Kỳ vọng chính sách thu hút của Luật Nhà giáo sẽ giúp vùng khó giữ chân giáo viên

Lễ tổng kết năm học 2023 - 2024 của điểm trường Lang Lương, Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập. (Ảnh: Trà Thu)

Càng tuyển càng thiếu giáo viên

Năm học 2023 - 2024, huyện Nam Trà My (Quảng Nam) thiếu 281 giáo viên và nhân viên trường học. Từ năm 2022, Nam Trà My tổ chức kỳ thi tuyển dụng viên chức giáo dục riêng để chủ động nguồn tuyển. Trong kỳ thi tuyển dụng đầu tiên, huyện có 262 chỉ tiêu nhưng chỉ có 97 thí sinh trúng tuyển. Chưa năm học nào Nam Trà My tuyển đủ chỉ tiêu giáo viên và nhân viên. Thậm chí, năm nào huyện cũng bị thiếu hụt do số giáo viên biên chế và cả giáo viên hợp đồng nghỉ việc vì đã trúng tuyển ở các địa phương khác.

Nhiều giáo viên sau 5 năm dạy học ở các trường vùng cao, khi đã hết thời gian hỗ trợ phụ cấp khu vực, đều tìm cách chuyển về đồng bằng. Các địa phương vùng đồng bằng của Quảng Nam vẫn đang thiếu giáo viên mầm non, tiểu học. Vì vậy, chỉ cần trúng tuyển kỳ thi tuyển dụng viên chức, số giáo viên này sẽ được miễn thời gian tập sự. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội khi đang công tác ở ngành Giáo dục sẽ được tính vào tăng lương nên gần như giáo viên sẽ được đảm bảo quyền lợi khi đỗ viên chức ở một địa phương khác, chứ không phải “bắt tay làm lại từ đầu”.

Một đoạn đường đến điểm trường thôn của thầy giáo Nguyễn Văn Nhân, giáo viên Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Dơn (Nam Trà My, Quảng Nam).

Ông Nguyễn Văn Nhị - Phó Trưởng phòng GD&ĐT Nam Trà My cho biết, có nhiều giáo viên, dù đã vào biên chế, thâm niên công tác cả chục năm nhưng vẫn bỏ nghề. “Dù phụ cấp đứng lớp của giáo viên miền núi là 70%, gấp đôi giáo viên ở đồng bằng nhưng rất khó giữ chân giáo viên trẻ ở cấp mầm non và tiểu học. Cơ hội việc làm ở khu vực đồng bằng của họ là không thiếu, thu nhập lại cao, điều kiện sống cũng tốt hơn.

Trong những lần làm việc với nhiều đoàn khảo sát, các cơ quan ban ngành có liên quan, Phòng GD&ĐT Nam Trà My đều đề đạt nguyện vọng cần có chính sách quan tâm đến giáo dục vùng đặc biệt khó khăn, dân tộc thiểu số, biên giới hải đảo nhằm khuyến khích những người công tác ở vùng khó gắn bó lâu dài.

Theo lý giải của ông Nhị, phần lớn giáo viên công tác tại vùng núi cao không phải là người địa phương nên thường là một cảnh hai, ba quê. Điều kiện dạy – học còn nhiều khó khăn do phải luân phiên nhau dạy ở các điểm lẻ.

Trong khi đó, thầy cô không thể dạy thêm hoặc làm thêm nghề phụ để có thu nhập. Vì vậy, dù hệ số đứng lớp cao nhưng khi hết thời gian 5 năm hưởng phụ cấp thu hút, nhà giáo dạy học ở vùng núi phải khéo thu vén lắm mới đủ trang trải cuộc sống.

Băn khoăn "đi - ở" của giáo viên

Thầy Nguyễn Khắc Điệp, Hiệu trưởng Trường THCS Trà Mai (huyện Nam Trà My, Quảng Nam) kể, Ban giám hiệu nhà trường vừa “vận động”, “thuyết phục” một thầy giáo dạy Toán của trường luân chuyển đến Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học – THCS Trà Nam.

Thầy Nguyễn Ngọc Vị vừa trúng tuyển trong kỳ thi công chức giáo dục vào tháng 6/2023 và nhận quyết định dạy học môn Toán tại Trường THCS Trà Mai. “Từ năm 2020, khi xã Trà Mai đạt chuẩn nông thôn mới, giáo viên không còn hưởng một số phụ cấp áp dụng cho các xã đặc biệt khó khăn nữa. Vì vậy, lương tập sự của thầy Vị không có 30% phụ cấp thu hút, khoản phụ cấp đứng lớp chỉ ở mức 35%. Đặc biệt, sẽ không được 10 tháng trợ cấp ban đầu” – thầy Điệp phân tích.

Vì vậy, khi luân chuyển đến dạy học ở Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học – THCS Trà Nam, một tháng lương của thầy Vị tăng hơn gấp đôi, đang từ xấp xỉ 5 triệu đồng được nâng lên thành 11 triệu.

Trường THCS Trà Mai tặng quà cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn trong dịp Tết Nguyên đán 2024.

Thầy Nguyễn Khắc Điệp cho biết, hai năm trở lại đây, năm nào cũng có một vài trường hợp giáo viên làm đơn xin được luân chuyển vào các trường thuộc những xã đặc biệt khó khăn để có thể tăng thêm thu nhập.

Như cô Cao Thị Nga, giáo viên Ngữ Văn đã có nguyện vọng xin chuyển vào Trường Phổ thông dân tập bán trú THCS Trà Tập. Mức lương hàng tháng của cô Nga khi chuyển đến dạy học ở xã Trà Tập sẽ tăng khoảng từ 5-6 triệu đồng/tháng. Trước đó, cô Nga dạy học ở xã Trà Linh, cũng là một địa bàn vùng khó của huyện Nam Trà My rồi mới chuyển về dạy ở Trà Mai, xã trung tâm của huyện.

Thầy Điệp tâm tư: “Cũng là huyện miền núi nhưng khi không còn là xã đặc biệt khó khăn thì giáo viên công tác ở các trường học ở xã Trà Mai không còn hưởng các chế độ chính sách hỗ trợ nữa. Chính vì vậy, rất khó để thu hút, luân chuyển các giáo viên giỏi từ những trường vùng khó chuyển đến. Đây cũng là một bài toán đặt ra trong dài hạn để nâng cao chất lượng dạy – học”.

Thầy Võ Đăng Chín – Hiệu trường Trường Phổ thông dân tộc nội trú Tiểu học – THCS Trà Nam (Nam Trà My, Quảng Nam) cho rằng, chế độ hỗ trợ phụ cấp khu vực đối với giáo viên miền núi nên duy trì lâu dài chứ không chỉ áp dụng trong 5 năm như hiện nay. Chứ ưu tiên xét tuyển vào biên chế hay chính sách hỗ trợ vài triệu đồng/tháng cũng khó có thể giữ chân giáo viên ở miền núi.

Hà Nguyên