Kinh doanh trên mạng xã hội: xu thế, con số và cảnh báo

Hiện Facebook, Instagram, TikTok, WhatsApp, Twitter và Youtube là 6 mạng xã hội (MXH) có số lượng người dùng lớn nhất thế giới. Nhiều sàn thương mại điện tử (TMĐT) Việt cũng đang học kinh nghiệm của các "ông lớn" này để kinh doanh trực tuyến.

Xu thế chung

Facebook gần 3 tỉ người dùng, qua đó trở thành MXH có số tín đồ yêu thích lớn nhất toàn cầu. Trong đó, Ấn Độ chính là quốc gia có lượng người dùng Facebook nhiều nhất thế giới với khoảng 315 triệu người, tiếp theo là Mỹ, Indonesia lần lượt 175 triệu và 120 triệu người dùng. Việt Nam cũng nằm trong top 10 quốc gia có lượng người dùng Facebook nhiều nhất thế giới với hơn 66 triệu người sử dụng.

Youtube đang là MXH lớn thứ 2 thế giới, với hơn 2,5 tỉ người dùng thường xuyên. Xếp thứ nhất trong danh sách quốc gia có nhiều tín đồ của YouTube nhất là Ấn Độ, với 467 triệu người đăng ký, Mỹ đứng thứ 2 với 246 triệu tài khoản, tiếp đến là Brazil với 142 triệu người. Theo DataReportalm Việt Nam hiện có khoảng 63 triệu người dùng YouTube - qua đó xếp thứ 9 trong tốp 10 quốc gia có lượng người dùng nền tảng này thường xuyên nhất.

Kênh YouTube Like Nastya VNM đăng ký tại Việt Nam của cô bé 6 tuổi Anastasia Radzinskaya (hay còn được gọi là Nastya, Stacy) đến từ Krasnodar, Nga đang lập kỷ lục 18,4 triệu subscribers. Ảnh TA

Để khuyến khích YouTuber đăng ký thuế tại Mỹ, các nhà sáng tạo nội dung từ các quốc gia không thực hiện đăng ký thuế tại Mỹ sẽ bị khấu trừ 24% thuế thu nhập cho tổng lượt xem toàn cầu. Khi dòng tiền về đến Việt Nam, phải nộp thêm 7% (bao gồm 5% VAT và 2% thuế thu nhập cá nhân). Còn tổ chức/doanh nghiệp kinh doanh trên YouTube phải đóng khoản thuế là 30% (bao gồm 10% VAT và 20% thuế thu nhập doanh nghiệp). Các doanh nghiệp/cá nhân hoạt động trên YouTube tại Việt Nam đang phải chịu 2 lần thuế đối với khoản doanh thu từ lượt xem tại Mỹ.

Theo DataReportalm, TikTok có hơn 1,1 tỉ người dùng trên 18 tuổi, đứng thứ 6 về số người dùng thường xuyên, sau Facebook, Youtube, WhatsApp hay Instagram. Khá ngạc nhiên khi Mỹ vẫn là quốc gia có lượng người dùng TikTok lớn nhất thế giới với hơn 116,5 triệu người dù quốc gia này đã nhiều lần bóng gió cấm MXH này. Indonesia đứng thứ hai với 113 triệu người dùng, trong khi Brazil đứng thứ ba với 84,1 triệu tài khoản. Việt Nam cũng góp mặt trong top 10 quốc gia có số người dùng TikTok nhiều nhất với 50,6 triệu người - xếp ở vị trí thứ 6.

Số liệu thống kê của DataReportal không tính đến 2 quốc gia đông dân nhất thế giới là Trung Quốc và Ấn Độ. Nguyên nhân là bởi Trung Quốc có phiên bản TikTok dành riêng cho thị trường này, mang tên Douyin, trong khi đó, Ấn Độ đã ban hành lệnh cấm TikTok và hàng loạt ứng dụng của Trung Quốc từ tháng 1/2021, vì những lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật.

Vì nhiều lý do các MXH khác như Instagram, WhatsApp hay Twitter lại không được phổ biến tại Việt Nam.

