Kỳ tích của ngành Dầu khí Việt Nam

Nhiều đêm đang ngủ, anh Võ Văn Phúc - Phó trưởng phòng phụ trách Phòng Điều hành khoan của Công ty TNHH MTV Khoan dầu khí nước sâu (PVD - PVD Deepwater) - lại bật dậy để… kiểm tra điện thoại. Đó là một thói quen có từ thời giàn PV DRILLING V còn đang khoan cho Dự án Biển Đông 01. Suốt 5 năm chiến dịch khoan, gần như đêm nào anh Phúc cũng phải canh điện thoại xem ngoài giàn có chuyện gì báo về hay không để xử lý ngay. Còn ban ngày thì ngày nào cũng họp với ngoài giàn ít nhất 2 lần để cùng nhau bàn bạc, đánh giá, xử lý công việc. Tất cả những điều đó đã trở thành một thói quen, như một phần cuộc sống của anh.

Các kỹ sư, thợ khoan đang làm việc

Lâu nay, hẳn nhiều người đã nghe về Dự án Biển Đông 01 - một kỳ tích của ngành Dầu khí Việt Nam ở Biển Đông. Có thể nói, thành công của dự án đã khẳng định được sức mạnh nội lực của ngành Dầu khí, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Và, để làm nên kỳ tích ấy, không biết bao mồ hôi, công sức và tiền của đã bỏ ra. Bởi đơn giản, nếu dễ làm, dễ hút tài nguyên lên bán như một số người vẫn tưởng, vẫn nói thì công ty dầu khí hàng đầu thế giới là BP của Anh đã không phải “bỏ của chạy lấy người” vào năm 2008 sau khi đổ vào dự án này cả tỉ USD trong thời gian dài mà không thể khai thác được gì.

Nói về cái khó ở mỏ Hải Thạch - Mộc Tinh thì vô vàn. Đây là vùng nước sâu 140m, điều kiện địa chất của mỏ phức tạp không chỉ nhất Việt Nam mà còn thuộc hàng hiếm trên thế giới. Nhiệt độ và áp suất giếng ở đây rất cao, nhiệt độ dưới giếng khoảng

120-170oC, còn áp suất khoảng 420-530 atm. Những loại mỏ khí đốt có áp suất cao và nhiệt độ cao như thế rất hiếm có công ty dầu khí nào dám làm, bởi mức độ nguy hiểm và rủi ro quá lớn. Đó cũng chính là lý do vì sao trong thời gian BP tiến hành khoan thăm dò ở mỏ Hải Thạch - Mộc Tinh thường xuyên gặp sự cố, lúc thì bị mất dung dịch khoan trầm trọng, lúc thì bị kẹt cần khoan…

Có thể nói, đối với mỏ Hải Thạch - Mộc Tinh, khoan là vấn đề quyết định thành bại của dự án. Bởi như đã nói, đây là vùng mỏ có địa chất đặc biệt phức tạp, ngay cả BP đã từng dùng nhiều tàu khoan hiện đại lúc bấy giờ nhưng cũng phải… “bó tay”! Và, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) nói chung, Công ty Điều hành Dầu khí Biển Đông (BIENDONG POC - chủ đầu tư dự án) hay Tổng công ty CP Khoan và Dịch vụ khoan Dầu khí (PV Drilling - nhà thầu khoan) cũng rất đau đầu về vấn đề này.

Trực trên giàn PV DRILLING V

Ở thời điểm năm 2009, Việt Nam không có một giàn khoan nào có thể đáp ứng điều kiện khoan ở mỏ Hải Thạch - Mộc Tinh, cho nên có hai phương án được PV Drilling đưa ra: Thuê giàn khoan nước ngoài hoặc đóng mới một giàn khoan phù hợp. Trên thế giới lúc đó chỉ có tổng cộng 7 giàn TAD tương tự như PV DRILLING V hiện tại, song không có một giàn nào đáp ứng được điều kiện nhiệt độ cao, áp suất cao ở Hải Thạch - Mộc Tinh, cho nên nếu thuê giàn khoan của nước ngoài về thì cũng phải tiến hành cải hoán mới có thể sử dụng được. Chi phí thuê giàn mỗi ngày khoảng 500 nghìn USD.

Sau khi lãnh đạo dự án bàn bạc, cân nhắc tỉ mỉ các phương án, quyết định cuối cùng được đưa ra: Đóng mới giàn TAD. Đây là phương án mang lại hiệu quả kinh tế tối ưu nhất, chi phí chỉ bằng khoảng một nửa so với thuê và cải hoán giàn. Không những thế, việc đóng mới giàn TAD không chỉ để phục vụ riêng cho Dự án Biển Đông 01 rồi cất kho mà đã được tính đến đường dài sau đó. Đây cũng chính là xuất phát điểm của việc ra đời giàn PV DRILLING V.

