Kinh tế toàn cầu 2025: Vẫn nhiều bất định

Tăng trưởng ổn định

Trong Báo cáo Triển vọng kinh tế thế giới (World Economic Outlook – WEO) cập nhật tháng 10/2024, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2025 xuống còn 3,1%, giảm 0,2 điểm phần trăm so với dự báo tháng 7 và cũng thấp hơn 0,2 điểm phần trăm so với mức tăng trưởng dự kiến 3,3% trong năm 2024. Mặc dù vậy mức tăng trưởng này vẫn ngang bằng với mức trung bình trước thời kỳ đại dịch.

Trong khi đó tại Báo cáo Triển vọng kinh tế vừa được công bố mới đây, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) tỏ ra lạc quan hơn khi cho biết, nền kinh tế thế giới sẽ tăng trưởng ổn định trong hai năm tới nếu chủ nghĩa bảo hộ trỗi dậy không làm chệch hướng phục hồi của thương mại toàn cầu.

Cụ thể, OECD đã nâng nhẹ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2025 lên 3,3% từ mức 3,2% như dự báo được đưa ra hồi tháng 9; tăng trưởng năm 2026 cũng được dự báo sẽ duy trì ở mức 3,3%. “Nền kinh tế toàn cầu đã chứng minh được khả năng phục hồi. Lạm phát đã giảm hơn nữa theo mục tiêu của NHTW, trong khi tăng trưởng vẫn ổn định”, Tổng thư ký OECD Mathias Cormann cho biết.

Tuy nhiên OECD đã hạ triển vọng tăng trưởng của cả hai đầu tàu kinh tế là Mỹ và Trung Quốc. Theo đó, OECD dự báo tăng trưởng của Hoa Kỳ sẽ giảm từ 2,8% trong năm nay xuống 2,4% vào năm 2025 và 2,1% vào năm 2026 với lý do thị trường việc làm nguội lạnh khiến chi tiêu của người tiêu dùng giảm xuống. Còn tại Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, tăng trưởng được dự báo sẽ giảm từ 4,9% vào năm 2024 xuống 4,7% vào năm 2025 và 4,4% vào năm 2026 mặc dù nới lỏng tiền tệ và tài khóa vì chi tiêu của người tiêu dùng vẫn chậm chạp do tiết kiệm phòng ngừa rủi ro cao.

Chủ nghĩa bảo hộ sẽ khiến thương mại toàn cầu bị phân mảnh

Nhiều cơn gió ngược…

Nhìn chung các tổ chức lớn đều có chung nhận định là nền kinh tế toàn cầu tiếp tục đối mặt với nhiều cơn gió ngược trong năm 2025, trong đó nổi lên là xung đột địa chính trị; sự thay đổi chính sách tiền tệ của các NHTW lớn có thể gây ra những biến động trên thị trường tài chính, sự chậm lại của kinh tế Trung Quốc… Một rủi ro đáng quan ngại nữa là chủ nghĩa bảo hộ đang có xu hướng trỗi dậy có thể tác động tiêu cực đến thương mại và đầu tư toàn cầu.

Theo IMF, rủi ro đối với triển vọng toàn cầu đang nghiêng về phía giảm trong bối cảnh bất ổn chính sách gia tăng. Bên cạnh đó, những gián đoạn tiếp theo đối với quá trình giảm phát, có khả năng gây ra bởi các đợt tăng đột biến mới về giá hàng hóa trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị dai dẳng, có thể ngăn các NHTW nới lỏng chính sách tiền tệ…

Với kinh tế Trung Quốc, theo IMF, sự co lại sâu hơn hoặc dài hơn dự kiến trong lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc, đặc biệt nếu nó dẫn đến bất ổn tài chính, có thể làm suy yếu tâm lý người tiêu dùng và tạo ra sự lan tỏa tiêu cực trên toàn cầu do Trung Quốc có dấu ấn lớn trong thương mại toàn cầu. Chưa hết IMF còn cảnh báo việc tăng cường các chính sách bảo hộ sẽ làm trầm trọng thêm căng thẳng thương mại, làm giảm hiệu quả thị trường và làm gián đoạn thêm chuỗi cung ứng.

OECD cũng cảnh báo, việc gia tăng các cuộc xung đột đang diễn ra ở Trung Đông có thể làm gián đoạn thị trường năng lượng và ảnh hưởng đến niềm tin và tăng trưởng.

Bên cạnh đó, căng thẳng thương mại gia tăng có thể gây nguy cơ cản trở tăng trưởng thương mại. “Căng thẳng thương mại gia tăng và các động thái tiếp theo hướng tới chủ nghĩa bảo hộ có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, làm tăng giá tiêu dùng và tác động tiêu cực đến tăng trưởng”, OECD cảnh báo.

Trong bối cảnh đó, theo IMF, các chính sách ngắn hạn cần được hiệu chỉnh và sắp xếp cẩn thận để đảm bảo hạ cánh suôn sẻ. “Khi các NHTW áp dụng lập trường ít hạn chế hơn, việc tập trung trở lại vào việc củng cố tài chính trung hạn là cấp thiết”, định chế này khuyến nghị.

Theo IMF, nếu lạm phát giảm và tiến gần đến mục tiêu, các NHTW cũng nên tính đến tác động của chính sách tiền tệ đối với tăng trưởng và việc làm, miễn là nó không làm suy yếu mục tiêu đạt được sự ổn định giá cả.

IMF cũng cho rằng, việc thực hiện các cải cách mạnh mẽ nhằm tăng cường nguồn cung sẽ giúp kiềm chế lạm phát và giảm nợ, cho phép các nền kinh tế thúc đẩy tăng trưởng theo hướng trước đại dịch và đẩy nhanh tiến độ hướng tới các tiêu chuẩn thu nhập cao hơn. Đặc biệt, việc hợp tác đa phương là điều cần thiết để hạn chế chi phí và rủi ro liên quan đến sự phân mảnh địa kinh tế và biến đổi khí hậu, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh và hỗ trợ tái cấu trúc nợ.

Hoàng Nguyên