Kiểm định khí thải xe: Cần lộ trình phù hợp

Siết chặt tiêu chuẩn khí thải của ô tô và xe máy là cần thiết khi mà tình trạng ô nhiễm môi trường đáng báo động, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP HCM.

Đây là giải pháp mà nhiều nước trên thế giới đã triển khai. Thông qua biện pháp kỹ thuật là kiểm soát khí thải, nếu phương tiện giao thông không đạt thì không cho phép lưu thông.

Với Việt Nam, hiện có khoảng 70 triệu mô tô và xe máy đang lưu hành, chiếm tỷ lệ lớn. Đáng chú ý, tốc độ tăng trưởng xe máy nhanh gắn với các đối tượng lao động thu nhập trung bình, thấp nên để kiểm soát khí thải cần có lộ trình, đánh giá tác động với từng nhóm đối tượng. Người dân vẫn lo lắng về giá cả, thủ tục, thời gian…

Do vậy, cần có thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng từ phương án, cách thức kiểm soát, dán tem, dán nhãn xe kiểm định, đầu tư trang thiết bị, tuyên truyền. Đặc biệt, lộ trình cần được xây dựng dựa trên điều kiện thực tế ở mỗi thành phố về lượng xe, số lượng trung tâm kiểm định... tránh triển khai hàng loạt, dẫn tới khó thực hiện, khó giám sát. Thêm vào đó, chúng ta cũng cần nghiên cứu tới giải pháp căn cơ, tức làm thế nào để hạn chế xe xăng.

Tôi đã từng đề xuất phương án một số thành phố có thể áp dụng giải pháp cấp quota cho xe máy chạy xăng đăng ký mới để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Đây là cách mà Bắc Kinh (Trung Quốc) và Singapore đã thực hiện, mang lại hiệu quả. Chúng ta có thể cấp quota thông qua "bốc thăm" mua xe xăng, triển khai các chương trình khuyến khích người dân sử dụng xe điện thông qua chính sách cạnh tranh về giá, đầu tư hạ tầng trạm sạc thuận tiện.

Tất nhiên, như đã nói ở trên, muốn làm được, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân như Bắc Kinh, họ làm thí điểm trước, sau đó rút kinh nghiệm để triển khai đồng bộ tốt hơn. Công tác tuyên truyền phải hướng đến mục tiêu giúp người dân hiểu đúng về chính sách và tuân thủ, tránh tình trạng vừa qua nhiều người lo lắng, hoang mang vì kiểm định khí thải là sẽ cấm ô tô, xe máy sản xuất theo năm.

Song song đó, các thành phố cần đẩy nhanh, đẩy mạnh xây dựng các hạ tầng giao thông công cộng như đường sắt đô thị, mạng lưới xe buýt xanh thân thiện với môi trường kết nối từ khu dân cư, văn phòng đến điểm dừng đỗ tiện lợi, thu hút người tham gia giao thông lựa chọn. Mỗi thành phố cần xây dựng các vùng phát thải thấp mà ở đó khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông xanh, xe đạp, đi bộ…

Hà Nội và TP HCM có thể tính toán hỗ trợ người dân bằng công cụ tài chính để người dân chuyển đổi sang xe điện, miễn lệ phí trước bạ cho xe điện, tạo điều kiện về mặt bằng xây dựng trạm sạc. Từ đó sẽ góp phần giảm thiểu ô nhiễm không khí vì một Việt Nam xanh và phát triển bền vững.

Mọi chính sách sẽ có ý kiến trái chiều, nhiều quan điểm, vì vậy cơ quan quản lý cần lấy ý kiến rộng rãi, từ đó lựa chọn phương án phù hợp để nâng cao hiệu quả thực thi khi triển khai và nhận được sự hưởng ứng của đông đảo người dân.

Theo Thùy Linh ghi (NLĐO)