Khu kinh tế Vân Phong 'cất cánh'

Nhà máy đóng tàu HD Hyundai Việt Nam thúc đẩy hình thành chuỗi giá trị logistics và dịch vụ hỗ trợ quanh khu vực Vân Phong.

Vân Phong (tỉnh Khánh Hòa) có vị trí chiến lược trên tuyến hàng hải quốc tế, độ sâu tự nhiên từ 20 đến 27m, kín gió và ít bồi lắng, đầy đủ điều kiện để trở thành trung tâm vận chuyển hàng hóa quốc tế của Việt Nam. Khu kinh tế (KKT) Vân Phong, nơi hội tụ của tầm nhìn chiến lược, tiềm năng vượt trội và khát vọng vươn ra biển lớn đang từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế biển, mở ra kỷ nguyên phát triển mới cho địa phương và đất nước.

Hạ tầng là chìa khóa mở đường cho phát triển

Quy hoạch chung xây dựng KKT Vân Phong đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 298/QĐ-TTg ngày 27/3/2023, đã định hình một bức tranh phát triển đầy tiềm năng cho vùng đất giàu lợi thế tự nhiên này. Theo đó, phía bắc Vân Phong được định hướng phát triển thành đô thị du lịch biển hiện đại, mang tầm vóc quốc tế, trung tâm tài chính-thương mại-dịch vụ và khu phi thuế quan; dọc tuyến về phía nam Vân Phong sẽ thành trung tâm công nghiệp-năng lượng-logistics gắn với hệ thống cảng nước sâu, đồng thời hình thành chuỗi đô thị-dịch vụ ven biển hiện đại, bền vững.

Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, tỉnh Khánh Hòa đang tập trung huy động nguồn lực đầu tư hoàn thiện hệ thống giao thông liên vùng, liên cảng, kết nối Vân Phong với các khu vực kinh tế trọng điểm. Các tuyến đường chiến lược như cao tốc Bắc-Nam đoạn Vân Phong-Nha Trang, tuyến đường ven biển Vạn Giã-Tu Bông-Đầm Môn, cùng với Quốc lộ 1A mở rộng và tuyến đường sắt Bắc-Nam cải tạo sẽ tạo nên mạng lưới giao thông đồng bộ, rút ngắn khoảng cách vận tải, nâng cao năng lực logistics và thu hút đầu tư vào khu vực.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trần Hòa Nam khẳng định, tỉnh xác định hạ tầng là yếu tố then chốt để thu hút nguồn vốn đầu tư, là chìa khóa mở đường cho phát triển. Khi các tuyến giao thông chiến lược hoàn thiện, cảng quốc tế Vân Phong sẽ phát huy vai trò cửa ngõ kết nối thương mại biển của Việt Nam với khu vực và thế giới.

Song song với sự phát triển giao thông, hệ thống cấp điện, cấp nước, viễn thông và hạ tầng đô thị tại các khu chức năng trong KKT đang được quy hoạch đồng bộ. Chính quyền địa phương chủ động phối hợp với các bộ, ngành Trung ương để triển khai các dự án đầu tư công trọng điểm, đồng thời khuyến khích mô hình hợp tác công-tư (PPP) nhằm huy động tối đa nguồn lực xã hội hóa đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật, cảng biển, năng lượng tái tạo và khu tái định cư.

Từ nền tảng quy hoạch đã được phê duyệt, Khánh Hòa đang chủ động tạo quỹ đất sạch, hoàn thiện pháp lý quy hoạch phân khu để sẵn sàng đón các nhà đầu tư chiến lược. Theo ông Nguyễn Thành Phú, Giám đốc Sở Xây dựng Khánh Hòa, đến năm 2026, các quy hoạch phân khu quan trọng sẽ cơ bản hoàn tất, tạo nền tảng pháp lý vững chắc và quỹ đất thuận lợi cho việc lựa chọn, kêu gọi những nhà đầu tư chiến lược có năng lực tài chính mạnh và kinh nghiệm triển khai dự án lớn. Đặc biệt, sau khi bổ sung cảng hàng không Vân Phong vào quy hoạch cảng hàng không toàn quốc sẽ thúc đẩy để Vân Phong cất cánh.

Phó Trưởng ban Quản lý KKT và khu công nghiệp tỉnh Lê Hồng Phương cho biết, quy hoạch lần này đặt nền tảng cho việc phát triển một KKT hiện đại, xanh và hội nhập. Khi hạ tầng chiến lược được đầu tư bài bản, Vân Phong không chỉ là điểm đến của các nhà đầu tư lớn trong lĩnh vực cảng biển, logistics, công nghiệp nặng, mà còn là trung tâm dịch vụ, du lịch, đô thị biển tầm quốc tế.

