Khủng hoảng Nga-Ukraine: Châu Á đối mặt với sự gia tăng 'thảm họa' của giá nhiên liệu và hàng hóa

Ảnh minh họa.

Mặc dù các nước phương Tây đã ngừng ban hành các biện pháp trừng phạt đối với nguồn cung cấp hàng hóa trực tiếp từ Nga khi họ áp dụng các hạn chế “khiêm tốn đầu tiên” đối với giới tinh hoa và hệ thống tài chính của Nga, cuộc khủng hoảng đã khiến các thị trường lo lắng và gây ra sự tăng giá đối với các mặt hàng xuất khẩu chủ chốt của Nga như dầu mỏ, nguyên liệu thô bằng khí đốt và kim loại dự kiến sẽ làm trầm trọng thêm lạm phát gia tăng và suy thoái sản xuất ở châu Á.

Vẫn đang phục hồi sau những gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch gây ra khiến chi phí nguồn cung tăng cao trong hai năm qua, các nền kinh tế lớn của châu Á nhập khẩu từ Nga - chẳng hạn như Nhật Bản và Hàn Quốc - sẽ không chỉ đối mặt với việc tăng giá hơn nữa mà còn có khả năng thiếu hụt nếu Nga đã phản đối các lệnh trừng phạt bằng cách cắt giảm nguồn cung.

Giám đốc khu vực Tom Rafferty của Economist Intelligence Unit cho biết: “Hậu quả trước mắt của cuộc xung đột Nga vào Ukraine sẽ là sự biến động kinh tế làm đảo lộn triển vọng tăng trưởng của châu Á”.

Các nhà phân tích chỉ ra rằng châu Á ngày càng đóng vai trò quan trọng trong xuất khẩu của Nga trong những năm gần đây.

Trong khi khoảng một nửa xuất khẩu của Nga đến châu Âu vào năm 2020, hơn 40% đến các nước châu Á - đặc biệt là Trung Quốc, Kazakhstan, Hàn Quốc và Nhật Bản - nhà phân tích Chris Devonshire-Ellis, thuộc Dezan Shira & Associates, cho biết trong một ghi chú cuối năm ngoái.

Sau khi tổng thống Putin công nhận hai khu vực độc lập ở Ukraine và việc Đức sau đó chặn đường ống dẫn khí đốt tự nhiên Nord Stream 2 giữa Nga và châu Âu vào tuần này, giá dầu đã tăng lên mức cao nhất trong 7 năm đạt 99 USD/thùng vào 22-2. Giá xăng cũng tăng.

Nhà kinh tế Pushpin Singh, thuộc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh, cảnh báo các nhà sản xuất Nhật Bản và Hàn Quốc nên chống chọi với chi phí đầu vào tăng cao vì cả hai quốc gia đều phụ thuộc nhiều vào dầu thô và khí đốt của Nga để sản xuất.

Ông nói rằng điều này sẽ làm giảm hoạt động kinh tế ở hai quốc gia này hơn nữa trong trung hạn. Cả hai đều đã bị ảnh hưởng bởi việc tiêu thụ chậm lại của người tiêu dùng.

“Đối với Nhật Bản và Hàn Quốc - hai nền kinh tế tập trung vào xuất khẩu và sản xuất - giá năng lượng và hàng hóa tăng đột biến như vậy sẽ làm trầm trọng thêm các vấn đề vốn đã tồn tại từ lâu đã gây khó khăn cho hai nền kinh tế trong phần lớn năm 2021 và đến năm 2022”, ông Singh nói.

"Cả hai nền kinh tế đều đang phải đối mặt với lạm phát giá sản xuất cao, với mức đỉnh vượt quá 9% và các hành động của Nga chắc chắn sẽ gây áp lực tăng hơn nữa đối với tỷ lệ chính".

Hôm 23-2, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cho biết Nhật Bản sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga và hai khu vực ly khai mà nước này đã công nhận. Kyodo đưa tin, chính phủ sẽ đình chỉ việc cấp thị thực cho các quan chức, đồng thời cấm xuất khẩu và nhập khẩu từ hai khu vực ly khai mà Moscow đã công nhận. Nó cũng sẽ ngừng việc phát hành và giao dịch trái phiếu chính phủ mới của Nga ở Nhật Bản.

