Kiến nghị hỗ trợ mồ mả sát tuyến cao tốc Chợ Mới – Bắc Kạn sẽ được giải quyết phù hợp

Người dân xã Nông Hạ (Chợ Mới) kiến nghị với cơ quan chuyên môn thực hiện công tác GPMB về hỗ trợ mồ mả sát chỉ giới thu hồi.

Từ kiến nghị của dân đến hành động của cấp ủy

Tuyến cao tốc Chợ Mới – Bắc Kạn dài gần 29km, đi qua nhiều khu dân cư và đồi núi. Theo phương án bồi thường được phê duyệt, hơn 300 ngôi mộ của các hộ dân ở thành phố Bắc Kạn và huyện Chợ Mới đã được chi trả bồi thường và di dời.

Tuy nhiên, một thực tế nảy sinh: Có 44 ngôi mộ bị ảnh hưởng (ngôi mộ gần nhất cách chỉ giới thu hồi 0,5m, ngôi mộ xa nhất cách chỉ giới thu hồi 9m). Các ngôi mộ này có nguy cơ bị ảnh hưởng do sạt lở, thi công máy móc, làm mất mỹ quan và ảnh hưởng đến tâm linh theo quan niệm của người dân.

Ông Hà Văn Tàu, thôn Nà Bia, xã Nông Hạ cho biết: Gia đình có 08 ngôi mộ trong phạm vi thu hồi đất để làm Dự án. Chấp hành chủ trương của Nhà nước, gia đình ông đã di chuyển sớm 07 ngôi mộ. Tuy nhiên còn 01 ngôi mộ trong cùng khu mộ của gia đình lại nằm ngoài chỉ giới thu hồi mặc dù cách đó chỉ gần 5m. Ông Tàu mong Nhà nước xem xét bồi thường cho gia đình ngôi mộ này để tiếp tục di chuyển đến khu mộ mới của gia đình, bởi con đường sắp tới thi công máy móc, phương tiện hoạt động chắc chắn sẽ ảnh hưởng thực tế hiện trường cũng như phần tâm linh”.

Diện tích đất rừng sẽ thu hồi để xây dựng tuyến cao tốc.

Ông Đinh Khắc Tích, thôn Nà Bản có 02 ngôi mộ tại thôn Reo Dài, xã Nông Hạ. Con đường thiết kế đi giữa 02 ngôi mộ này, trong đó 01 ngôi mộ vị trí nằm trong tuyến đường, 01 ngôi nằm ngoài sát bên cạnh. Gia đình rất mong được bồi thường ngôi mộ này. Nếu để lại sẽ khiến ngôi mộ bị tách khỏi phần còn lại của khu mộ gia đình”.

Hộ ông Bế Văn Thực ở thôn Nà Bia có 03 ngôi mộ, nhưng 02 ngôi đã được bồi thường, còn 01 ngôi nằm ngoài chỉ giới thu hồi nhưng cũng sát đường. Mặc dù chỉ nhận tiền bồi thường di chuyển 02 ngôi mộ, nhưng gia đình cũng thực hiện di dời cả ngôi mộ chưa được bồi thường. Ông Thực mong được Nhà nước xem xét bồi thường đối với ngôi mộ này.

Không riêng gì ba hộ dân trên... các hộ dân khác có các ngôi mộ sát chỉ giới thu hồi ở thành phố Bắc Kạn và huyện Chợ Mới trong phạm vi GPMB cao tốc Chợ Mới – Bắc Kạn cũng bày tỏ mong muốn Nhà nước hỗ trợ kinh phí để di dời nốt các ngôi mộ nằm ngoài chỉ giới nhưng nằm sát tuyến, bởi “không thể để một mình một mộ giữa công trường”.

Tâm tư này đã được UBND thành phố Bắc Kạn và huyện Chợ Mới tiếp thu, tổng hợp và báo cáo lên UBND tỉnh. Ban Thường vụ Tỉnh ủy cũng nhanh chóng nắm bắt tình hình qua báo cáo của các cơ quan chức năng, đồng thời thống nhất chỉ đạo: Phải linh hoạt, nhân văn, vận dụng quy định pháp luật để giải quyết thấu tình đạt lý.

