Kỳ vọng cải cách từ Tổ chức Lao động quốc tế

Hội nghị ILC lần thứ 113 quy tụ đại biểu từ 187 quốc gia thành viên, bao gồm đại diện chính phủ, người sử dụng lao động và người lao động. Hội nghị năm nay tập trung vào 3 chủ đề trọng tâm. Trong đó, nỗ lực thông qua các tiêu chuẩn quốc tế (Công ước quốc tế) về bảo vệ người lao động trước nguy cơ sinh học được xem là bước đột phá, đặc biệt trong bối cảnh hậu đại dịch Covid-19.

Việc đảm bảo điều kiện làm việc công bằng cho người lao động trong nền kinh tế nền tảng (gig economy) như tài xế công nghệ, giao hàng, lao động tự do… là một trong những ưu tiên hàng đầu, nhằm thúc đẩy công bằng xã hội và giảm bất bình đẳng. Các cuộc thảo luận về chuyển đổi công bằng sẽ tập trung vào việc đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh và bền vững không bỏ lại ai phía sau, đặc biệt là những người lao động dễ bị tổn thương khi các ngành công nghiệp bước vào quá trình xanh hóa, số hóa.

Người lao động làm việc trong một phân xưởng sản xuất ở Mỹ. Ảnh: themanufacturinginstitute.org

Bên cạnh đó, các tổ chức công đoàn trên thế giới kỳ vọng Ủy ban Áp dụng tiêu chuẩn (CAS) của ILO sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát và đảm bảo các quốc gia thành viên tuân thủ các tiêu chuẩn lao động quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh một số quốc gia có dấu hiệu vi phạm quyền lao động. Các đại biểu cũng sẽ đánh giá các sửa đổi được đề xuất đối với Công ước Lao động Hàng hải sau khi được thông qua tại kỳ họp lần thứ năm của Ủy ban 3 bên đặc biệt vào tháng 4 vừa qua.

Dư luận quốc tế, nhất là các quốc gia đang phát triển, kỳ vọng ILO đưa ra được các tiêu chuẩn pháp lý mới góp phần thúc đẩy công bằng xã hội và bảo vệ tốt hơn cho người lao động trong bối cảnh việc làm ngày càng bấp bênh. Tuy nhiên, chính ILO cũng đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng ngân sách nghiêm trọng sau khi Mỹ, nhà tài trợ lớn nhất, cắt giảm đáng kể mức đóng góp thường niên.

Theo Reuters, hơn 200 vị trí việc làm tại ILO đang bị cắt giảm. Đây là một đòn giáng mạnh vào năng lực vận hành và hỗ trợ kỹ thuật của tổ chức này. Việc này cũng gây lo ngại về năng lực hoạt động của ILO, nhất là trong giai đoạn cần triển khai nhiều sáng kiến mới. Một số chuyên gia cho rằng, việc thiếu ngân sách sẽ làm suy yếu chính những nỗ lực đang được bàn thảo tại hội nghị. Không thể đòi hỏi ILO thúc đẩy “chuyển đổi công bằng” nếu ngay chính tổ chức này đang bị bất công tài chính đè nặng.

Giới quan sát còn dự đoán rằng không chỉ là vấn đề ngân sách, động thái của Chính phủ Mỹ có thể mở màn cho xu hướng các nước phát triển có thể rút lui khỏi các cam kết đa phương trong bối cảnh ưu tiên chính sách nội địa tăng cao. Các tổ chức công đoàn quốc tế kêu gọi các quốc gia khác tăng đóng góp để “lấp chỗ trống” tài chính do Mỹ để lại. Hội nghị ILC 2025 không chỉ là cơ hội để đặt nền móng cho các cải cách lao động trong kỷ nguyên chuyển đổi số và xanh, mà còn là phép thử cho chính năng lực tự chủ của ILO.

HẠNH CHI tổng hợp