Sau các lệnh trừng phạt, các nhà kinh tế dự đoán lạm phát của Nhật Bản sẽ tăng lên 2% vào tháng 4 từ khoảng 0,5% hiện nay nhưng nói rằng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản sẽ không thay đổi chính sách tiền tệ của mình một cách vội vàng, đặc biệt là khi tác động kinh tế của các lệnh trừng phạt có thể sẽ nhỏ, theo nhà kinh tế học Tom Learmouth của Capital Economics.

Tuy nhiên, ông Singh cho biết đối với cả Tokyo và Seoul, việc tham gia vào các lệnh trừng phạt sẽ rất rủi ro vì Moscow có thể đáp trả bằng cách cắt giảm xuất khẩu, mặc dù ông cảm thấy kịch bản này khó xảy ra.

Ông nói: “Tuy nhiên, với việc xuất khẩu của Nga đóng góp một phần đáng kể trong nhập khẩu năng lượng của Nhật Bản và Hàn Quốc, bất kỳ sự cắt giảm nào đối với xuất khẩu của Nga đều có thể là thảm họa cho cả hai nền kinh tế”.

Cả hai quốc gia sẽ xem xét việc tăng cường chuỗi cung ứng của họ - đặc biệt là trong các ngành công nghiệp bán dẫn và ô tô - thông qua dự trữ và các nguồn cung cấp thay thế. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng do các hợp đồng dầu khí có xu hướng dài hạn nên việc chuyển sang các nhà cung cấp khác có thể khó khăn.

Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yeo Han-koo tuần trước cho biết ông đã cảnh giác về lạm phát tiếp tục và gián đoạn chuỗi cung ứng, đồng thời nói thêm rằng gần như tất cả nhu cầu năng lượng của Hàn Quốc đều dựa vào nhập khẩu.

Ngoài Nhật Bản và Hàn Quốc, Trung Quốc và Ấn Độ cũng là những nước nhập khẩu dầu khí của Nga.

Chuyên gia kinh tế APAC cấp cao của Moody’s Katrina Ell cho biết giá cả tăng có thể “thực sự gây tổn hại cho các nền kinh tế lớn nhất châu Á từ quan điểm sản xuất và từ quan điểm tiêu dùng”.

Bà Ell nói giá năng lượng cao có thể ảnh hưởng đến chi phí canh tác và làm tăng giá lương thực, đặc biệt là ở các nền kinh tế châu Á mới nổi, nơi thực phẩm chiếm một phần lớn trong giỏ tiêu dùng.

Sự gián đoạn chuỗi cung ứng sẽ gia tăng do khả năng tái định tuyến nguồn cung cấp dầu và khí đốt và các ngân hàng trung ương cũng sẽ phải nhúng tay vào vì họ sẽ phải hành động sớm hơn để kiềm chế lạm phát bằng cách tăng lãi suất, điều này có thể sớm hạ nhiệt đà tăng trưởng kinh tế, bà Ell nói thêm.

Và bất kỳ sự can thiệp nào của các chính phủ để kiềm chế giá năng lượng cao sẽ có tác động hạn chế mà “sẽ không hoàn toàn tạo ra đòn bẩy”, bà Ell nói.

Lawrence Wong, Bộ trưởng Tài chính của Singapore, quốc gia có hiệp định thương mại tự do với Liên minh Kinh tế Á-Âu do Nga đứng đầu và nhập khẩu và đầu tư vào hàng hóa của Nga, nói với CNBC rằng chính quyền thành phố sẽ không ngần ngại sử dụng “biện pháp đầy đủ về sức mạnh tài khóa của chúng tôi để giữ cho nền kinh tế tiếp tục phát triển” nếu tác động từ cuộc khủng hoảng Nga-Ukraine tràn vào các nền kinh tế châu Á.

Vào 23-2, dữ liệu mới cho thấy thước đo giá tiêu dùng tháng 1 của Singapore đã tăng với tốc độ nhanh nhất trong gần một thập kỷ mặc dù mức tăng đã được dự kiến.

Ngoài lạm phát và tăng trưởng chậm hơn, các lệnh trừng phạt đối với Nga sẽ làm phức tạp các khoản đầu tư hiện có và đã lên kế hoạch của các nước châu Á, cũng như việc cho vay của các ngân hàng châu Á, Rafferty tại EIU cho biết.

Nhã Trúc