Tính đến nay, KKT Vân Phong đã thu hút hơn 150 dự án đầu tư với tổng vốn đăng ký khoảng 5,4 tỷ USD. Trong đó, nhiều dự án quy mô lớn đã đi vào hoạt động, tạo giá trị kinh tế và việc làm cho người dân như: Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1 (2,58 tỷ USD), Nhà máy Đóng tàu HD Hyundai Việt Nam (350 triệu USD), dự án Australis Vietnam Limited (68,19 triệu USD)... Những dự án này không chỉ góp phần vào tăng trưởng công nghiệp, mà còn tạo động lực lan tỏa, thúc đẩy sự hình thành chuỗi giá trị logistics và dịch vụ hỗ trợ quanh khu vực.

Đặc biệt, trong năm 2025, hai siêu dự án đô thị chiến lược đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư, hứa hẹn tạo cú huých mới cho Vân Phong là Khu đô thị mới cao cấp Tu Bông (hơn 43.000 tỷ đồng), định hướng trở thành trung tâm đô thị biển phía bắc Vân Phong; Khu đô thị cao cấp Đầm Môn (hơn 25.600 tỷ đồng), là đô thị lõi gắn với thương mại, du lịch và tài chính quốc tế.

Ngoài ra, hàng loạt dự án du lịch và dịch vụ quy mô lớn như Khu du lịch sinh thái Hòn Ngang, Khu đô thị Cổ Mã, Khu du lịch Dốc Lết-Phương Mai… đang được xúc tiến đầu tư, góp phần hình thành chuỗi đô thị ven biển phát triển đồng bộ, văn minh, hiện đại. Hạ tầng xã hội, tái định cư, giáo dục, y tế cũng đang được đầu tư đồng bộ nhằm bảo đảm an sinh cho người dân và lực lượng lao động trong khu vực.

Hiện thực hóa khát vọng vươn ra biển lớn

Thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết số 42/2022/QH15 của Quốc hội, tỉnh được áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù trong lĩnh vực tài chính, đầu tư, đất đai, tổ chức bộ máy và phân cấp quản lý. Đây là hành lang pháp lý quan trọng, tạo điều kiện để Khánh Hòa huy động tối đa nguồn lực phát triển KKT Vân Phong thành cực tăng trưởng mới của khu vực duyên hải Nam Trung Bộ. Tỉnh đang ưu tiên nguồn lực cho ba khâu đột phá: Phát triển hạ tầng chiến lược (gồm hệ thống cảng biển, logistics, khu công nghiệp, đô thị và năng lượng tái tạo); Đẩy mạnh cải cách hành chính và chuyển đổi số trong quản lý đầu tư, rút ngắn quy trình cấp phép và minh bạch hóa thông tin quy hoạch; Tăng tốc giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch để đón các dự án lớn, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp sạch, công nghệ cao, năng lượng xanh và du lịch sinh thái.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trần Hòa Nam nhấn mạnh, bên cạnh việc tập trung hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, Khánh Hòa chú trọng cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), rút ngắn thời gian xử lý thủ tục hành chính, tạo sự tin tưởng và thuận lợi cho doanh nghiệp. Tỉnh kiên định quan điểm đồng hành cùng nhà đầu tư, giải quyết kịp thời các khó khăn vướng mắc, đặc biệt trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, thủ tục đất đai và đầu tư xây dựng.

Bí thư Tỉnh ủy Nghiêm Xuân Thành cho biết, Khánh Hòa đặt quyết tâm xây dựng Vân Phong trở thành biểu tượng của sự phát triển năng động, hội nhập và bền vững. Tỉnh sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp, bảo đảm tiến độ, chất lượng các dự án trọng điểm, tạo môi trường đầu tư minh bạch, thuận lợi và an toàn.

Bên cạnh đó, địa phương đặc biệt quan tâm đến phát triển bền vững gắn với bảo vệ môi trường, triển khai các giải pháp ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, năng lượng sạch và giảm phát thải carbon. Tỉnh khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng khoa học-công nghệ tiên tiến trong sản xuất, quản lý và vận hành KKT, hướng tới mục tiêu Vân Phong trở thành KKT xanh, thông minh, thân thiện với môi trường hàng đầu Việt Nam.

Theo mục tiêu đề ra, đến năm 2030, KKT Vân Phong sẽ nằm trong nhóm ba KKT hàng đầu cả nước, đóng góp quan trọng vào GRDP của tỉnh và khu vực. Tầm nhìn đến năm 2050, nơi đây sẽ trở thành trung tâm kinh tế biển tầm quốc tế, giữ vai trò đầu tàu trong chiến lược phát triển của Khánh Hòa, trở thành trung tâm kinh tế biển của Việt Nam.

Bài, ảnh: VŨ TÂN và NGUYỄN TRUNG