Kỳ vọng điện mặt trời mái nhà trở thành động lực tăng trưởng mới
Bên cạnh những nỗ lực đáng ghi nhận về mặt chính sách, thực tế triển khai nhiều doanh nghiệp trong khu công nghiệp vẫn gặp khó khăn khi muốn đầu tư, lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà.
"Bài toán càng trở nên cấp bách"
Chiều 15/5, phát biểu tại Diễn đàn “Thúc đẩy năng lượng xanh trong khu công nghiệp: Giải pháp cho doanh nghiệp triển khai hiệu quả”, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Hoàng Quang Phòng cho biết Việt Nam tái khẳng định cam kết phát triển bền vững, chuyển đổi năng lượng và thực hiện mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.
“Tham vọng này không chỉ thể hiện ở những tuyên bố chính trị, mà đã được cụ thể hóa bằng hàng loạt chính sách và hành lang pháp lý được xây dựng trong thời gian qua”, ông Hoàng Quang Phòng nhấn mạnh.
Năm 2025, Việt Nam đặt ra mục tiêu tốc độ tăng trưởng GDP đạt 8% và giai đoạn 2026 – 2030 phấn đấu ở mức 2 con số, đòi hỏi điện năng tăng trưởng gấp 1,5 lần (tương ứng mỗi năm cần bổ sung từ 8.000 – 10.000 MW).
Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Hoàng Quang Phòng.
Thực tế, trong những năm gần đây, Việt Nam đã tích cực triển khai các chính sách thúc đẩy tăng trưởng xanh, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng. Một trong những điểm nhấn là việc điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, nâng tổng công suất nguồn điện lên khoảng 183–236 GW vào năm 2030, con số được xem là cần thiết để đáp ứng nhu cầu điện dự kiến tăng gấp 1,5 lần trong giai đoạn phát triển nóng của nền kinh tế.
Theo ông Hoàng Quang Phòng, song hành với quy hoạch là các chính sách pháp lý mang tính đột phá. Trong tháng 3/2025, Chính phủ đã ban hành các nghị định quan trọng như Nghị định số 57/2025 về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa các đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng lớn, hay Nghị định số 58/2025 quy định chi tiết Luật Điện lực về phát triển điện năng lượng mới.
Tuy nhiên, bên cạnh những nỗ lực đáng ghi nhận về mặt chính sách, thực tế triển khai tại cơ sở vẫn còn nhiều vướng mắc. Phó Chủ tịch Hoàng Quang Phòng cho biết, hiện nay nhiều doanh nghiệp trong khu công nghiệp vẫn gặp khó khăn khi muốn đầu tư, lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà.
"Bài toán càng trở nên cấp bách khi thị trường quốc tế, đặc biệt là Mỹ và châu Âu, liên tục nâng cao các tiêu chuẩn xanh đối với hàng hóa nhập khẩu như kể từ ngày 1/1/2026, Cơ chế điều chỉnh carbon tại biên giới (CBAM) sẽ chính thức có hiệu lực”, ông Phòng nhấn mạnh.
Điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu các sản phẩm có lượng phát thải cao như thép, nhôm, xi măng… sang EU sẽ phải mua “chứng chỉ CBAM” tương ứng với lượng khí thải của sản phẩm.
Đứng trước những rào cản kỹ thuật ngày càng khắt khe, việc chuyển đổi sang sử dụng năng lượng xanh không còn là lựa chọn, mà đã trở thành điều kiện bắt buộc nếu doanh nghiệp muốn tiếp tục hiện diện ở các thị trường lớn.
Việc tuân thủ các tiêu chuẩn về chuỗi cung ứng bền vững, minh bạch hóa quy trình sản xuất và chứng minh trách nhiệm môi trường trở thành yêu cầu tất yếu trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.
Chính vì vậy, Phó Chủ tịch VCCI bày tỏ kỳ vọng sớm có hướng dẫn cụ thể, đồng bộ để tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy triển khai điện mặt trời mái nhà trong khu công nghiệp.
"Động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế"
Ông Nguyễn Ngọc Trung - Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế ngành - Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho biết, để tạo điều kiện cho doanh nghiệp triển khai năng lượng xanh nói chung và điện mặt trời áp mái tại các khu công nghiệp nói riêng được hiệu quả hơn, chúng ta cần tập trung hoàn thiện và hướng dẫn thực thi chính sách.
Theo đó, các bộ, ngành cần nhanh chóng ban hành thông tư, văn bản hướng dẫn chi tiết việc thực hiện Nghị định 57/2025 và 58/2025. Đặc biệt, cần sớm có quy định, hướng dẫn rõ ràng về mô hình điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu trong khu công nghiệp
Ông Nguyễn Ngọc Trung - Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế ngành - Ban Chính sách, chiến lược Trung ương.
Về hỗ trợ tài chính và khuyến khích đầu tư, Nhà nước có thể xem xét áp dụng miễn, giảm thuế nhập khẩu cho thiết bị năng lượng xanh hoặc thiết lập quỹ tín dụng xanh cho vay ưu đãi đối với dự án điện mái nhà. Đồng thời, khuyến khích mô hình hợp tác ESCO giúp khắc phục bài toán vốn đầu tư ban đầu cho doanh nghiệp nhỏ.
Các chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp cần phối hợp với ngành điện nâng cấp hệ thống lưới điện tại chỗ, xây dựng cơ chế vận hành lưới điện linh hoạt, an toàn, có dự phòng trong trường hợp ngừng cấp điện lưới hoặc sự cố.
Phát triển năng lượng xanh đòi hỏi sự chung tay của cả khu vực nhà nước và tư nhân.
“Chúng ta cần mở rộng hợp tác với các đối tác phát triển, các tổ chức quốc tế để tranh thủ nguồn lực tài chính xanh, công nghệ tiên tiến và kinh nghiệm quản trị dự án”, ông Trung nhấn mạnh.
Việc kết hợp nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi cùng vốn tư nhân trong nước sẽ giúp hình thành các dự án điện tái tạo quy mô lớn hơn, bài bản hơn, kể cả trong các khu công nghiệp.
Ông Trung kỳ vọng rằng năng lượng xanh, đặc biệt là điện mặt trời áp mái tại các khu công nghiệp sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế Việt Nam.
