Giáo dục năm 2025: Nhiều thay đổi tác động đến người học

Ảnh minh họa

Miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông

Bộ Chính trị quyết định thực hiện miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông công lập trên phạm vi cả nước. Thời điểm thực hiện từ đầu năm học mới 2025-2026 (tháng 9/2025 trở đi).

Học sinh các trường dân lập, tư thục sẽ được cấp bù học phí bằng mức học phí của trường công lập theo quy định của pháp luật; phần chênh lệch học phí giữa trường công lập và dân lập, tư thục sẽ do gia đình học sinh chi trả.

Năm học 2025-2026 là năm học đầu tiên áp dụng chính sách miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông.

Theo thống kê, hiện cả nước có 23,2 triệu học sinh (chưa bao gồm học sinh học tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên). Trong đó có 3,1 triệu học sinh mầm non dưới 5 tuổi; 1,7 triệu học sinh mầm non 5 tuổi; 8,9 triệu học sinh tiểu học; 6,5 triệu học sinh trung học cơ sở và 3 triệu học sinh trung học phổ thông.

Dù chủ trương miễn học phí được triển khai trên phạm vi cả nước, trên thực tế, tổng chi phí giáo dục mà nhiều hộ gia đình phải gánh vẫn có xu hướng gia tăng. Nguyên nhân là sự phát sinh của các khoản thu ngoài học phí như tiền xã hội hóa, tài trợ, trang thiết bị dạy học, hoạt động trải nghiệm…, khiến áp lực tài chính đối với phụ huynh chưa thực sự được giảm bớt.

Thí sinh, phụ huynh khổ sở vì kỳ tuyển sinh "rối như tơ vò"

Năm 2025 có 1,16 triệu thí sinh thi tốt nghiệp THPT. Có hai đối tượng dự thi là thí sinh đăng ký dự thi theo Chương trình giáo dục phổ thông 2006 và thí sinh đăng ký dự thi theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Do đó, mã đề thi trong phòng thi tăng lên 48 mã đề. Đây cũng là năm đầu tiên Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) chuyển đề tới các địa phương qua đường truyền mã hóa và bảo mật của Ban Cơ yếu Chính phủ.

Kỳ thi diễn ra trong 1,5 ngày, là kỳ thi ngắn nhất trong 10 năm qua. Phần đông là lứa học sinh đầu tiên theo chương trình phổ thông mới (2018) với mục tiêu cốt lõi là phát triển năng lực, phẩm chất. Các thí sinh thi hai môn bắt buộc, hai môn lựa chọn.

Kỳ tuyển sinh đại học năm 2025 được xem là "năm bản lề" khi Bộ GD&ĐT áp dụng quy chế mới: bỏ xét tuyển sớm, gộp tất cả phương thức tuyển sinh trong một đợt duy nhất, thí sinh không cần đăng ký tổ hợp mà hệ thống sẽ tự động ghép điểm theo hướng có lợi nhất. Tuy nhiên, sự thay đổi đột ngột cùng với việc thiếu chuẩn bị đồng bộ đã dẫn đến hàng loạt trục trặc chưa từng có tiền lệ.

Thí sinh làm bài trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025. Ảnh: Thế Đại

Ngay sau khi điểm chuẩn được công bố tối 22/8, hàng nghìn thí sinh rơi vào tình cảnh hoang mang vì không biết mình đỗ hay trượt. Hệ thống tra cứu của Bộ GD&ĐT nhiều lần quá tải, trong khi nhiều trường không có cổng riêng để thí sinh kiểm chứng. Nhiều em đạt điểm cao hơn điểm chuẩn vẫn "mất hút" trong danh sách trúng tuyển.

Không chỉ vậy, nhiều thí sinh phát hiện điểm chuẩn cùng một ngành "nhảy múa" theo từng tổ hợp. Tình trạng rối ren không dừng lại ở khâu công bố kết quả. Nhiều thí sinh không rõ mình trúng tuyển bằng cách nào, phụ huynh hoang mang không biết con đỗ trường nào, trong khi các trường cũng không thể truy cập hệ thống để xác nhận theo quy định. Không ít trường hợp thí sinh được hệ thống báo trúng tuyển ở nguyện vọng thấp hơn dù điểm đủ cho nguyện vọng cao hơn.

Hà Nội chi hơn 3.000 tỷ đồng hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh tiểu học

HĐND TP Hà Nội đã thông qua Nghị quyết số 18/2025/NQ-HĐND quy định cơ chế hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh tiểu học trên địa bàn thành phố Hà Nội năm học 2025-2026.

Theo Nghị quyết, thành phố dành tổng kinh phí dự kiến hơn 3.000 tỷ đồng hỗ trợ cho khoảng 768.000 học sinh tiểu học tại các trường công lập và tư thục, không bao gồm các trường có vốn đầu tư nước ngoài.

Mức hỗ trợ được chia thành hai nhóm. Nhóm 1 gồm học sinh đang học tại 23 xã miền núi và khu vực bãi giữa sông Hồng được hỗ trợ 30.000 đồng/ngày. Nhóm 2 gồm các học sinh còn lại trên toàn thành phố, nhận mức hỗ trợ 20.000 đồng/ngày. Thời gian hỗ trợ tối đa là 9 tháng học thực tế mỗi năm, tương đương với khoảng 180 ngày ăn/năm học.

