'Ký ức còn mãi' về nhà thơ Đỗ Nam Cao

Cố nhà thơ Đỗ Nam Cao.

Tham dự tọa đàm và lễ tưởng niệm, lãnh đạo Liên hiệp các Hội Văn học-Nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, Hội Nhà văn Thành phố, Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam cùng đông đảo các văn nghệ sĩ, nhà văn, nhà thơ trẻ và bà Trần Thu Hồng, vợ nhà thơ Đỗ Nam Cao.

Sau 53 năm, những cựu sinh viên Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội) cùng thời với nhà thơ Đỗ Nam Cao, từng “xếp bút nghiên” lên đường chống Mỹ, cứu nước, dù tuổi đã cao vẫn tham dự tọa đàm.

Trong đó có đồng chí Phạm Quang Nghị, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội; Phan Xuân Biên, nguyên Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh; Dương Trọng Dật, nguyên Phó Tổng biên tập Báo Sài Gòn giải phóng; Nguyễn Thế Khoa, Tổng Biên tập Tạp chí Văn hiến; nhà thơ Thanh Thảo, nguyên Chủ tịch Hội Văn nghệ Quảng Ngãi...

Quang cảnh tọa đàm.

Cách đây hơn nửa thế kỷ, các sinh viên ngày ấy đã lên đường vào thẳng chiến trường Nam Bộ. Mới đi được một tháng, đã có một nửa tiểu đội phải nằm lại trong các bệnh xá vì sốt rét. Sau sáu tháng vượt Trường Sơn, đồng chí Phạm Quang Nghị và nhà thơ Đỗ Nam Cao phải nhiều lần nằm lại bệnh xá. Đồng đội của các anh có người vĩnh viễn nằm lại binh trạm vì sốt rét ác tính. Các anh đã qua những ngày ở chiến trường ác liệt Bù Đốp, Lộc Ninh, Tây Ninh, Phước Long, Bình Long, ở chiến khu và vùng ven lộ 4, vùng ven Đồng Tháp Mười cho tới ngày toàn thắng 30/4/1975.

Nhà thơ Đỗ Nam Cao tên khai sinh là Đỗ Sơn Cao, sinh ngày 8/6/1948 tại làng Mỹ Lâm, xã Liên Hòa, huyện Phú Xuyên tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Năm 1970, ông là sinh viên Khoa Văn Đại học Tổng hợp Hà Nội, sau khi tốt nghiệp đã tình nguyện vào chiến trường miền nam công tác tại Ban Văn nghệ Trung ương Cục miền nam.

Nhà văn Bích Ngân, Chủ tịch Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh khai mạc tọa đàm.

Sau ngày thống nhất đất nước năm 1975, Đỗ Nam Cao làm biên tập viên Đài Tiếng nói Việt Nam và Nhà xuất bản Văn hóa thông tin. Một đời ông đắm đuối với thơ ca, sáng tác được nhiều bài thơ hay từ trong lửa đạn chiến tranh. Đồng chí, đồng đội trân trọng cuộc đời ông, đồng nghiệp thơ ca đánh giá cao những tác phẩm thơ ca của ông, Giải thưởng Văn học nghệ thuật mang tên Nguyễn Đình Thi cũng được trao cho ông.

Năm 2012, nhân ngày giỗ đầu của nhà thơ Đỗ Nam Cao, Hội Nhà văn Việt Nam đã tổ chức tọa đàm “Đỗ Nam Cao, một con đường thơ”, đánh giá cao sự nghiệp thơ ca, và tài năng cùng những đóng góp của ông.

Trong tọa đàm “Ký ức còn mãi” hôm nay, cuộc đời và sự nghiệp thơ ca Đỗ Nam Cao qua thời gian tiếp tục được ghi nhận, đánh giá cao với nhiều cảm xúc đậm đà của các nhà thơ Nguyễn Thụy Kha, Nguyễn Thế Khoa, Lê Xuân Đố, Trần Mai Hường, Lê Thiếu Nhơn...

Nhà văn Bích Ngân đã thật sâu sắc và tinh tế khi cho rằng: "Hành trình sáng tạo của nhà thơ Đỗ Nam Cao là một con đường đam mê và hồn nhiên. Ông đam mê với cái đẹp bất tận, và ông hồn nhiên trước toan tính được thua. Thơ ông như những đốm sáng vụt lên cho những khoảng khắc la đà mộng mị khuya sớm. Đỗ Nam Cao đi bên lề danh lợi để ôm ấp một nhu cầu lớn lao là sự gắn bó giữa con người và con người như trong thơ ông:

Rồi anh sẽ yên tâm dưới cỏ

Thì tình yêu chưa thể đã yên nằm

Nghệ sĩ Nhân dân Trịnh Thúy Mùi ngâm thơ Đỗ Nam Cao.

Các thế hệ yêu thơ vẫn nhớ những dòng thơ rực cháy và thấm đẫm yêu thương của ông:

Xa trông như đốm lửa bùng

Cánh con cò cháy rực vùng trời cao

Còn biết bao, còn biết bao

Những anh hùng tự khi nào chưa hay

Như chiều chợt thấy ở đây

Ngẩn ngơ một cánh cò bay đỏ trời

Ơi con cò của lòng người

Nghìn năm quen lại khiến đời xôn xao

Xuồng đi mây ửng ngọn sào

Tôi mang đôi cánh lửa vào tiền phương

Và trong những gian khổ, ác liệt của chiến trường còn đó những cảm xúc lắng đọng:

Xuồng đi hối hả tiền phương

Băng qua đồng cỏ chiều buông Tháp Mười

Mây hừng lên sắc đỏ tươi

Một con cò trắng ngang trời liệng chao...

Nhiều thế hệ ở chiến trường ngày ấy, trong tâm khảm luôn mang những vần thơ này của nhà thơ Đỗ Nam Cao...