Kỷ niệm cắt tóc cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Chủ tịch Fidel Castro trong chuyến thăm Việt Nam năm 1973, ông Nguyễn Đình Bin (đứng giữa) làm phiên dịch. (Ảnh: NVCC)

Đó là lần đầu tiên trong đời tôi được gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi Đại tướng cùng các vị Lãnh đạo khác của Đảng và Nhà nước: Bí thư thứ nhất Đảng Lao động Việt Nam Lê Duẩn, Chủ tịch Quốc hội Trường Chinh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng ra sân bay Gia Lâm đón Bí thư thứ Nhất Đảng Cộng sản, Thủ tướng Chính phủ Cách mạng Cuba Fidel Castro sang thăm Việt Nam tháng 9/1973.

Rồi sau đó, tôi được dịch cho cuộc Đại tướng trực tiếp đưa đồng chí Fidel đi thăm Bảo tàng Quân đội và khi Đại tướng thay mặt Lãnh đạo ta đón đồng chí Fidel khi ông đi thăm vùng giải phóng miền Nam ở Quảng Trị về.

Những cái ôm hôn, những cuộc trò chuyện giữa hai người anh hùng huyền thoại mới thân tình, thắm thiết làm sao! Đại tướng đã đích thân gắn tặng đồng chí Fidel Huy hiệu Chiến sỹ Điện Biên Phủ.

Nhưng sâu đậm nhất là những kỷ niệm được dịch và phục vụ Đại tướng trong dịp Đại tướng đẫn đầu Đoàn quân sự cấp cao của ta thăm chính thức Cuba và kế đó là Trưởng đoàn Đảng ta dự Đại hội lần thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba đầu tháng 1/1976.

Khi đó, tôi đang là Tùy viên Đại sứ quán nước ta ở Cuba. Tôi không ngờ lại được Đại sứ Hà Văn Lâu giao cho trách nhiệm và vinh hạnh ấy.

Tôi không thể nào quên kỷ niệm đặc biệt đầu tiên với Đại tướng trong dịp này.

Sau khi vừa đến Cuba, chưa bắt đầu chương trình chính thức, Đại tướng ghé thăm Đại sứ quán. Tôi sững người khi nghe Đại sứ Hà Văn Lâu bảo: “Bin cắt tóc cho anh Văn”.

Ở Đại sứ quán khi đó anh em chúng tôi thường cắt tóc cho nhau. Có một đồng chí cắt rất thạo, nên tôi đã đề nghị lại để đồng chí ấy cắt, nhưng Đại sứ vẫn bảo tôi, có lẽ vì tôi thường cắt cho ông.

Thế là tôi vừa mừng, vừa lo. Mừng vì có bao giờ dám mơ lại có ngày được cắt tóc cho Đại tướng!

Lo thì đúng quá rồi. Mặc dù nhiệm kỳ công tác trước đó, tôi cũng đã cắt tóc cho Đại sứ Ngô Mậu, nhưng tự biết mình chỉ là nghiệp dư. Làm sao cắt cho xứng với Đại tướng, mà qua tiếp xúc trước đó cũng nhưng qua hình ảnh truyền thông tôi biết tóc của Đại tướng rất đẹp!

Tôi lấy ghế đặt trước gương lớn trong phòng khách chính của Đại sứ quán và mời Đại tướng ngồi rồi cố bình tâm bắt đầu thao tác, nhưng vẫn không khỏi hồi hộp, nhất là anh cận vệ của Đại tướng lại luôn đứng kề bên quan sát.

Tôi chỉ dùng kéo cắt tỉa rất tỉ mỉ, cố sao cho thật hợp với khuôn mặt và phong thái của Đại tướng. Khi tôi đang tỉa tót phía sau gáy thì đột nhiên Đại tướng nhắc cắt nhanh lên.

