Kỳ 2: Nhiều chung cư, nhà cao tầng 'phớt lờ' công tác phòng cháy chữa cháy

Chưa nghiệm thu PCCC đã… đưa dân vào ở!

Chiều 27/11, chúng tôi có mặt tại chung cư Nguyễn Quyền nằm trên đường Phan Anh (P.Bình Trị Đông, Q.Bình Tân). Tại đây, nhiều cư dân đã bày tỏ sự bức xúc và bất an về công tác PCCC tại chung cư này. Theo đó, chung cư Nguyễn Quyền do Công ty TNHH Nguyễn Quyền làm chủ đầu tư có tổng diện tích mặt bằng hơn 1.711m2, tổng diện tích sàn xây dựng khoảng 14.700m2 gồm 2 tầng hầm, 1 tầng trệt, 1 tầng lửng và 14 tầng lầu với tổng số 169 căn hộ. Trong đó có 156 căn hộ xây dựng theo thiết kế được duyệt và 13 căn hộ xây dựng trái phép.

Dù chưa được nghiệm thu về PCCC nhưng chủ đầu tư chung cư này bất chấp nguy hiểm đã tự ý "lùa" cư dân vào ở từ năm 2013 đến nay. Qua kiểm tra của Công an TPHCM cho thấy, chủ đầu tư chung cư Nguyễn Quyền chưa hoàn thiện các hạng mục, hệ thống PCCC để được nghiệm thu về PCCC theo quy định tại Điều 15 Nghị định số 136/2020/NĐ-CP ngày 24/11/2020 của Chính phủ.

Chủ đầu tư chung cư này còn thi công một số hạng mục kiến trúc xây dựng, PCCC sai thiết kế đã được cơ quan chức năng phê duyệt nhưng không trình hồ sơ điều chỉnh thiết kế để được thẩm duyệt lại theo quy định. Hệ thống điện phía trong chung cư chưa được đi vào ống nhựa bảo vệ và có câu mắc, đấu nối thêm các dây dẫn điện tại các tầng trong nhà không bảo đảm an toàn về PCCC. Ngoài ra, tại chung cư này cũng chưa niêm yết biển báo, sơ đồ chỉ dẫn thoát nạn tại các tầng theo quy định; không thành lập đội PCCC cơ sở; chưa xây dựng và niêm yết nội quy về công tác PCCC và CNCH; không có báo cáo kết quả kiểm tra an toàn PCCC định kỳ 6 tháng của người đứng đầu cơ sở; chưa mua bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc theo quy định tại Nghị định số 97/2021/NĐ-CP ngày 08/11/2021.

Chung cư Nguyễn Quyền chưa nghiệm thu PCCC nhưng người dân đã vào ở

Đáng chú ý, dù đã được chỉ ra các thiếu sót, sai phạm nhưng Công ty TNHH Nguyễn Quyền vẫn cố tình chây ì, né tránh không tổ chức khắc phục bất kỳ tồn tại thiếu sót nào về PCCC. Nhiều lần chủ đầu tư này không hợp tác, phối hợp làm việc với các đoàn kiểm tra khi có lịch, thông báo; không hợp tác, phối hợp trong công tác tuyên truyền, huấn luyện nghiệp vụ về PCCC, thực tập phương án chữa cháy và CNCH; không chấp hành các quyết định xử lý, quyết định đình chỉ của cơ quan quản lý nhà nước; không hợp tác trong công tác khảo sát khắc phục các tồn tại, thiếu sót của các hạng mục, hệ thống PCCC...

Tương tự, trên địa bàn Q.Tân Phú cũng có 3 chung cư chưa được nghiệm thu PCCC nhưng đã đưa dân vào ở gồm: chung cư Ruby Land, chung cư Đại Thành và chung cư Khang Gia - Tân Hương. Trong đó, chung cư Khang Gia - Tân Hương được đưa vào sử dụng từ năm 2014, nhưng qua kiểm tra có hàng loạt sai phạm nghiêm trọng khi tăng từ 232 căn hộ lên thành 409 căn hộ, tức tăng hơn 177 căn so với dự án được duyệt ban đầu.

