KOL và trách nhiệm công dân trong kỷ nguyên số

Với hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu người theo dõi, mỗi phát ngôn, hành động của họ đều có thể tạo ra xu hướng và tác động mạnh mẽ đến cộng đồng. Sức ảnh hưởng rộng lớn và nhanh chóng này đặt ra một câu hỏi cấp thiết về trách nhiệm công dân của họ.

Ban đầu, KOL chỉ là người dẫn dắt dư luận, nhưng trong bối cảnh toàn cầu hóa, vai trò của họ đã vượt xa hơn thế. Họ dần trở thành những "người đại diện không chính thức" của quốc gia. Giới trẻ ngày nay tìm đến KOL không chỉ để giải trí mà còn để học hỏi phong cách sống, tư duy và nuôi dưỡng khát vọng. Vì vậy, sức ảnh hưởng của KOL mang tính hai mặt rõ rệt. Một mặt, nhiều KOL đã tận dụng vị thế của mình để lan tỏa những giá trị tốt đẹp như: họ kêu gọi bảo vệ môi trường, khuyến khích văn hóa đọc, truyền cảm hứng khởi nghiệp và chia sẻ những câu chuyện sống tử tế, nhân văn. Những hành động này gieo niềm tin và mở ra hướng đi tích cực cho cộng đồng.

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, không ít người đã chạy theo lợi ích ngắn hạn, gây ra những hệ lụy tiêu cực. Họ quảng cáo sản phẩm kém chất lượng, lan truyền thông tin sai lệch, hoặc dùng chiêu trò gây sốc để thu hút sự chú ý. Những "vạ miệng" hay hành vi phản cảm không chỉ làm hoen ố hình ảnh cá nhân mà còn bào mòn nghiêm trọng niềm tin của công chúng.

Trong bối cảnh thông tin lan truyền xuyên biên giới, hành xử của KOL có tác động mạnh mẽ đến hình ảnh quốc gia trên trường toàn cầu. Họ trở thành những "đại sứ mềm" hiệu quả, khi mỗi hành động, từ nghệ thuật đến thể thao, đều có thể đại diện cho một Việt Nam kiên cường, sáng tạo và giàu bản sắc, song hành cùng nỗ lực ngoại giao chính thống.

Để phát huy vai trò tích cực và hạn chế tiêu cực, chỉ sự tự giác của KOL thôi là chưa đủ. Chúng ta cần một cơ chế đồng bộ và toàn diện hơn, bao gồm 3 yếu tố chính.

Đầu tiên là cần có sự định hướng từ xã hội. Các cơ quan quản lý và tổ chức nghề nghiệp nên xây dựng những bộ quy tắc ứng xử rõ ràng cho người có sức ảnh hưởng, tương tự như nhiều quốc gia đã làm. Những chuẩn mực này không nhằm kìm hãm sự sáng tạo, mà để tạo ra một khung tham chiếu về trách nhiệm cộng đồng.

Tiếp đó, vai trò giám sát từ chính cộng đồng là vô cùng quan trọng. Người theo dõi cần trở thành những "người đồng hành" tích cực, dám lên tiếng góp ý khi thần tượng sai lầm và sẵn sàng lan tỏa, ủng hộ những giá trị tốt đẹp. Chính sự phản hồi này sẽ là động lực để các KOL phải cẩn trọng hơn trong từng hành động.

Cuối cùng, yếu tố quyết định nhất vẫn là sự trưởng thành từ nội tại của mỗi KOL. Để dẫn dắt dư luận một cách xứng đáng, họ cần không ngừng bồi dưỡng tri thức, rèn luyện nhân cách và giữ được sự tỉnh táo trước những cám dỗ của danh vọng và vật chất. Câu chuyện về một influencer du lịch chuyển hướng từ việc câu view sang kể chuyện văn hóa, lịch sử và nhận được sự ủng hộ lớn hơn chính là minh chứng rằng: khi KOL dám sống có trách nhiệm, họ sẽ nhận lại sự yêu thương và gắn bó bền vững từ cộng đồng.

Trong bối cảnh đất nước đang vươn lên mạnh mẽ, KOL có thể trở thành một nguồn lực quan trọng, chuyển hóa khát vọng dân tộc thành hành động. Một lời kêu gọi ý nghĩa hay một hành động đẹp được lan tỏa có sức mạnh vượt xa nhiều chiến dịch tuyên truyền tốn kém. Cuối cùng, mỗi KOL đều đứng trước một lựa chọn hoặc chạy theo hào quang ngắn ngủi, hoặc trở thành ngọn đèn bền bỉ soi sáng cho cộng đồng. Lựa chọn đó chính là câu trả lời cho việc họ muốn trở thành một người nổi tiếng đơn thuần, hay một công dân có trách nhiệm với tương lai của đất nước.

Nguyễn Phong Châu (kỹ sư xây dựng)