Lá chắn mềm bảo vệ giới trẻ trước tội phạm mạng- Bài 12: Việt Nam đang biến những cam kết quốc tế thành những hành động cụ thể

- Thưa Thiếu tướng, theo ông, Công ước Hà Nội có ý nghĩa như thế nào đối với công tác phòng chống tội phạm mạng tại Việt Nam nói riêng cũng như hợp tác quốc tế nói chung?

Thiếu tướng Lê Xuân Minh: Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng tại Hà Nội là một sự kiện mang ý nghĩa chính trị – pháp lý quan trọng, không chỉ đối với Việt Nam mà còn đối với toàn thể cộng đồng quốc tế. Đây là văn kiện pháp lý quốc tế đầu tiên có tính ràng buộc toàn cầu trong lĩnh vực phòng, chống tội phạm mạng, được hình thành thông qua quá trình đàm phán đa phương với sự tham gia của gần như toàn bộ các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc.

Công ước này đánh dấu một bước tiến lịch sử trong nỗ lực thiết lập một khung pháp lý thống nhất, đồng bộ và toàn diện nhằm phòng ngừa, phát hiện, điều tra và xử lý hiệu quả các tội phạm mạng xuyên biên giới – một thách thức an ninh toàn cầu ngày càng gia tăng, đòi hỏi các quốc gia cùng chung ý chí và hành động, hợp tác có trách nhiệm để xây dựng một không gian mạng an toàn, lành mạnh.

- Xin ông cho biết khó khăn và thách thức trong việc đối phó với tội phạm đa quốc gia trên không gian mạng? Trên cơ sở công ước Hà Nội, công tác an ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao đặc biệt là ứng phó với các nhóm tội phạm xuyên biên giới sẽ có những bước tiến, những giải pháp mới như thế nào?

Thiếu tướng Lê Xuân Minh: Tình hình tội phạm mạng tại Việt Nam hiện nay đang diễn biến hết sức phức tạp, gia tăng cả về số lượng, quy mô và mức độ tinh vi. Các hình thức tấn công mạng không ngừng biến đổi, chuyển dần từ các hành vi tự phát, nhỏ lẻ sang những chiến dịch có tổ chức, mang tính chất xuyên quốc gia, nhắm vào hạ tầng trọng yếu, dữ liệu lớn và các nền tảng số được người dân sử dụng phổ biến.

Tính ẩn danh, xuyên biên giới của tội phạm mạng kết hợp với khoảng trống pháp lý và hạn chế về công nghệ, nhất là các chứng cứ điện tử phục vụ công tác điều tra đặt ra thách thức lớn.

Bộ Công an xác định Công ước Hà Nội - văn kiện quốc tế đầu tiên của Liên Hợp Quốc về phòng, chống tội phạm mạng sẽ tạo đột phá quan trọng, mở ra những giải pháp mới, tạo những bước tiến tích cực, đặc biệt là trong ứng phó với các nhóm tội phạm xuyên biên giới.

Chúng tôi sẽ tập trung vào một số nhóm biện pháp trọng tâm như: Rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật để đảm bảo sự tương thích với nghĩa vụ theo Công ước; nâng cao năng lực cho lực lượng chuyên trách; Xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các bộ, ngành; thúc đẩy thiết lập các đầu mối hợp tác quốc tế theo đúng quy định của Công ước, đặc biệt là cơ chế hợp tác 24/7; Thúc đẩy cơ chế chia sẻ dữ liệu chứng cứ điện tử xuyên biên giới; bảo đảm vừa phục vụ điều tra, vừa tuân thủ pháp luật về quyền con người và an ninh dữ liệu; Nâng cao năng lực cho lực lượng chuyên trách; Thúc đẩy hợp tác kỹ thuật quốc tế, thông qua chia sẻ thông tin cảnh báo sớm, cơ sở dữ liệu về mối đe dọa và hỗ trợ đào tạo chuyên sâu – đặc biệt hướng đến các loại hình tội phạm như lừa đảo xuyên biên giới, sử dụng AI vào hoạt động phạm tội và sử dụng tài sản ảo để rửa tiền.

