Kinh tế tư nhân và chuyện cạnh tranh

Cạnh tranh sẽ giúp doanh nghiệp luôn tìm cách liên tục cải tiến để lớn mạnh còn thiếu vắng cạnh tranh sẽ đem lại lợi thế ngắn hạn cho doanh nghiệp nhưng sẽ gây hại, gây suy yếu trong lâu dài. Ảnh minh họa: T.L

Đã có những địa phương hiểu khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân là chọn một, hai doanh nghiệp tư nhân lớn nhất địa phương rồi dành mọi ưu ái cho các doanh nghiệp này, từ giao đất đến giao dự án. Nhiều địa phương trông cậy vào một, hai doanh nghiệp tư nhân có năng lực để chỉ định thầu làm các công trình mà lẽ ra phải gọi thầu rộng rãi. Các doanh nghiệp này sẽ là nơi địa phương nhắm đến khi cần nguồn lực xã hội hóa và ngược lại, địa phương sẽ dành mọi thuận lợi, kể cả tiếp cận các nguồn lực như tài nguyên thiên nhiên và ưu tiên chính sách.

Cách hiểu và cách làm như thế sẽ triệt tiêu môi trường cạnh tranh, gây khó khăn cho các doanh nghiệp khác, đồng thời là mảnh đất màu mỡ cho các hiện tượng tiêu cực về lâu về dài. Nghị quyết 68 nêu rõ yêu cầu “...xóa bỏ các rào cản tiếp cận thị trường, đảm bảo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, rõ ràng, nhất quán, ổn định lâu dài, dễ tuân thủ, chi phí thấp” là cũng nhắm đến xây dựng tính cạnh tranh cho nền kinh tế.

Lấy ví dụ Google, một tên tuổi khổng lồ trong ngành công nghệ, có hàng tỉ người dùng trên khắp thế giới, đem lại cho nước Mỹ một lợi thế cạnh tranh hiếm có. Thế nhưng thay vì ưu ái hết mực cho Google như suy nghĩ của nhiều người, Chính phủ Mỹ đang tìm cách hạn chế vị thế độc quyền của doanh nghiệp này, kể cả khả năng chia tách Google thành nhiều mảng. Đó là bởi nếu để Google “một mình một chợ” trong nhiều lĩnh vực, kể cả quảng cáo trực tuyến, sẽ bóp nghẹt các doanh nghiệp khởi nghiệp khác, tạo ra rào cản tiếp cận thị trường và về lâu về dài sẽ gây xơ cứng cho cả Google nữa.

Một mặt, cần xóa bỏ thái độ định kiến về kinh tế tư nhân; mặt khác cần đối xử với mọi doanh nghiệp tư nhân một cách bình đẳng, kể cả không phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế. Để mọi doanh nghiệp được bình đẳng trong tiếp cận các cơ hội làm ăn, cần xây dựng sự minh bạch, rõ ràng trong mọi chính sách; các dự án sử dụng ngân sách công cần được đấu thầu rộng rãi, mọi nguồn lực vốn, đất đai, tài nguyên, tài sản, công nghệ, nhân lực, dữ liệu... được phân bổ công khai với những tiêu chí rõ ràng. Cũng cần xây dựng các kênh phản hồi để doanh nghiệp có thể phản ánh những trường hợp chưa được đối xử bình đẳng và cho phép họ khiếu nại lên cấp cao hơn.

Giao việc cho các doanh nghiệp đã tin cậy, với những mối quan hệ đã thiết lập lúc nào cũng dễ dàng hơn mở rộng ra cho mọi doanh nghiệp tham gia, cạnh tranh nhau để được chọn vì phải rà soát, cân nhắc và đo đếm mạnh yếu của từng doanh nghiệp. Nhưng có làm như vậy chúng ta mới tạo ra một môi trường kinh doanh được thúc đẩy bằng sự cạnh tranh. Bởi cạnh tranh sẽ giúp doanh nghiệp luôn tìm cách liên tục cải tiến để lớn mạnh còn thiếu vắng cạnh tranh sẽ đem lại lợi thế ngắn hạn cho doanh nghiệp nhưng sẽ gây hại, gây suy yếu trong lâu dài.

Kinh tế Sài Gòn