Kinh tế tư nhân: Chính sách mở đường, khơi dậy khát vọng bứt phá. Bài 2: Doanh nhân trẻ dấn thân, vượt khó, đón đầu xu thế

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải gặp mặt Đoàn đại biểu Doanh nhân trẻ Việt Nam, tháng 8/2024. Ảnh: ST

Dấn thân trong thách thức

Kinh tế tư nhân được xác định là một động lực quan trọng của nền kinh tế. Tuy nhiên, thực tế triển khai cho thấy con đường phát triển của doanh nghiệp (DN), đặc biệt là DN trẻ, vẫn còn nhiều chông gai.

Bà Phạm Thị Bích Huệ - Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Western Pacific - chỉ ra một bất cập lớn: Theo quy định, các khu/cụm công nghiệp phải dành tối thiểu 5% quỹ đất hoặc 20 ha cho DN đổi mới sáng tạo, thậm chí giảm giá thuê. Nhưng thực tế, việc phân lô đất nhỏ cho startup gần như bất khả thi, bởi quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc 1/2000 thường chia lô tối thiểu từ 2-5ha. Muốn chia vài nghìn mét vuông cho startup, chủ đầu tư hạ tầng phải điều chỉnh quy hoạch, mất từ 8 tháng đến 1 năm, rất tốn kém và phức tạp.

Rào cản về đất đai, thủ tục, cùng với khó khăn về vốn và năng lực quản trị khiến nhiều DN trẻ gặp không ít trở ngại. Hiện nay, phần lớn trong gần 900.000 DN đang hoạt động là DN nhỏ và siêu nhỏ, thiếu cả vốn, công nghệ lẫn kinh nghiệm quản lý. Chính điều này đòi hỏi tinh thần dấn thân không chỉ ở ý chí, mà còn ở chiến lược phát triển dài hạn.

Ông Nguyễn Đình Thắng - Phó Chủ tịch Hội Tin học Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Hồng Cơ Group - khẳng định: Nếu không có những người dấn thân đi trước, xã hội sẽ khó có sự đổi mới. Cái mới luôn đi kèm rủi ro, nhưng doanh nhân sinh ra là để chấp nhận rủi ro và biến thách thức thành cơ hội. Ông ví von: Dấn thân là phải chấp nhận thiệt thòi, thậm chí thất bại, nhưng đó là bản chất của tinh thần tiên phong.

Ở góc độ chính sách, bà Bùi Thu Thủy - Phó Cục trưởng Cục Phát triển DN tư nhân và kinh tế tập thể (Bộ Tài chính) - thẳng thắn chỉ ra: Các cơ chế hỗ trợ DN nhỏ và vừa như Luật Hỗ trợ DN, Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ Bảo lãnh tín dụng… vẫn chưa đi vào thực tiễn. Nhiều Quỹ bảo lãnh tín dụng vẫn yêu cầu DN phải có tài sản thế chấp, đi ngược với mục đích của quỹ. Điều này làm giảm đáng kể cơ hội tiếp cận vốn của DN trẻ.

Thích ứng để không bị bỏ lại

Thách thức lớn nữa đối với DN tư nhân không chỉ là thủ tục hay vốn, mà còn đến từ sự thay đổi nhanh chóng của môi trường kinh doanh. Xu hướng chuyển đổi số, kinh tế xanh và đổi mới sáng tạo đang tạo ra sức ép không nhỏ cho DN. Nếu không bắt kịp, nguy cơ bị bỏ lại là hiện hữu.

Ông Nguyễn Văn Hùng - Chủ tịch Câu lạc bộ Đầu tư & Khởi nghiệp Doanh nhân trẻ Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn CNCTech - coi đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là “chìa khóa vàng” để DN mở rộng năng lực cạnh tranh, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, ông cũng đặt câu hỏi: Cơ hội đã ở ngay trước mắt. Liệu chúng ta có đủ dũng khí để nắm bắt?

