Kiểm soát, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh

Đẩy mạnh truyền thông

Để giảm tỷ số chênh lệch giới tính khi sinh, trong hai ngày 21 và 22/4, Trung tâm Y tế thị xã Việt Yên đồng loạt triển khai chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình và nâng chất lượng dân số tại 17 xã, phường. Tại chiến dịch, cùng với tuyên truyền về tình trạng mang thai ngoài ý muốn, cải thiện sức khỏe bà mẹ và trẻ em, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ được tư vấn, hướng dẫn và cung cấp miễn phí các biện pháp tránh thai. Ghi nhận tại Trạm Y tế phường Quang Châu, sau hai ngày chiến dịch, 100% phụ nữ đều cam kết không lựa chọn giới tính thai nhi.

Tuyên truyền về bình đẳng giới cho học sinh huyện Yên Thế.

Chị Nguyễn Thùy Linh (sinh năm 2003), trú tại tổ dân phố Đông Tiến, phường Quang Châu cho biết: “Gia đình tôi có một bé gái hơn 1 tuổi. Từ khi mang thai, vợ chồng tôi đều không quan niệm phân biệt con trai hay con gái, chỉ mong cháu chào đời khỏe mạnh. Nếu tiếp tục sinh thêm cháu thứ hai, vợ chồng tôi cũng không có ý định lựa chọn giới tính con”.

Nhằm kiểm soát, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, ngày 5/10/2020, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 4423/KH-UBND về tăng cường kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2021-2030, trong đó xác định công tác truyền thông là một trong những giải pháp hiệu quả để thay đổi nhận thức của người dân. Sau gần 5 năm triển khai kế hoạch, 100% xã, phường, thị trấn thành lập và duy trì hiệu quả câu lạc bộ giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; toàn tỉnh thành lập được 20 câu lạc bộ bạn gái tiêu biểu; 75 câu lạc bộ kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh tại các nhà trường; 100% thôn, bản, tổ dân phố có hương ước, quy ước đã bổ sung nội dung về bình đẳng giới…

Đến nay, 100% xã, phường, thị trấn thành lập và duy trì hiệu quả câu lạc bộ giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; toàn tỉnh thành lập được 20 câu lạc bộ bạn gái tiêu biểu; 75 câu lạc bộ kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh tại các nhà trường; 100% thôn, bản, tổ dân phố có hương ước, quy ước đã bổ sung nội dung về bình đẳng giới.

Tại xã Đoan Bái (Hiệp Hòa) - nơi từng có tỷ số chênh lệch giới tính khi sinh cao hơn bình quân chung của huyện, từ năm 2021, Trạm Y tế xã thành lập câu lạc bộ giảm thiểu mất cân bằng giới khi sinh. Tại mỗi buổi sinh hoạt, những gia đình sinh con một bề là con gái sẽ được cán bộ dân số giới thiệu các quy định về việc nghiêm cấm hành vi lựa chọn giới tính thai nhi; thực trạng và tác hại của mất cân bằng giới tính khi sinh, không phân biệt giới, lựa chọn giới tính; chia sẻ kinh nghiệm nuôi con ngoan, giỏi, phát triển kinh tế gia đình... Nhờ đó đã tạo chuyển biến trong nhận thức của mỗi cá nhân, gia đình về giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh.

Bác sĩ Trương Thị Luyến, Phó trưởng Trạm Y tế xã Đoan Bái cho biết: “Nhờ đẩy mạnh tuyên truyền, thay đổi nhận thức của người dân nên tỷ số chênh lệch giới tính khi sinh trên địa bàn xã giảm dần, hiện thấp hơn bình quân chung của huyện. Từ đầu năm đến nay, trong số 48 trẻ sinh ra có 21 bé trai, 27 bé gái”.

Nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi

Theo Sở Y tế, sau gần 5 năm thực hiện Kế hoạch số 4423/KH-UBND, tỷ số chênh lệch giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh giảm dần. Tại thời điểm cuối năm 2024, tỷ số giới tính khi sinh của tỉnh là 115,4 bé trai/100 bé gái, giảm 1,1% so với năm 2021. Mặc dù vậy, qua đánh giá tỷ số chênh lệch giới tính khi sinh giảm chưa bền vững, vẫn cao hơn bình quân chung cả nước. Những tháng đầu năm nay, tỷ số chênh lệch giới tính khi sinh của tỉnh không giảm, vẫn ở mức 115,4 bé trai/100 bé gái.

“Nếu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh không được cải thiện, vào năm 2050, nước ta sẽ dư thừa từ 2,3 đến 4,3 triệu nam thanh niên so với nữ thanh niên, nam giới khó kết hôn. Điều này làm tăng nguy cơ tệ nạn mại dâm, bắt cóc, buôn bán phụ nữ và trẻ em gái, bạo hành giới, bạo lực gia đình, xâm hại tình dục…”, bà Lê Tố Quyên, Trưởng Phòng Dân số và Trẻ em (Sở Y tế) lo ngại.

Để hoàn thành mục tiêu đưa tỷ số chênh lệch giới tính khi sinh không vượt quá mức 115 bé trai/100 bé gái vào cuối năm nay theo kế hoạch của UBND tỉnh, trong kế hoạch kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh năm 2025, Sở Y tế xác định tăng cường phối hợp, lồng ghép các hoạt động truyền thông về bình đẳng giới, hệ lụy của tình trạng mất cân bằng giới tính và quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi. Cụ thể quyết tâm này, trong quý I năm 2025, Sở Y tế tổ chức 2 hội nghị truyền thông về chính sách, pháp luật về dân số, công tác dân số trong tình hình mới, bình đẳng giới và tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh cho gần 450 đại biểu là hội viên Hội Liên hiệp Phụ nữ, Đoàn thanh niên trên địa bàn thị xã Việt Yên.

Để chủ động nắm bắt, tuyên truyền cho nhóm đối tượng trong độ tuổi sinh đẻ, mới đây, Sở Y tế có công văn yêu cầu các bệnh viện, trung tâm y tế quán triệt đến toàn thể cán bộ, nhân viên không tư vấn can thiệp lựa chọn giới tính thai nhi; chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động các phòng khám chuyên khoa sản trên địa bàn cam kết không lạm dụng kỹ thuật siêu âm, xét nghiệm để phục vụ mục đích lựa chọn giới tính thai nhi.

Ông Nguyễn Hữu Hưng, Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: “Cùng với triển khai thực hiện các hoạt động tuyên truyền, chăm sóc sức khỏe sinh sản cho các đối tượng, Sở Y tế giao cơ quan chuyên môn nắm bắt, tiến hành thanh tra, kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất các cơ sở y tế có dịch vụ siêu âm, xét nghiệm, nạo phá thai về thực hiện các quy định của pháp luật. Nếu phát hiện cơ sở nào có hoạt động can thiệp lựa chọn giới tính thai nhi, chúng tôi sẽ xử lý nghiêm và thu hồi giấy phép hoạt động”.

Bài, ảnh: Sỹ Quyết