- Với công ước Hà Nội, ông nhận định thế nào về vai trò, vị thế và chủ quyền Việt Nam với quốc tế trên không gian mới (không gian số)?

Thiếu tướng Lê Xuân Minh: Công ước Hà Nội không chỉ là văn kiện mang tính đối ngoại hay biểu tượng pháp lý, mà thực sự là công cụ thiết thực, hỗ trợ lực lượng thực thi pháp luật Việt Nam nâng cao hiệu quả phát hiện, điều tra và xử lý tội phạm mạng trong thời đại số.

Việc Lễ mở ký được tổ chức tại Thủ đô Hà Nội là một vinh dự đối với Việt Nam, thể hiện sự tin tưởng, khẳng định uy tín của Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế. Đồng thời, là minh chứng rõ nét cho vai trò chủ động và trách nhiệm của Việt Nam trong nỗ lực xây dựng một trật tự pháp lý quốc tế mới trong không gian mạng — lấy hợp tác quốc tế và thượng tôn pháp luật làm nền tảng, cùng chung trách nhiệm, bảo vệ an ninh, quyền lợi chính đáng của người dân và lợi ích hợp pháp của các quốc gia trong một không gian mạng an toàn, minh bạch và công bằng.

- Liên quan Chiến dịch “Không Một Mình” , Thưa thiếu tướng, chiến dịch là hoạt động tiên phong của Liên minh Niềm tin số, theo ông chiến dịch có ý nghĩa như thế nào trước thềm sự kiện Lễ ký Công ước Hà Nội?

Thiếu tướng Lê Xuân Minh: Chiến dịch “Không Một Mình”– bảo vệ thanh thiếu niên trước nguy cơ dụ dỗ và bắt cóc trên mạng cũng là một trong chuỗi hoạt động chính thức của Lễ mở ký Công ước Hà Nội, góp phần minh chứng cho việc Việt Nam đang hiện thực hóa tinh thần của Công ước – biến những cam kết quốc tế thành những hành động cụ thể, thể hiện trách nhiệm của Việt Nam với cộng đồng quốc tế trong giải quyết những vấn đề mang tính toàn cầu.

Thông qua chiến dịch “Không Một Mình” để truyền tải thông điệp chung tay nâng cao nhận thức và trang bị kỹ năng thiết thực để trẻ em, học sinh, phụ huynh cùng nhau bước qua những thủ đoạn lừa đảo trực tuyến tinh vi hiện nay.

- Chiến dịch Không Một Mình đã rất cuốn hút khi gắn liền với MV “Clicking”. MV đã được cồng đồng mạng đón nhận rất nồng nhiệt. Hiệu quả không kém gì bản gốc Bắc Bling, ông có thể chia sẻ vì sao Bộ Công an lại chọn cách tiếp cận bằng âm nhạc và mạng xã hội để truyền tải thông điệp về an toàn trên không gian mạng qua ca khúc “Clicking” thay vì các phương thức tuyên truyền truyền thống?

Thiếu tướng Lê Xuân Minh: Đây có thể nói là một điểm rất sáng tạo, thể hiện sự đổi mới, hiện đại trong cách tiếp cận, lựa chọn cách thức tuyên truyền về phòng, chống tội phạm mạng, bảo đảm an toàn cho người dân trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ.

Chúng tôi lựa chọn truyền tải thông điệp về các thủ đoạn lừa đảo tinh vi, về việc cần phải có sự chung tay, kết nối chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, các tổ chức xã hội và chính bản thân mỗi em học sinh, sinh viên, thanh thiếu niên qua âm nhạc và chọn truyền thông mạng xã hội để lan tỏa một cách tự nhiên, dễ hiểu thay vì bằng mệnh lệnh hành chính.

Ca khúc “Clicking” không chỉ là sản phẩm nghệ thuật mà còn là một hình thức giáo dục kỹ năng số bằng cảm xúc để người nghe, đặc biệt là giới trẻ sẽ dễ “thẩm thấu” và tự giác hơn trong mọi hành động để bảo vệ bản thân, xây dựng một không gian mạng an toàn.

- Trân trọng cám ơn Thiếu tướng!

Vân Tùng