Trường hợp phụ huynh và nhà trường thống nhất mức tiền ăn cao hơn so với mức nhà nước hỗ trợ thì phần chênh lệch sẽ thu của người học.

Nhân viên bếp ăn chuẩn bị bữa trưa cho học sinh trường Tiểu học Thăng Long, Hà Nội. Ảnh: Hà Phương.

Chủ trương này nhận được sự đồng thuận lớn từ phụ huynh khi góp phần giảm áp lực chi phí sinh hoạt. Tuy nhiên, thời gian qua, nhiều vụ việc liên quan đến chất lượng bữa ăn bán trú liên tiếp bị phát hiện. Không ít phụ huynh phản ánh bếp ăn sử dụng thực phẩm có dấu hiệu ôi thiu, bốc mùi; bữa ăn không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, thậm chí dùng dầu ăn kém chất lượng. Những sự việc này làm dấy lên lo ngại về công tác quản lý, giám sát tại các bếp ăn trường học.

Siết chặt dạy thêm - học thêm

Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT của Bộ GD&ĐT quy định về dạy thêm, học thêm có hiệu lực từ ngày 14/2/2025.

Bộ GD&ĐT cấm giáo viên dạy thêm bên ngoài có thu tiền của học sinh trên lớp, còn trường học chỉ được dùng ngân sách (dạy thêm miễn phí) dạy thêm cho ba nhóm: nhóm học sinh chưa đạt, học sinh giỏi hoặc cuối cấp tự nguyện ôn thi.

Chính sách này nhanh chóng tạo ra những luồng dư luận trái chiều. Một bộ phận ủng hộ cho rằng việc hạn chế học thêm giúp giảm áp lực cho trẻ em. Tuy nhiên, không ít phụ huynh lại lo ngại con em mình sẽ tụt hậu trong bối cảnh các kỳ thi chuyển cấp vẫn nặng nề, cạnh tranh gay gắt.

Từ phía giáo viên, nhiều ý kiến bày tỏ tâm tư khi cho rằng con đường mưu sinh chính đáng bị thu hẹp. Sau khi chính sách được triển khai, hàng loạt vướng mắc nảy sinh: số lượng trung tâm dạy thêm tăng đột biến, chi phí học tập của phụ huynh đội lên, trong khi nhà trường lại thiếu kinh phí để bồi dưỡng học sinh cuối cấp.

Bộ GD&ĐT khẳng định quan điểm kiên định hướng tới chấm dứt tình trạng dạy thêm, học thêm trong nhà trường. Theo Bộ GD&ĐT, việc này nhằm trả lại cho học sinh quỹ thời gian và không gian sau giờ học chính khóa để vui chơi, tham gia các hoạt động trải nghiệm, qua đó thúc đẩy sự phát triển toàn diện về nhân cách, lối sống, ý thức trách nhiệm và khả năng hòa nhập xã hội.

Thống nhất "một bộ sách giáo khoa"

Năm 2025 đánh dấu một cột mốc quan trọng của ngành giáo dục khi hoàn tất việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và lộ trình thay sách giáo khoa (SGK) sau 5 năm thực hiện.

Theo Quyết định 3588/QĐ-BGDĐT ban hành ngày 26/12/2025, Bộ GD&ĐT lựa chọn bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống làm bộ SGK dùng chung, tiến tới mục tiêu miễn phí SGK cho học sinh vào năm 2030.

Việc triển khai một bộ SGK thống nhất nhằm thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo và Nghị quyết số 281/NQ-CP của Chính phủ.

Việc thống nhất một bộ SGK được kỳ vọng sẽ giúp phụ huynh và học sinh an tâm hơn trước hết nhờ tính ổn định và đồng bộ trong dạy – học. Khi không còn tình trạng mỗi địa phương, mỗi trường lựa chọn một bộ sách khác nhau, phụ huynh tránh được tâm lý lo lắng về việc con em phải thay sách, học lại nội dung hoặc mua mới SGK qua từng năm học.

Bên cạnh đó, một bộ SGK thống nhất giúp giảm chi phí phát sinh cho gia đình, hạn chế lãng phí sách cũ và tạo điều kiện thuận lợi cho việc dùng chung, kế thừa giữa các anh chị em hoặc giữa các khóa học. Về phía học sinh, sự thống nhất giúp việc chuyển trường, chuyển địa bàn học tập diễn ra suôn sẻ hơn, không bị gián đoạn kiến thức.

"Kết nối tri thức với cuộc sống" được Bộ Giáo dục và Đào tạo chọn là bộ sách giáo khoa thống nhất trong cả nước từ năm học tới.

Ngoài ra, việc đồng bộ SGK cũng giúp giáo viên tập trung nâng cao chất lượng giảng dạy, thay vì phải thích ứng với nhiều bộ sách khác nhau, qua đó góp phần ổn định tâm lý học tập cho học sinh và tạo niềm tin cho phụ huynh.

Tuy nhiên, quyết định lựa chọn bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống làm SGK dùng chung của Bộ GD&ĐT đã và đang gây ra nhiều ý kiến tranh luận trong dư luận.

Hà Phương