Trên 20.000 người kinh doanh trên mạng xã hội

Năm 2022, tại Việt Nam số lượng người kiếm tiền từ các nền tảng MXH lên tới con số 20.000 và mang về doanh thu khoảng 1.500 tỷ đồng. Người Việt đang có xu hướng kiếm tiền trên các nền tảng miễn phí (gọi tắt là MMO - Make Money Online). Hiện Việt Nam hiện có gần 500 kênh YouTube đạt nút vàng (hơn 1 triệu người đăng ký và 8 kênh đạt nút kim cương (trên 10 triệu lượt đăng ký).

Theo khảo sát của Hiệp hội TMĐT Việt Nam có tới 65% doanh nghiệp Việt Nam đang triển khai hoạt động kinh doanh trên các MXH nhưng chỉ có có 23% doanh nghiệp bán sản phẩm trên các sàn TMĐT. Bước sang năm 2023, hai ngành tăng trưởng nhanh nhất là dịch vụ lưu trú và ăn uống tăng 26,0%, ngành bán buôn và bán lẻ tăng 8,1%.

“Bán hàng trên các MXH đang được đánh giá mang lại hiệu quả cao nhất, vượt qua các hình thức khác như website hay sàn TMĐT. Nổi bật nhất trong số các MXH là sự ra đời và tăng trưởng mạnh mẽ của TikTok Shop. Kinh doanh trên nền tảng này đang có sức hút rất lớn đối với người Việt” - Chủ tịch KTS GOUP Hoàng Văn Ngọc khẳng định.

Giảng viên Nguyễn Phan Anh (Đại học Thương mại) khẳng định: ưu điểm lớn nhất của bán hàng qua MXH là bạn có thể thực hiện rất nhanh và sẽ không phải nộp phí. Chưa kể bạn có thể tiếp cận và tương tác với số lượng khách hàng tiềm năng lên đến hơn 1,2 tỷ người trên thế giới một cách khá dễ dàng.

Ưu điểm lớn nhất của bán hàng qua mạng xã hội là bạn có thể thực hiện rất nhanh và sẽ không phải nộp phí. Ảnh TA

Hạn chế rủi ro cho người dùng

Khi quyết định bán hàng trên MXH có nghĩa là bạn phải chấp hành sự kiểm soát của chủ sở hữu. Nếu bạn vô tình vi phạm “luật” của nhà cung cấp thì rất dễ trắng tay, phút chốc mất tập khách hàng hàng triệu người mà không biết kêu ai. Rõ ràng đối với các MXH máy chủ đặt tại Việt Nam, chủ sở hữu thực thi luật pháp Việt Nam thì quyền lợi người mua-bán sẽ được bảo đảm hơn.

Mặt trái khi dùng MXH để bán hàng đó là bạn sẽ rất khó để kiểm soát các phàn nàn, ý kiến trái chiều từ những bình luận, chia sẻ của khách hàng. Thậm chí, có đối thủ còn “lách luật”, chơi chiêu “bẻ khóa” để chơi xấu sau lưng bằng những chiêu trò bẩn.

Muốn xây dựng công động các mạnh xã hội phải bảo mật thông tin cá nhân và uy tín thương hiệu sản phẩm, uy tín khách hàng.

Thạc sĩ CNTT Phạm Trung Thành khẳng định: trước khi phải tính toán để cạnh tranh kinh doanh với các MXH Facebook với 66,2 triệu tài khoản YouTube, 63 triệu người dùng, TikTok 50,6 triệu tín đồ thì các MXH Việt Nam phải tính cách bảo mật thông tin cá nhân và uy tín thương hiệu sản phẩm, uy tín khách hàng bằng những thuật toán mới.

Để đảm bảo uy tín cho khách hàng của mình, MXH Nhật ký cuộc sống VdiaryBook sẽ có kế hoạch bố trí nhân sự thường xuyên giám sát thường xuyên và xử lý kịp thời khi có các phản hồi tiêu cực, không đúng sự thật” - ông Hòa Văn, đại diện truyền thông của Vzone Global khẳng định.

An Thanh