Ngoài ra, còn hàng loạt sai phạm khác trong công tác PCCC nên không bảo đảm an toàn để được nghiệm thu. Hai chung cư còn lại cũng vướng nhiều sai phạm trong công tác PCCC nên chưa được nghiệm thu. Điều đáng nói, hiện nay cả 3 chủ đầu tư các chung cư này đều đang vướng vòng lao lý, thậm chí có người đã chết nên chưa biết đến khi nào các vi phạm trên mới được khắc phục để cư dân không khỏi thấp thỏm mỗi khi nghe tin cháy, nổ xảy ra.

Diễn tập PCCC - CNCH tại nhà cao tầng ở TPHCM

Trước đó, Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH - Công an TPHCM từng cảnh báo trên địa bàn TP có đến 25 chung cư không bảo đảm an toàn PCCC. Ngoài một số chung cư chưa được nghiệm thu về PCCC, một số chung cư khác dù đã được nghiệm thu PCCC nhưng trong quá trình hoạt động đã tự ý cải tạo, biến đổi công năng sử dụng một số tầng nhưng chưa tiến hành thẩm duyệt lại PCCC theo quy định. Điều này khiến cho nguy cơ cháy, nổ luôn tiềm ẩn, có thể xảy ra bất cứ lúc nào khiến các cư dân không khỏi bất an.

Bên cạnh đó, TP còn hàng chục chung cư cũ được xây dựng và đưa vào sử dụng từ trước khi có Luật PCCC không bảo đảm an toàn. Mới đây, Công an Q3 phối hợp cùng chính quyền địa phương tiến hành kiểm tra công tác PCCC tại chung cư Nguyễn Thiện Thuật (P1, Q3), phát hiện hàng loạt nguy cơ tiềm ẩn về PCCC và CNCH. Đây cũng là thực trạng chung của hầu hết các chung cư cũ trên địa bàn TPHCM như: bị xuống cấp, không được trang bị hoặc trang bị không đầy đủ các thiết bị PCCC; không có ban quản trị chung cư nên công tác bảo dưỡng các thiết bị PCCC chưa được quan tâm; người dân sống ở đây thường cơi nới, lấn chiếm lối đi, khoảng không làm không gian sinh hoạt, đường dây dẫn điện và các thiết bị tiêu thụ điện câu mắc tùy tiện, không bảo đảm an toàn PCCC.

Nhiều nhà trọ, nhà ngăn phòng cho thuê quy mô lớn chưa an toàn

TPHCM là địa bàn có dân số đông nhất cả nước. Bên cạnh những công trình dân sinh hiện đại còn tồn tại hàng trăm ngàn nhà trọ, nhà ngăn phòng cho thuê. Sau các vụ cháy gây thiệt hại lớn về người, hầu hết các chủ nhà trọ, nhà cho thuê đã ý thức và quan tâm đầu tư các trang thiết bị PCCC. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều nhà trọ, nhà cho thuê chưa bảo đảm an toàn.

Loại hình cho thuê mới "sleep box" không bảo đảm an toàn PCCC

Ông Trần Hoàng Quân - Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM cho biết, theo kết quả khảo sát được thực hiện cuối năm 2021, toàn TP có khoảng 60.470 công trình nhà trọ do người dân xây dựng cho công nhân, người lao động thuê để ở. Trong đó, nhóm dãy phòng cho thuê độc lập tập trung chủ yếu trên địa bàn Q7, Q12, Gò vấp, Bình Tân, Thủ Đức, Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh với khoảng 34.800 công trình. Tổng số phòng cho thuê khoảng 357.246 phòng, đáp ứng nhu cầu cho thuê tối đa 943.341 người. Nhóm nhà ở riêng lẻ ngăn chia từng phòng để cho thuê tập trung chủ yếu trên địa bàn Q7, Q10, Gò vấp, Bình Tân, Tân Bình, Bình Thạnh, Thủ Đức, Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh có 25.670 công trình. Tổng số phòng cho thuê 202.973 phòng đáp ứng nhu cầu cho thuê tối đa 486.726 người.