Ở tầm nhìn vĩ mô, ông Hoàng Bình Quân - nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch danh dự Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam - nhấn mạnh: Để có Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân (Nghị quyết 68), phải mất bốn khóa Trung ương. Từ chỗ doanh nhân từng bị coi là “con buôn”, đến nay họ đã có vị thế như một lực lượng sản xuất quan trọng. Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số sẽ là lực lượng sản xuất mới. Dữ liệu số sẽ là tư liệu sản xuất mới, và đổi mới sáng tạo phải trở thành động lực phát triển quốc gia, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Ông Quân kêu gọi cộng đồng DN, đặc biệt là doanh nhân trẻ, tự tin nắm bắt thời điểm, chủ động khởi nghiệp trên nền tảng số, đồng thời tích cực tham gia đối thoại chính sách để góp phần xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bền vững.

Thực tế đã xuất hiện nhiều tấm gương dám thay đổi, từ công nghệ tài chính, nông nghiệp công nghệ cao đến logistics xanh. Họ không chỉ nhanh nhạy trong vận hành, mà còn chủ động tìm kiếm thị trường quốc tế, tham gia liên kết chuỗi giá trị, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh cho khu vực tư nhân.

Gánh vác trách nhiệm xã hội

Điểm nổi bật của thế hệ doanh nhân trẻ không chỉ là khởi nghiệp, mà còn là tinh thần gắn sự phát triển của DN với trách nhiệm xã hội.

Doanh nhân Nguyễn Đình Thắng (Hồng Cơ Group) nhấn mạnh: Doanh nhân không chỉ làm giàu cho bản thân, mà còn gánh trên vai trách nhiệm kiến tạo việc làm, lan tỏa văn hóa kinh doanh minh bạch, tuân thủ pháp luật và đóng góp cho cộng đồng. Khát vọng làm giàu phải song hành cùng khát vọng cống hiến. Dấn thân không chỉ là dám chấp nhận rủi ro, mà còn là dám tiên phong ở lĩnh vực mới, khó.

Nhiều DN trẻ đã tiên phong triển khai trách nhiệm xã hội: Lập quỹ học bổng cho sinh viên nghèo, tài trợ nghiên cứu khoa học, phát triển mô hình sản xuất xanh, góp vốn vào các dự án cộng đồng. Cùng với đó, các chương trình đào tạo về quản trị bền vững, đổi mới sáng tạo đang khơi dậy tinh thần kinh doanh có trách nhiệm, khuyến khích doanh nhân trẻ phát triển bền vững gắn với bảo vệ môi trường và nâng cao phúc lợi xã hội.

Mở đường cho bứt phá

Tinh thần dấn thân và khát vọng sáng tạo của doanh nhân trẻ đang mở ra triển vọng mới cho kinh tế tư nhân. Nhưng để khát vọng ấy trở thành động lực bứt phá, rất cần một “lối mở” về thể chế, cho phép DN thử nghiệm, sáng tạo trong khung pháp lý an toàn.

Mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đề nghị các thành viên Ban IV (Ban Nghiên cứu phát triển Kinh tế tư nhân) nghiên cứu thành lập Quỹ phát triển kinh tế tư nhân trong tháng 8/2025, với sự đồng hành của Chính phủ. Đây được coi là công cụ quan trọng để hỗ trợ DN trẻ huy động nguồn lực, triển khai sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Để Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân thực sự đi vào cuộc sống, cả Nhà nước và cộng đồng DN cần hành động. DN phải chủ động tăng tốc đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, nâng cao quản trị và mở rộng hạ tầng. Nhà nước giữ vai trò kiến tạo, ban hành kịp thời các giải pháp cụ thể, không để chính sách bị “ngâm” trong quy trình pháp lý.

Sự đồng hành quyết liệt của các Bộ, ngành cùng tinh thần chia sẻ trong cộng đồng DN sẽ là chìa khóa để khơi dậy tiềm lực, đưa kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế quốc gia - nội dung này sẽ được phản ánh trong bài cuối./.

M. ANH