Khủng hoảng visa H-1B tại Mỹ: Tài năng công nghệ châu Á gặp 'khó'

Lao động nhập cư gặp khó với visa H-1B tại Mỹ.

Zhou từng làm công tác nghiên cứu dữ liệu tại Meta - công ty sở hữu Facebook, trước khi bị liệt vào danh sách hơn 11.000 nhân viên bị gã khổng lồ công nghệ Mỹ này sa thải hồi đầu tháng 11 vừa qua. Tấm bằng Thạc sĩ từ một trường kỹ thuật hàng đầu của Mỹ cùng hơn 5 năm kinh nghiệm làm việc đã không giúp người đàn ông 30 tuổi này tìm được công việc mới, mặc dù anh đã tham gia rất nhiều cuộc phỏng vấn trong suốt hai tuần sau khi rời Meta.

Là một công dân Trung Quốc đang sinh sống ở San Francisco (California, Mỹ), thị thực làm việc H-1B của Zhou chỉ còn một năm hiệu lực, trong khi yêu cầu xin cấp thẻ xanh cư trú dài hạn vẫn chưa được chấp thuận.

Tình hình ngày càng trở nên cấp bách bởi việc có được tiếp tục ở lại Mỹ hay không phụ thuộc vào việc Zhou có tìm được một chủ lao động sẵn sàng tài trợ cho anh không. Zhou sẽ chỉ còn 60 ngày để tìm một công việc và nhà tài trợ mới.

Zhou cho biết: “Không phải tất cả các công ty đều sẵn sàng tài trợ cho bạn để có thẻ xanh ngay trong ngày đầu tiên. Ngay cả khi có đươc nhà tài trợ sẵn sàng, có thể bạn vẫn không kịp nộp [giấy tờ liên quan] để được gia hạn H-1B"

Trường hợp không có đơn vị tuyển dụng mới, sau 60 ngày nữa, Zhou sẽ phải rời khỏi đất nước mà anh đã gắn bó 8 năm qua.

Câu chuyện của Zhou cũng chính là "trăn trở" của hàng nghìn công dân nước ngoài đang làm việc tại Mỹ khi các công ty công nghệ cắt giảm lực lượng lao động của họ.

H-1B là thị thực làm việc tạm thời được các công ty công nghệ sử dụng để thuê lao động nhập cư có tay nghề cao. Theo thống kê của Cơ quan Nhập tịch và Di trúc Hoa Kỳ, Meta, Twitter và Amazon nằm trong số những công ty công nghệ có nhiều công nhân H-1B nhất, đồng thười cũng cắt giảm lương nhiều nhất.

Twitter đã sa thải 3.700 công nhân, trong khi Amazon có kế hoạch loại bỏ khoảng 10.000 nhân công.

Trước nguy cơ sảy ra một cuộc suy thoái và tình trạng sa thải hàng loạt trong toàn ngành công nghệ, việc tìm kiếm một công việc mới sẽ là một thách thức ngay cả đối với những người lao động có trình độ học vấn cao và có kinh nghiệm. Theo layoffs.fyi, một trang web theo dõi tình trạng cắt giảm việc làm trong lĩnh vực công nghệ, tổng cộng 930 công ty công nghệ Mỹ đã sa thải 146.407 công nhân trong năm 2022, riêng tháng 11 đã có hơn 51.000 người.

Harley Lippman, Giám đốc điều hành của công ty cung cấp nhân sự công nghệ Genesis10 có trụ sở tại California cho biết: “Người châu Á sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi tình trạng sa thải nhân viên công nghệ, chủ yếu từ Ấn Độ và Trung Quốc". Theo Lippman, “tất nhiên, việc tìm một công việc mới cho những người cần tài trợ sẽ khó khăn hơn [so với công dân Mỹ hoặc những người thường trú]. Không phải mọi công ty đều muốn làm điều đó do chi phí gia tăng."

