môi trường làm việc lành mạnh cho người lao động, tạo tác động tích cực tới cộng đồng địa phương.

Nói với TheLEADER, bà Nguyễn Trâm Anh, Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), cho biết, mục đích cao nhất của chuyển đổi sang khu công nghiệp sinh thái là để nâng cao hiệu suất hoạt động của doanh nghiệp và khu công nghiệp hướng tới phát triển bền vững và qua đó tạo ra lợi ích lan tỏa tới cộng đồng và các doanh nghiệp, khu công nghiệp khác.

Đó cũng là động lực quan trọng để doanh nghiệp tham gia cộng sinh công nghiệp và thực hiện các giải pháp sản xuất sạch hơn. Đơn cử, nhà sản xuất thép tại KCN Nam Cầu Kiền có thể bán khói bụi và xỉ thép cho các nhà sản xuất thép nhiễm từ, tách chất vi lượng thay vì tốn hàng triệu đồng để xử lý mỗi tấn phụ phẩm.

Thực hiện hóa những lợi ích đó, ông Lê Xuân Thịnh, chuyên gia tư vấn về khu công nghiệp sinh thái, đánh giá cao vai trò của chủ đầu tư và ban quản lý khu công nghiệp trong việc thiết lập cơ sở hạ tầng cần thiết phục vụ cho cộng sinh công nghiệp, chẳng hạn như hệ thống xử lý nước thải tập trung, hệ thống hơi dùng chung…

Bên cạnh đó, chủ đầu tư khu công nghiệp khi kêu gọi nhà đầu tư thứ cấp cần xác định trước loại hình doanh nghiệp, yêu cầu các cam kết hướng đến mục tiêu xây dựng khu công nghiệp sinh thái, qua đó lựa chọn được những doanh nghiệp phù hợp, sẵn sàng đồng hành với tiến trình sinh thái hóa.

Ông Thịnh nhìn nhận, các khu công nghiệp mới có thể bám sát theo các tiêu chí của Nghị định 35/2022/NĐ-CP trong khâu thiết kế, lên ý tưởng để tạo thuận lợi cho việc triển khai các giải pháp về sau. Còn đối với khu công nghiệp đang hoạt động có nhu cầu chuyển đổi, chủ đầu tư có thể chuyển đổi từng bước tùy thuộc vào tình hình thực tế.

Hoàng Đông