Tôi cố trấn tĩnh hoàn thành phần cắt. Đến phần cạo cho gọn rìa tóc, bộ đồ của công đoàn không có dao cạo chuyên, tôi đành dùng một nửa lưỡi manh xơ lam uốn cong rồi cạo như vẫn làm và hoàn tất công việc mà không có sơ suất gì. Nhưng tôi vẫn băn khoăn đã để Đại tướng phải nhắc nhở.

Ông Nguyễn Đình Bin (ngoài cùng bên phải) phiên dịch cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Chủ tịch Cuba Fidel Castro trong chuyến thăm Cuba tháng 1/1976. (Nguồn: VGP)

Ngay ngày hôm sau, tôi xách cặp đi dịch cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp một tuần liền. Tuần lễ được theo sát phục vụ Đại tướng thăm chính thức rồi dự Đại hội lần thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba ấy quả là một trong những quãng thời gian đẹp nhất, có ý nghĩa nhất trong đời tôi, bên cạnh vị Tướng huyền thoại, được toàn quân và dân ta cũng như cả thế giới ngưỡng mộ, đối thủ phải kính nể, mà lại thật hiền từ, thật nhân hậu!

Khi đã quen thân, gần gũi, Đại tướng đã giải tỏa cho tôi nỗi băn khoăn. Đại tướng nói rằng sở dĩ hôm cắt tóc, ông giục tôi phải nhanh lên vì sau khi bạn đưa đi tham quan Varadero, một khu nghỉ mát nổi tiếng của Cuba, quá lâu về thì vào cắt tóc ngay, nên Đại tướng thấy đói.

Ôi, vị Tướng tài ba xuất chúng, tiếng tăm lẫy lừng, mà sao cũng thật người, thật dung dị!

Lãnh đạo và nhân dân Cuba đã hiểu rõ, ngưỡng mộ Đại tướng từ lâu, nay được đón tiếp người anh hùng Điện Biên Phủ và Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử ngay sau khi cuộc kháng chiến giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước của nhân dân ta vừa thành công vang dội.

Đồng chí Fidel Castro và đồng chí Raul Castro (Bí thư thứ Hai Đảng Cộng sản, Phó Thủ tướng thứ Nhất kiêm Bộ trưởng các Lực lượng Vũ trang Cách mạng), Lãnh đạo cũng như quân đội và nhân dân Cuba đã dành cho Đại tướng sự đón tiếp thật trọng thể, thân thiết, nồng nhiệt, đặc biệt!

Tôi còn lưu giữ biết bao kỷ niệm đẹp, sâu đậm về các cuộc gặp gỡ, mối quan hệ đặc biệt thân tình, nồng hậu… giữa Đại tướng với đồng chí Fidel, đồng chí Raul, các vị lãnh đạo, tướng lĩnh, sỹ quan, chiến sỹ các Lực lượng Vũ trang Cách mạng cũng như thanh, thiếu niên và nhân dân Cuba trong chuyến thăm lịch sử ấy, đặc biệt là tấm ảnh tôi được chụp với Đại tướng và đồng chí Raul (nay là Bí thư thứ Nhất Đảng Cộng sản, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước kiêm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Cuba) mà Đại tướng đã đích thân đề tặng.

Sau này, khi công tác ở Bộ Ngoại giao, tôi cũng có nhiều dịp được gặp lại Đại tướng, có lần còn được thay mặt Lãnh đạo và cán bộ, nhân viên của Bộ đến chúc mừng sinh nhật Đại tướng. Mỗi lần gặp lại, tôi đều xúc động trước những lời nói, cử chỉ thân tình của Đại tướng.

Phải nói rằng, trong những dịp có vinh hạnh được dịch và phục vụ Đại tướng, tôi đã học được rất nhiều điều.

Tất cả những điều đó cũng như tình cảm của Đại tướng đã là một phần quan trọng trong hành trang giúp tôi phấn đấu vươn lên không ngừng trong công tác cũng như trong cuộc sống để trở thành một công dân, một công chức, một đảng viên tốt.