Kịp thời sửa đổi, không nên cứng nhắc

Góp ý vào đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) vừa được Bộ Tài chính gửi Chính phủ, một số bộ ngành, địa phương đề nghị cần sửa đổi mức giảm trừ gia cảnh. Lý do là bởi năm 2020 - thời điểm ban hành mức giảm trừ hiện tại, mức lương cơ sở là 1,49 triệu đồng/tháng nhưng hiện nay mức lương cơ sở đã tăng lên 2,34 triệu đồng, tăng hơn 57%.

Là theo Luật Thuế thu nhập cá nhân, mức giảm trừ đối với người nộp thuế là 9 triệu đồng/tháng, với người phụ thuộc là 3,6 triệu đồng/tháng được áp dụng từ 1.7.2013. Thời điểm đó, mức lương cơ sở là 1.150.000 đồng nhưng đến nay, mức lương cơ sở đã tăng lên 2,03 lần, do đó, cần phải nâng mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với tỷ lệ tăng mức lương cơ sở.

Ở khía cạnh khác, một địa phương đề nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh hiện hành và áp dụng phù hợp với điều kiện sinh hoạt thực tiễn từng vùng, miền trong cả nước thay vì cào bằng một mức như hiện nay bởi mức lương tối thiểu được chia theo 4 vùng. Bên cạnh đó, giá cả hàng hóa ngày càng tăng, dẫn đến chi phí sinh hoạt tăng theo nên mức hiện hành là không còn phù hợp.

Trước những đề nghị này, Bộ Tài chính cho biết, dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân đã đặt vấn đề nghiên cứu tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc nhằm bảo đảm phù hợp với diễn biến chỉ số giá tiêu dùng và các chỉ số kinh tế vĩ mô những năm gần đây. Đồng thời góp phần giảm gánh nặng cho người nộp thuế… Tuy nhiên, đây mới là khâu xây dựng đề cương nên chỉ tập trung làm rõ những vướng mắc, bất cập cần sửa đổi, bổ sung. Nội dung chi tiết và đánh giá cụ thể sẽ được nghiên cứu, đề xuất khi luật được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội.

Thực tế, đề nghị tăng mức giảm trừ gia cảnh đã nhiều lần được đề cập đến; tuy nhiên, quan điểm của Bộ Tài chính vẫn là chưa thể thực hiện bởi các lý do như chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động chưa tới 20%. Là mức giảm trừ cho người nộp thuế hiện nay đang cao hơn 2,2 lần so với thu nhập bình quân đầu người, cao hơn nhiều so với mức phổ biến các nước đang áp dụng từ 0,5 - 1 lần, đồng thời cũng cao hơn thu nhập bình quân của nhóm 20% dân số thu nhập cao nhất...

Tuy vậy, trái ngược với quan điểm này, nhiều ý kiến khẳng định, mức giảm trừ gia cảnh đã lạc hậu nên cần phải sớm điều chỉnh, sửa đổi cho phù hợp. Phân tích rõ hơn về điều này, một đại biểu Quốc hội cho rằng, lẽ ra khi mức lương cơ sở được điều chỉnh tăng từ ngày 1.7.2024 thì việc sửa đổi, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cũng phải được quan tâm, được ưu tiên để có phương án cụ thể.

Một đại biểu Quốc hội khác cũng khẳng định, mức giảm trừ gia cảnh đã lạc hậu là rõ ràng khi không được cập nhật theo biến động của mức lương tối thiểu, của giá cả, lạm phát. Bên cạnh đó, bậc thuế quá nhiều và khoảng cách giữa các bậc thuế trong biểu lũy tiến từng phần quá dày đã gây áp lực, tạo gánh nặng thuế lên người làm công ăn lương... Đây là những bất cập lớn nhất của chính sách thuế thu nhập cá nhân nên không thể trì hoãn thêm việc sửa đổi.

Theo lộ trình phải đến tháng 10.2025 mới trình Quốc hội sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân, trong đó có mức giảm trừ gia cảnh và phải đến tháng 5.2026 mới thông qua, thực hiện từ năm 2027. Tuy nhiên, khi đã xác định rằng chính sách không theo kịp với biến động, tình hình thực tiễn cuộc sống đặt ra thì phải sửa đổi kịp thời, không nên cứng nhắc. Theo đó, nhiều ý kiến cho rằng, Luật Thuế thu nhập cá nhân nên được sửa đổi trong năm 2025 và có hiệu lực từ đầu năm 2026.

Ninh Hà