Kiến thức xem bói thâm sâu của người Babylon cổ đại

Chắc chắn Vua Alexander không thể bỏ lỡ Vườn treo Babylon, một trong những kỳ quan của thế giới, xếp ngang hàng với kim tự tháp Giza. Hàng trăm năm trước, một vị vua Assyria khi còn cai trị Babylon đã cho xây dựng những khu vườn dành tặng cho người vợ ngoại quốc của mình vì bà quá nhớ nhung cây cỏ nơi quê hương.

Thế là giữa một thành phố nằm trong sa mạc, ông đã cho xây dựng hàng loạt các lớp nền chồng lên nhau trên các con phố, bên dưới là những cột trụ lớn nâng đỡ. Hàng tấn đất đã được đưa lên các tầng cao bằng sức của vô số nô lệ, nước từ dòng sông liên tục được bơm vào các đường ống và được đẩy lên cao bằng một trục xoắn ốc quay trong ống, từ đó nước có thể lưu thông khắp khu vườn. Cây ăn quả, cọ và cây lá kim được trồng khắp nơi, lớn lên thành một khu rừng sống động sừng sững giữa thành phố. Dưới cái nóng gay gắt nhất của mùa hè, người đến tham quan có thể dạo qua các tán cây mát mẻ và dùng bữa dưới bóng râm trên nền cỏ xanh tốt.

Tranh minh họa những nhà chiêm tinh. Ảnh: Ancient Origins.

Như thường lệ, Vua Alexander tỏ vẻ vô cùng thích thú đối với những vấn đề tôn giáo, không phải chỉ bởi ngài cần hòa mình với dân địa phương như một chính trị gia. Tại Babylon, có một nơi đặc biệt dành cho những người được gọi là Chaldea, họ là các triết gia - tư tế thời cổ đại của đất Lưỡng Hà, đặc biệt nổi tiếng với những nghiên cứu chiêm tinh vô cùng chính xác. Những ghi chép của họ về các sự kiện thiên văn được cho là đã có từ hàng nghìn năm trước, nhưng vì chúng được viết bằng chữ nêm hoàn toàn xa lạ đối với Hy Lạp nên Hoàng đế đã phải nghe các thầy tư tế giảng giải.

Khác với hầu hết các hệ thống chữ số thông thường, toán học của người Chaldea phụ thuộc vào số sáu mươi chứ không phải mười. Một cách thức tính thời gian và khoảng cách dựa vào hệ thống này đã được truyền lại cho các nền văn minh kế tiếp - một giờ có sáu mươi phút, một phút có sáu mươi giây và hình tròn 360 độ (sáu lần sáu mươi).

Rất lâu trước thời Vua Alexander, người Babylon đã khám phá ra cách tính các phân số phức tạp, phương trình bậc hai và định lý Pythagoras. Trên thực tế, nhiều tiến bộ của toán học ở Hy Lạp sau này đều bắt nguồn từ cuộc gặp gỡ giữa người Babylon và Macedonia vào mùa thu năm ấy. Người Chaldea cũng có những kiến thức thâm sâu về bói toán, thế nên Vua Alexander đã đem theo một vài người trong số họ trong suốt những hành trình về sau để giải thích những điềm báo xảy đến với ngài.

Chắc hẳn ngài đã trao đổi với họ về quan điểm đối với các vị thần và nguồn gốc của thế giới. Nếu đúng như vậy, ngài sẽ biết sự tương đồng nổi trội giữa các thần thoại tạo dựng của người Babylon (những câu chuyện về các thế hệ thần thánh nối tiếp nhau chiến đấu để giành lấy quyền cai trị vũ trụ) với các câu chuyện ngài đã đọc của nhà thơ Hy Lạp Hesiod, trong đó, Cronos thiến cha mình mà chiếm vương quyền, để rồi cuối cùng bị chính con trai mình là thần Zeus lật đổ thay thế.

Nhưng Vua Alexander không thể dành toàn bộ thời gian của mình ở Babylon để thăm thú hết các địa điểm và gặp các học giả địa phương. Có nhiều vị trí cần được bổ nhiệm và nhiều quân vụ cần sắp xếp và giải quyết. Sau một cuộc hành quân dài từ Macedonia, gần mười lăm nghìn binh sĩ bao gồm cả kỵ binh và bộ binh được sai đi theo lệnh của Antipater vừa có mặt trong thành phố. Dẫn đầu đoàn quân tiếp viện là Amyntas, cựu chỉ huy được Vua Alexander lệnh quay về Macedonia nhiều tháng trước.

Hoàng đế vô cùng thất vọng vì Amyntas đã không thể dẫn quân tiếp viện đến tham gia trận Gaugamela, song ngài cũng biết sẽ còn rất nhiều cơ hội chiến đấu đang chờ phía trước. Amyntas đi cùng với năm mươi người con trai của các gia đình quý tộc và hoàng gia, họ sẽ đóng vai trò như những tiểu đồng hầu hạ dưới chân nhà vua, cùng ngài săn bắn, chiến đấu và hộ vệ bên ngoài các gian buồng của ngài khi màn đêm buông xuống. Đó là một vị trí đầy danh dự đối với các chàng trai trẻ tuổi bởi nó tạo nên một nền móng quan trọng cho họ, những người lãnh đạo Macedonia trong tương lai.

Trước khi rời Babylon, Vua Alexander đã bổ nhiệm Agathon đến từ thành Pydna ven bờ biển Macedonia chỉ huy quân đội thành Babylon với một nghìn binh sĩ dưới trướng. Toàn bộ các quân vụ tại xứ Babylonia được giao cho Apollodorus từ thành Amphipolis, cũng là người Macedonia, cùng với hai nghìn quân và một số tiền để thuê thêm lính. Asclepiodorus, dù không chắc chắn về nguồn gốc nhưng có khả năng lớn là người Hy Lạp, đã được giao trọng trách thu thuế trong toàn thành.

Tổng trấn trước đây dưới quyền của Ba Tư là Mazaus được xác nhận sẽ tiếp tục vai trò của mình. Để các binh sĩ của mình được vui vẻ, hay có lẽ là để quyến rũ họ quay lưng lại với những lạc thú của thành phố này, nhà vua đã ban cho mỗi kỵ binh Macedonia tiền thưởng bằng một năm tiền lương. Các kỵ binh ngoại bang cũng nhận được một số tiền gần như thế, còn mỗi lính bộ binh Macedonia bỏ túi một số tiền còn lớn hơn lương của họ trong nửa năm. Hoàng đế không muốn tạo cơ hội và nguyên cớ cho bọn họ rầu rĩ càu nhàu khi tiếp tục cuộc hành quân trên đất Ba Tư. Họ biết họ sẽ nhận được nhiều thứ khác từ vị vua hào phóng của mình trên chặng đường phía trước.

Philip Freeman/Bách Việt Books-NXB Dân Trí