Kỳ 2: Hồi chuông cảnh tỉnh nơi học đường

Ngăn chặn bạo lực học đường từ sớm, từ xa

Trung tâm GDNN - GDTX Bình Xuyên, xã Bình Nguyên phối hợp với các lực lượng chức năng tổ chức tuyên truyền, giáo dục pháp luật ho học sinh, giúp các em trang bị kiến thức, kỹ năng phòng ngừa vi phạm pháp luật, tệ nạn xã hội và bạo lực học đường.

Vấn đề báo động

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) thống kê, trung bình mỗi năm có hàng trăm vụ việc BLHĐ, song con số thực tế có thể lớn hơn. Điều này cho thấy, trường học đáng lẽ phải là môi trường an toàn, thân thiện lại đang bị tổn thương nghiêm trọng. Những vụ BLHĐ không còn dừng ở vài cú đấm đá mà là dấu hiệu khủng hoảng về văn hóa ứng xử trong giới trẻ. BLHĐ đang ở mức báo động khi không chỉ xảy ra riêng lẻ mà có xu hướng gia tăng cả về số lượng lẫn mức độ nghiêm trọng. Nhiều vụ việc được quay video, chia sẻ trên mạng xã hội, gây ảnh hưởng lâu dài đến danh dự và tâm lý của học sinh. Đáng lo ngại hơn, bạo lực không chỉ diễn ra trong khuôn viên trường học mà còn lan sang không gian mạng với hình thức bắt nạt trực tuyến, khiến nạn nhân khó thoát khỏi áp lực. Một số học sinh chọn im lặng vì sợ hãi hoặc thiếu sự bảo vệ kịp thời, dẫn đến hậu quả nặng nề về tinh thần và kết quả học tập. Thực trạng này gióng lên hồi chuông cảnh báo về trách nhiệm của gia đình, nhà trường và xã hội trong việc tăng cường giáo dục, giám sát và xây dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh.

Trao đổi với phóng viên, Nhà giáo Ưu tú Phùng Quốc Lập - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT cho biết: “Nhìn từ thực tế, những vụ việc về BLHĐ xảy ra xuất phát từ cả môi trường sống thực tế lẫn tác động tiêu cực của mạng xã hội. Việc tiếp xúc thường xuyên với các nội dung bạo lực, giật gân khiến nhiều học sinh coi bạo lực là “cách thể hiện bản lĩnh”. Cùng với đó, sự thiếu quan tâm, định hướng của gia đình và sự hạn chế trong giáo dục kỹ năng sống cũng khiến các em dễ bị cuốn vào những hành vi lệch chuẩn”.

Từ những va chạm tưởng chừng rất nhỏ trong môi trường học đường, nếu không được kiểm soát và can thiệp kịp thời, bạo lực có thể vượt ra khỏi “ranh giới nhà trường” và dẫn đến vi phạm pháp luật. Đồng chí Kim Bách Chiến - Chánh Văn phòng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh cho biết: Năm 2025, toàn tỉnh có 45 bị cáo là học sinh thực hiện hành vi phạm tội, trong đó có cả những tội danh nghiêm trọng. Những con số ấy cho thấy, BLHĐ không còn là hiện tượng cá biệt mà đang tiềm ẩn nguy cơ trở thành hành vi vi phạm pháp luật nếu không được nhận diện và kiểm soát từ sớm.

Hậu quả của BLHĐ không chỉ không chỉ dừng lại ở thương tích thể xác hay tổn thương tinh thần của nạn nhân, mà còn tác động trực tiếp đến trật tự, an toàn xã hội. Việc các clip đánh nhau lan truyền trên mạng làm dấy lên lo ngại trong cộng đồng, làm xói mòn niềm tin vào môi trường học đường an toàn, đồng thời tạo hiệu ứng bắt chước nguy hiểm trong một bộ phận thanh thiếu niên khác. Nếu không được ngăn chặn kịp thời, những hành vi bạo lực học đường hôm nay có thể trở thành mầm mống dẫn đến tội phạm trong tương lai.