UBND tỉnh ban hành chính sách hỗ trợ khác: Gỡ nút thắt giải phóng mặt bằng

Ngày 03/6/2025, UBND tỉnh Bắc Kạn ban hành Văn bản số 4416/UBND-NNTNMT, chính thức cho phép áp dụng biện pháp hỗ trợ khác theo khoản 2 Điều 108 Luật Đất đai 2024. Theo đó, đối với mồ mả (dù có chủ hay vô chủ) nằm trong phạm vi 10m tính từ chỉ giới thu hồi, nếu được ghi nhận trong biên bản kiểm đếm, sẽ được hỗ trợ như đối với đất thuộc hành lang bảo vệ an toàn công trình, theo Điều 106 Luật Đất đai và Điều 18 Nghị định 88/2024/NĐ-CP.

Trung tâm Phát triển Quỹ đất thành phố Bắc Kạn và UBND huyện Chợ Mới tổ chức họp với người dân xã Thanh Thịnh về những vướng mắc trong GPMB tuyến cao tốc Chợ Mới - Bắc Kạn.

Chính sách này không chỉ giải quyết được các ngôi mộ "giáp ranh" đang gây vướng mắc mà còn đáp ứng nguyện vọng, tín ngưỡng của người dân, đồng thời không vi phạm quy định pháp luật, vì được vận dụng đúng khung pháp lý đã được Quốc hội và Chính phủ quy định.

Không những vậy, tỉnh còn chỉ đạo rõ: Việc áp dụng hỗ trợ phải đảm bảo công bằng, đúng đối tượng, được xác nhận bởi chính quyền xã và tổ chức kiểm đếm công khai, minh bạch.

Gỡ khó để mở đường

Dự án cao tốc Chợ Mới – Bắc Kạn là công trình trọng điểm có ý nghĩa chiến lược, giúp kết nối trung tâm tỉnh Bắc Kạn với đường cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên, tạo động lực cho phát triển kinh tế vùng. Tuy nhiên, bài toán giải phóng mặt bằng luôn là thách thức lớn. Trong đó, hỗ trợ mồ mả nằm ngoài chỉ giới là một "nút thắt" gây cản trở lớn nếu không được xử lý khéo léo.

Theo thống kê, chỉ riêng tại thành phố Bắc Kạn đã có 09 ngôi mộ và tại huyện Chợ Mới có 35 ngôi mộ nằm trong vùng nguy cơ cao, sát taluy dương của tuyến đường, có khả năng bị ảnh hưởng trực tiếp khi thi công. Nếu không giải quyết, người dân sẽ bức xúc, có thể dẫn tới khiếu nại, làm chậm tiến độ thi công và ảnh hưởng hình ảnh dự án.

Đồng thuận để phát triển

Việc ban hành chính sách hỗ trợ khác thể hiện rõ nét tinh thần chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, sự chủ động, linh hoạt và lắng nghe của UBND tỉnh Bắc Kạn. Nhờ đó, nhiều hộ dân đã yên tâm phối hợp di dời, không còn tâm lý ấm ức hay e ngại về phần tâm linh chưa được giải quyết.

Chi trả tiền bồi thường GPMB tại xã Nông Hạ.

Bà Lê Thị Thu Hà, Phó Giám đốc Trung tâm phát triển Quỹ đất thành phố Bắc Kạn cho biết: “Đây chính là cơ sở pháp lý để chúng tôi có thể áp dụng để chi trả, giải quyết những vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Chắc chắn biết được thông tin này các hộ dân trong diện được hỗ trợ sẽ rất phấn khởi”.

Chính sách hỗ trợ khác này cũng là bài học kinh nghiệm quan trọng cho các dự án tương lai, đặc biệt tại những địa phương có địa hình phức tạp, phong tục tập quán đậm nét văn hóa bản địa như Bắc Kạn. Việc lắng nghe người dân, vận dụng đúng quy định pháp luật để xử lý linh hoạt các tình huống phát sinh chính là nền tảng để xây dựng một xã hội hài hòa, nhân văn và phát triển bền vững.

Với sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt và nhân văn từ Tỉnh ủy đến UBND tỉnh, câu chuyện hỗ trợ di dời mồ mả ở Bắc Kạn không chỉ là một giải pháp cho riêng một tuyến đường, mà là biểu tượng cho tinh thần “dân là gốc” trong mọi chính sách phát triển./.

Phương Thảo