Kiểm soát, giám sát hiệu quả, hợp lý

Nguồn cung năng lượng 5 năm tới phải tăng một cách đột biến

Phát biểu tại buổi thảo luận Tổ 9 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh: Hưng Yên, Hải Phòng), Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm tới, nước ta đặt mục tiêu phấn đấu tăng trưởng GDP từ 10% trở lên.

Toàn cảnh thảo luận tại Tổ 9

Theo lý thuyết, để đạt tốc độ tăng trưởng như vậy thì tăng trưởng điện năng phải ở hệ số 1,3 đến 1,5 tùy thuộc việc ứng dụng công nghệ trong quá trình phát triển. Cùng với đó, nhu cầu sử dụng điện sẽ tăng thêm rất nhanh bởi chúng ta chuyển đổi số, ứng dụng AI, hình thành các trung tâm cơ sở dữ liệu...

Do đó, nguồn cung năng lượng trong ít nhất 5 năm tới phải tăng một cách đột biến thì mới đáp ứng được yêu cầu. Quy hoạch điện VIII và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh cũng đã xác định rõ, để đáp ứng được mục tiêu tăng trưởng kinh tế thì tổng công suất các loại hình nguồn điện trong 5 năm tới phải đạt từ 2,5 đến 3 lần hiện nay.

“Như vậy đòi hỏi nhu cầu về vốn là rất lớn. Đặc biệt, để thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư thì cơ chế, chính sách phải thông thoáng, hấp dẫn và tháo gỡ được những khó khăn của thực tiễn”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu

Vừa qua, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Bộ trưởng cho biết, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030 là thể chế hóa các chủ trương của Bộ Chính trị, không có nội dung nào nằm ngoài Nghị quyết 70.

“Nghị quyết của Quốc hội có hiệu lực trong 5 năm từ năm 2026 cho đến trước ngày 1/1/2031. Do đó, Nghị quyết không có vướng mắc với những luật mà Quốc hội đã và đang thảo luận hay những luật có thể sẽ xem xét sửa đổi, bổ sung trong vòng 5 năm tới”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Tạo sự chủ động cho các bộ, ngành, địa phương

Tán thành với sự cần thiết ban hành Nghị quyết với các lý do đã được nêu trong Tờ trình của Chính phủ và đồng tình với nhiều nội dung của Báo cáo thẩm tra, ĐBQH Trần Khánh Thu (Hưng Yên) cho rằng, việc ban hành Nghị quyết có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế cản trở sự phát triển của ngành năng lượng đã được đề ra tại Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị.

Đại biểu cũng ghi nhận, các chính sách được đề cập trong dự thảo Nghị quyết rất đột phá, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các bộ, ngành, địa phương trong vấn đề quản lý vốn nhà nước tại các doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt là rút gọn các thủ tục đầu tư.

Tuy nhiên, đại biểu Trần Khánh Thu lưu ý, cần cân nhắc hết sức thận trọng đối với các nội dung này. Đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát, bổ sung các quy định để bảo đảm kiểm soát, giám sát hiệu quả, hợp lý, không để việc nới lỏng quy định dẫn đến rủi ro tiềm ẩn và bất lợi cho Việt Nam trong đàm phán, ký kết thực hiện các hợp đồng; bảo đảm an ninh tiền tệ quốc gia, bảo đảm quốc phòng an ninh, chủ quyền biển đảo của Việt Nam.

ĐBQH Trần Khánh Thu (Hưng Yên) phát biểu

Bên cạnh đó, đại biểu Trần Khánh Thu cho rằng, ban hành Nghị quyết khung nhưng cũng rất cần thiết để tháo gỡ những vướng mắc cụ thể ở các dự án đang triển khai.

Hiện nay theo Quyết định số 893/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong quy hoạch đã xác định Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) là lực lượng nòng cốt bảo đảm cung ứng than cho điện lực và giữ vai trò trụ cột trong an ninh năng lượng quốc gia. Các danh mục, dự án quan trọng được ưu tiên đầu tư ban hành kèm theo Quyết định 893 cũng là cơ sở pháp lý then chốt để TKV có thể triển khai các dự án trọng điểm.

Tuy nhiên, trong Báo cáo quá trình thực hiện Quyết định 893 thì TKV đã gặp nhiều vướng mắc liên quan đến thủ tục đầu tư, cấp phép thăm dò và khai thác, giao đất giải phóng mặt bằng cũng như phê duyệt các vị trí đổ thải chồng lấn quy hoạch. Đây là điểm nghẽn đang trực tiếp ảnh hưởng đến tiến độ của các dự án than, trong khi than là nguồn cung chủ đạo cho nền kinh tế, đặc biệt là trong ngành điện.

Tại khoản 1 Điều 3 dự thảo Nghị quyết quy định Dự án công trình điện lực quan trọng cấp bách của quốc gia là dự án công trình điện lực thuộc danh mục chương trình công trình dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành năng lượng theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ và các dự án công trình điện khẩn cấp theo quy định của Luật Điện lực.

Theo đại biểu Trần Khánh Thu, nếu giải thích từ ngữ như trên thì các dự án công trình điện lực quan trọng cấp bách của quốc gia có thể sẽ không bao quát được hết những vướng mắc mà hiện nay danh mục dự án quan trọng ưu tiên đầu tư trong lĩnh vực năng lượng vẫn còn đang gặp phải.

Do đó, đại biểu đề nghị, cơ quan soạn thảo xem xét bổ sung vào khoản 1 Điều 3, Điều 18, Điều 24 của dự thảo Nghị quyết cụm từ “danh mục các dự án quan trọng ưu tiên trong các dự án công trình điện lực quan trọng cấp bách quốc gia và/hoặc các danh mục dự án quan trọng ưu tiên đầu tư trong lĩnh vực năng lượng đã được quy hoạch tại quy hoạch ngành quốc gia”.

“Quy định như vậy sẽ tạo sự chủ động cho các bộ, ngành, địa phương, góp phần tháo gỡ điểm nghẽn, bảo đảm tiến độ các dự án mà ngành than đang gặp vướng mắc, qua đó giữ vững an ninh năng lượng quốc gia và đóng góp thiết thực cho tăng trưởng kinh tế”, đại biểu Trần Khánh Thu nêu quan điểm.

Minh Trang; Ảnh: Khánh Duy