Kinh nghiệm tổ chức trải nghiệm cho học sinh an toàn, hiệu quả

Tổ chức hoạt động trải nghiệm hiệu quả cần bao quát các khâu chuẩn bị, nội dung và được sự hưởng ứng nhiệt tình của phụ huynh và học sinh. Ảnh minh họa: IT

Hoạt động trải nghiệm – yêu cầu bắt buộc theo chương trình giáo dục mới

Hoạt động trải nghiệm đầu năm học đang trở thành yêu cầu bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông. Để tổ chức hiệu quả, nhà trường cần có chiến lược rõ ràng, đảm bảo mục tiêu giáo dục, phù hợp độ tuổi học sinh và tuân thủ các quy định pháp lý hiện hành.

Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, hoạt động trải nghiệm được xác định là một trong những thành tố cốt lõi, bắt buộc đối với tất cả các cấp học. Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định hoạt động trải nghiệm không phải là hoạt động ngoại khóa tự chọn mà là một hợp phần giáo dục chính thức, nhằm phát triển phẩm chất, năng lực, kỹ năng xã hội, khả năng thích ứng và tư duy sáng tạo của học sinh.

Theo Thông tư 32/2018 và Thông tư 12/2020 của Bộ GD&ĐT, mục tiêu của hoạt động trải nghiệm là giúp học sinh được học qua hành, tiếp xúc với thực tiễn thay vì chỉ tiếp thu lý thuyết. Việc tổ chức có thể dưới nhiều hình thức: tham quan học tập, trải nghiệm nghề nghiệp, chương trình kỹ năng sống hoặc dự án nghiên cứu cộng đồng.

Bên cạnh đó, các văn bản pháp lý cũng yêu cầu nhà trường xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm theo từng giai đoạn của năm học và phải được thông qua hội đồng trường, ban đại diện cha mẹ học sinh nhằm đảm bảo tính minh bạch và sự đồng thuận.

Thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm hiện nay

Mặc dù mang tính bắt buộc và mang lại nhiều giá trị giáo dục, hoạt động trải nghiệm tại nhiều trường đang đối mặt với những hạn chế:

Một số chương trình chỉ tập trung vào yếu tố vui chơi thay vì lồng ghép kiến thức lịch sử, khoa học hoặc kỹ năng sống. Điều này làm giảm hiệu quả học tập, khiến hoạt động trải nghiệm bị hiểu là “đi dã ngoại”, thiếu tính định hướng giáo dục rõ ràng.

Nguy cơ quá tải tài chính cho phụ huynh. Có trường lựa chọn các điểm đến có chi phí cao, bao gồm dịch vụ ăn uống, nghỉ dưỡng vượt xa nhu cầu học tập thực tế của học sinh. Điều này dẫn đến tình trạng một bộ phận phụ huynh không đồng thuận vì cho rằng hoạt động này gây áp lực tài chính.

Công tác bảo đảm an toàn còn hạn chế. Các vấn đề như phương tiện di chuyển, giám sát an toàn, quản lý rủi ro thời tiết vẫn chưa được chuẩn hóa. Một số trường khoán hoàn toàn cho đơn vị cung cấp dịch vụ mà thiếu quy trình kiểm tra độc lập.

Thiếu công cụ đánh giá sau hoạt động. Hoạt động trải nghiệm nhiều khi chỉ dừng lại ở mức “đi và về”, không có báo cáo cảm nhận, bài tập thực hành hoặc tiêu chí đánh giá. Điều này dẫn đến việc hoạt động không tạo ra giá trị bền vững.

Kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm hiệu quả dành cho nhà trường

Để khắc phục những hạn chế, trước khi tổ chức, cần có khảo sát trước khi đưa học sinh tới trải nghiệm. Đây là bước đệm quan trọng để phụ huynh lưu tâm cùng đồng hành. Ban giám hiệu hoặc giáo viên phụ trách cần đến khảo sát trực tiếp địa điểm, kiểm tra chương trình mẫu, xác định tính phù hợp với mục tiêu giáo dục.

Xây dựng kế hoạch bài bản cho chương trình trải nghiệm. Trong đó, nêu rõ mục tiêu cụ thể cho từng khối lớp. Phân công nhân sự giám sát, bố trí tỷ lệ 1 giáo viên/15-20 học sinh.

Dự phòng phương án xử lý sự cố. Đây là hoạt động cần tăng cường sự phối hợp với phụ huynh. Ban đại diện cha mẹ học sinh có vai trò giám sát và phản biện. Nhà trường cần cung cấp đầy đủ thông tin và lấy ý kiến công khai trước khi tổ chức.

Liên kết với đơn vị uy tín: Nhà trường cần xem xét ưu tiên các đơn vị có giấy phép tổ chức giáo dục trải nghiệm, có hồ sơ pháp lý rõ ràng và đã từng làm việc với các trường học.

Thiết nghĩ, hoạt động trải nghiệm là thành phần thiết yếu của chương trình giáo dục hiện đại, góp phần hình thành năng lực toàn diện cho học sinh. Tuy nhiên, để hoạt động này mang lại giá trị thực chất, nhà trường cần tiếp cận theo hướng chuyên nghiệp, có cơ sở pháp lý rõ ràng, tăng cường phối hợp với phụ huynh và đơn vị tổ chức.

Việc đầu tư bài bản vào hoạt động trải nghiệm sẽ giúp nhà trường nâng cao chất lượng giáo dục, tạo niềm tin với xã hội và xây dựng môi trường học tập gắn kết với đời sống thực tiễn.

Quang Minh