Theo Rebecca Bernhard, một luật sư về nhập cư và việc làm tại công ty luật quốc tế Dorsey & Whitney, chi phí trung bình của một đơn xin H-1B là hơn 5.000 USD chưa tính các khoản phí pháp lý khác, tùy thuộc vào dịch vụ luật mà công ty thuê"

Trong khi đó, Tahmina Watson, tác giả của cuốn sách "Startup Visa" cho biết, khoảng thời gian 60 ngày để tìm một nhà tài trợ mới cũng là một "khoảng thời gian rất ngắn" đối với hầu hết mọi người. "Điều đó đang tạo rất nhiều lo lắng và sợ hãi với những người bị sa thải" Watson nói. “Không phải chỉ với người đó, mà là vấn đề của gia đình họ, con cái đang đi học, vợ/chồng đang đi làm và sự phụ thuộc vào thị thực H-1B của [đối tác] của họ.”

Theo Rohit Biswas, luật sư di trú kinh doanh tại Kramer Levin Naftalis & Frankel, sự phức tạp của hệ thống nhập cư Hoa Kỳ có nghĩa là ngay cả những người có thị thực H-1B chưa bị sa thải cũng có thể bị ảnh hưởng.

Theo Biswas, nếu một công ty sa thải nhân viên, tất cả đơn xin cấp thẻ xanh mà công ty đó tài trợ sẽ bị tạm dừng cho đến khi công ty cho thấy rằng họ có nhu cầu nhân sự hợp pháp và không thể tìm đủ công dân Hoa Kỳ để lấp đầy khoảng "trống" nhân sự. Chủ tịch bộ phận nhập cư của Hiệp hội Luật sư Nam Á Bắc Mỹ Biswas nói: “Ngay cả khi bạn không nằm trong danh sách bị sa thải, nếu quy trình [thẻ xanh] của bạn bị đóng băng trong khoảng sáu tháng, bạn cũng có thể gặp khó khăn trong việc xin gia hạn H-1B.

Vẫn có điểm sáng?

Tuy nhiên, theo Leon Me Kim, luật sư tại Grossman Young & Hammond, cuộc khủng hoảng visa sẽ giúp các công ty nhỏ hơn có cơ hội tuyển dụng lai các công nhân lành nghề bị những công ty lớn như Meta và Amazon sa thải.

Sự cấp thiết phải nhanh chóng tìm được nhà tuyển dụng mới có thể là áp lực khiến những người lao động nhập cư gạt sang bên những do dự để gia nhập cho các công ty khởi nghiệp.

“Những công ty này vẫn chưa kiếm được lợi nhuận, [và] có rủi ro là liệu những công ty này có bền vững hay không,” Kim cho. "Nhưng những người lao động H-1B bị sa thải đang phải đối mặt với thời gian rất hạn chế để tìm một chủ lao động mới. Tôi nghĩ nếu có lời đề nghị, những lao động trên sẽ nhận lời, ngay cả khi với thời hạn lao động ngắn hạn."

Tuy nhiên, không phải ai cũng lạc quan như vậy. Steve Loehr, giáo sư luật nhập cư tại Đại học Cornell cảnh báo: “Chúng tôi (Mỹ) đang gặp vấn đề trong việc thu hút nhân tài. Trong khi đó, các quốc gia như Canada đang tích cực tuyển dụng lao động nhập cư. Thật không may, Mỹ không còn là điểm đến số 1 của lao động nhập cữ nữa."

Lippman của Genesis10 cho biết: “Tôi nghĩ việc sa thải sẽ tiếp tục diễn ra trong một thời gian nữa, nhưng các công ty sẽ sớm nhận ra. Tôi dự đoán trong vòng một năm, sẽ có sự thiếu hụt nhân công và sẽ bùng nổ việc tuyển dụng."

Nhưng liệu Zhou có thể chờ đến lúc đó không?

Zhou đã đính hôn vào năm nay và vẫn đang trả khoản vay mua căn nhà phố mà anh từ năm 2019. Vị hôn thê của anh cũng làm việc trong ngành công nghệ và là người có H-1B. Tuy nhiên, số tiền tiết kiệm của Zhou chỉ đủ để đóng một vài tháng tiền trả góp mua nhà cùng chi phí sinh hoạt, đồng nghĩa với kế hoạch lập gia đình tạo áp lực buộc anh ta phải việc làm ở nước này.

“Có thể rời Mỹ và tìm việc làm ở một nơi khác như Canada, nơi bạn không phải đợi 10 năm để có thường trú nhân, là một lựa chọn đối với một số người,” Zhou nói. "Nhưng tôi không thể bỏ vị hôn thê của mình ở đây."

Nikkei Asia

Lê Minh