Giàn PV DRILLING V là thế hệ giàn TAD hiện đại nhất thế giới hiện nay với nhiều thiết bị, công nghệ mới, phức tạp. Có một chi tiết thú vị để minh chứng điều đó là khi phía PV Drilling đặt mua một số thiết bị để đóng giàn thì phía đối tác mới… ngỡ ngàng là trên thế giới lại có những điều kiện khoan đòi hỏi chủng loại thiết bị cao đến như vậy. Thế là họ phải quay lại nghiên cứu và nâng cấp sản phẩm hiện có của mình để đáp ứng được yêu cầu đóng giàn PV DRILLING V.

Cũng chính vì giàn khoan PV DRILLING V hiện đại và vô cùng phức tạp nên vấn đề vận hành giàn trở thành một thử thách đặc biệt đối với đội ngũ chuyên gia, kỹ sư khoan dầu khí của PV Drilling. Trước đây, các anh vốn chỉ quen thuộc với kiểu giàn tự nâng (jack-up), còn bây giờ là một kiểu giàn hoàn toàn khác, công nghệ rất khác. Vì vậy, lúc ban đầu, nhiều người rất bỡ ngỡ, liên tục phải thay người, người này vào - người kia ra khỏi dự án.

Có những anh em đã nhiều năm kinh nghiệm đi giàn jack-up, tưởng sẽ đáp ứng được yêu cầu công việc, nhưng rồi không đáp ứng nổi. Ngay cả một số chuyên gia nước ngoài cũng rơi vào tình trạng tương tự vì không chịu nổi sức ép, sự khắc nghiệt và khối lượng công việc quá lớn của dự án. Đơn cử, vị trí giám đốc giàn chỉ làm việc trên bờ nhưng cũng phải thay đến lần thứ 3 trong mấy năm đầu triển khai dự án.

Đối với một dự án khó và phức tạp như thế này, cần phải có một đội ngũ chuyên nghiệp gắn bó với dự án xuyên suốt ngay từ đầu. Chính vì vậy, bên cạnh đội ngũ kỹ sư người Việt, PV Drilling và BIENDONG POC bắt buộc phải thuê nhiều chuyên gia nước ngoài hỗ trợ vận hành giàn trong thời gian đầu. Ban đầu có tất cả 34 chuyên gia nước ngoài, trong đó có cả những người rất am hiểu dự án từ BP sang. Song song với đó, việc gấp rút đào tạo thế hệ kỹ sư người Việt để đưa vào dự án được BIENDONG POC và PV Drilling ráo riết thực hiện.

Giàn TAD PV DRILLING V là giàn khoan đầu tiên trên thế giới ứng dụng công nghệ cao để khoan các giếng khoan nhiệt độ cao, áp suất cao (HPHT). Công suất thiết bị chống phun (BOP) được thiết kế với áp suất làm việc lên đến 15.000 psi (tương đương 1.020 atm), đây là những thách thức lớn của công nghệ khoan dầu khí. Một điểm đặc biệt nữa, giàn khoan PV DRILLING V là giàn khoan TAD đầu tiên trên thế giới có tải trọng của tháp khoan thiết kế lên đến 1.500.000 lbs nên có thể thực hiện được các giếng khoan đến độ sâu 30.000 ft (tương đương 9.100m) với độ sâu mực nước biển có thể hoạt động lên đến 4.000 ft (1.200m).

Các mỏ Hải Thạch - Mộc Tinh thuộc bồn trũng Nam Côn Sơn, thuộc thềm lục địa Việt Nam, cách Vũng Tàu khoảng 320km về phía Đông Nam. Khi PVN thực hiện giai đoạn phát triển mỏ, có tên chung là Dự án Biển Đông 01, gồm 3 giàn chính: Giàn khai thác Hải Thạch (HT1), giàn khai thác Mộc Tinh (MT1) và giàn xử lý trung tâm đặt ở mỏ Hải Thạch (PQP-HT).

Đến thời điểm hiện tại, giàn PQP-HT và giàn MT1 là công trình biển lớn nhất của PVN được xây dựng trong thời gian liên tục từ năm 2010 đến năm 2013. Giàn công nghệ trung tâm PQP-HT được mệnh danh là “khủng long biển”.

Lê Trúc