Đáng chú ý, thời gian gần đây xuất hiện thêm loại hình mới là công trình có căn hộ, phòng, giường cho thuê dạng hộp ngủ "sleep box". Tháng 10/2023, Thanh tra Sở Xây dựng phối hợp chính quyền địa phương và công an tiến hành khảo sát, thống kê về mô hình này, kết quả trên địa bàn TP có khoảng 67 công trình nhà ở riêng lẻ có cho thuê với mô hình nêu trên. Qua kiểm tra 58/67 công trình dạng "sleep box" có khoảng 2.165 chỗ ngủ cho thuê. Trong đó, Q.Gò Vấp tập trung đông nhất với 15 công trình nhà ở riêng lẻ, tổng cộng 474 giường cho thuê; Q10, Q.Phú Nhuận cùng có 9 công trình; Q1 có 8 công trình; Q.Bình Thạnh có 6 công trình; Q3 và Q5 cùng có 3 công trình. Q8 có 1 căn hộ cho thuê dạng "sleep box".

Sở Xây dựng TPHCM cho rằng, mô hình "sleep box" thường được chủ thuê lại một nhà ở riêng lẻ cao tầng rồi phân chia, ngăn thành các hộp ngủ. Đa số các công trình này đã hoàn thành xây dựng và đưa vào sử dụng. Dù các hộp ngủ bằng gỗ, nhựa, hoặc các giường tầng bằng sắt dạng lắp ráp không phát sinh việc xây dựng, sửa chữa nhưng loại hình này có số lượng người tập trung đông trong một không gian hẹp, không bảo đảm các điều kiện an toàn PCCC; tiềm ấn các nguy cơ, rủi ro về tính mạng khi xảy ra sự cố về cháy, thoát hiểm.

Đại tá Huỳnh Ngọc Quan - Phó trưởng Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH - Công an TPHCM khi trực tiếp đi kiểm tra về loại hình "sleep box" cũng không khỏi lo lắng vì diện tích mỗi hộp ngủ quá nhỏ, chỉ khoảng 4m2 và vi phạm rất nghiêm trọng về điều kiện an toàn PCCC. Cụ thể, số lượng lối thoát nạn không đủ và quá xa, hành lang thoát nạn quá hẹp, đặc biệt cầu thang thông từ dưới hầm để xe lên các tầng phía trên nên rất nguy hiểm khi xảy ra cháy. "Với điều kiện như thế này thì nếu xảy ra cháy hậu quả sẽ rất khủng khiếp", Đại tá Huỳnh Ngọc Quan nhấn mạnh.

Tọa đàm "Phòng cháy, chữa cháy nhà cao tầng, khu công nghiệp"

Ngày 07/12/2023 tới đây, Chuyên đề Công an TPHCM phối hợp với Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH - Công an TPHCM với sự tài trợ của Tập đoàn Hoa Sen (nhãn hàng Ống kẽm nhúng nóng Hoa Sen và Ống nhựa Hoa Sen) tổ chức chương trình Tọa đàm "Phòng cháy, chữa cháy nhà cao tầng, khu công nghiệp". Tham dự Tọa đàm có các đại biểu đại diện lãnh đạo Ban Giám đốc Công an TPHCM; Cục Cảnh sát PCCC và CNCH; Trường Đại học PCCC; Trường Đại học Cảnh sát nhân dân; Hiệp hội PCCC và CNCH Việt Nam; Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH - Công an TPHCM…; lãnh đạo các tập đoàn, doanh nghiệp, công ty trong các lĩnh vực cung cấp thiết bị, thi công hạng mục PCCC, xây dựng, kinh doanh bất động sản, quản lý, điều hành các tòa cao ốc, chung cư...

Thời gian diễn ra Tọa đàm: 13h - 17h, ngày 07/12/2023 (thứ Năm). Địa điểm: Hội trường Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH - Công an TPHCM (số 258 đường Trần Hưng Đạo, P.Nguyễn Cư Trinh, Q1, TPHCM).

Đại diện các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và bạn đọc có câu hỏi, thắc mắc gì liên quan lĩnh vực trên, xin gửi câu hỏi cho Ban tổ chức qua email: minhtanbca@gmail.com. Chúng tôi sẽ tập hợp các câu hỏi và chuyển cho khách mời trả lời, giải đáp tại chương trình Tọa đàm. Bạn đọc cũng có thể gửi câu hỏi về địa chỉ: Ban Chuyên đề Công an TPHCM, số 110 Nguyễn Du, P.Bến Thành, Q1, TPHCM.

(Còn tiếp...)

Thiên Long - Bùi Tư