Trường THPT Tử Đà, xã Bình Phú tổ chức các hoạt động tập thể cho học sinh nhằm tạo cho các em kỹ năng giao tiếp, hợp tác, ý thức kỷ luật và phòng tránh bạo lực học đường.

Chung tay vào cuộc

Sau khi các vụ việc bạo lực học đường xảy ra, hầu hết các nhà trường đều đã kịp thời vào cuộc, phối hợp với gia đình và các cơ quan chức năng để xử lý theo đúng quy định. Tuy nhiên, theo nhiều giáo viên làm công tác chủ nhiệm, việc xử lý kỷ luật chỉ giải quyết được phần “ngọn”, trong khi những hệ lụy về tâm lý đối với học sinh lại kéo dài và khó khắc phục hơn rất nhiều.

Thầy giáo Tạ Minh Tân - Hiệu trưởng Trường THPT Mỹ Văn, xã Vạn Xuân chia sẻ: Vào giữa tháng 3/2024, một nhóm học sinh của trường xô sát, gây hậu quả nghiêm trọng, nhà trường không chỉ tập trung xử lý vi phạm mà còn phải dành nhiều thời gian để ổn định tâm lý cho học sinh. Việc hỗ trợ tâm lý cho học sinh bị bạo lực phải có quá trình, đòi hỏi sự kiên nhẫn và sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, gia đình và các lực lượng liên quan.

Thực tế cho thấy, khi các vụ việc BLHĐ được phát hiện, các nhà trường đều đã chủ động tổ chức họp với phụ huynh và học sinh liên quan, yêu cầu kiểm điểm, xin lỗi công khai, cam kết không tái diễn và áp dụng các hình thức kỷ luật phù hợp. Cô Khương Thị Thủy - Hiệu trưởng Trường THPT Sông Lô, xã Sông Lô cho biết: Ngay sau khi xảy ra vụ việc học sinh đánh nhau, nhà trường đã tổ chức họp với phụ huynh và học sinh liên quan, yêu cầu các em vi phạm xin lỗi công khai, cam kết không tái diễn, đồng thời thành lập Hội đồng kỷ luật để xem xét, xử lý phù hợp.

Tương tự, lãnh đạo Trung tâm GDNN-GDTX Bình Xuyên đã kịp thời có mặt tại hiện trường, làm việc với các học sinh liên quan, yêu cầu viết bản tường trình, đồng thời mời phụ huynh đến trao đổi để phối hợp giáo dục và thống nhất biện pháp ngăn chặn xung đột tái diễn. Nhà trường cũng mời Công an xã phối hợp xác minh, nắm tình hình, phòng ngừa vi phạm. Trên cơ sở làm rõ nguyên nhân, Trung tâm thành lập Hội đồng kỷ luật và xử lý các học sinh vi phạm theo đúng nội quy, phù hợp với từng hành vi.

Tòa án Nhân dân khu vực 6 phối hợp với các lực lượng chức năng tổ chức phiên tòa giả định tại Trường THPT Hiền Đa, xã Hùng Việt nhằm tuyên truyền, giáo dục pháp luật, phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội trong học sinh.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, xử lý kỷ luật chỉ là giải pháp tình thế. Để ngăn chặn bạo lực học đường từ gốc, cần có nhận thức đúng đắn và sự vào cuộc đồng bộ của ngành Giáo dục, gia đình và toàn xã hội, bắt đầu từ việc xây dựng văn hóa học đường lành mạnh, tăng cường giáo dục kỹ năng sống, giáo dục pháp luật, quản lý chặt chẽ không gian mạng và tạo dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện cho mỗi học sinh.

Kỳ 3: Phát hiện và kiểm soát kịp thời

Anh Thơ - Hạnh Thúy