'Lá chắn' tư tưởng trên không gian mạng

Đó là giải pháp được nêu bật trong tác phẩm “Tinh gọn bộ máy, củng cố lòng dân: Bảo vệ tư tưởng trên không gian mạng trong sắp xếp các đơn vị hành chính hiện nay”, của nhóm sinh viên đến từ Đại học Y Hà Nội, tại Cuộc thi Chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong đoàn viên, thanh niên năm 2025.

Vạch trần những thủ đoạn, chiêu trò

Chủ trương sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thời gian qua có những bước đi cụ thể, thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ nhằm xây dựng một nền hành chính hiện đại, liêm chính, phục vụ nhân dân. Tuy nhiên, khi cải cách được đẩy mạnh, không ít luồng phản ứng trái chiều đã xuất hiện, đặc biệt trên mạng xã hội như: “Tinh gọn gì mà lại thêm rối?”, “Sáp nhập xong dân đi mấy trăm cây số mới tới được tỉnh, ai lo?”, “Cải cách gì kỳ, chắc gom tỉnh để gom quyền?”…

Không chỉ dừng ở việc tạo tâm lý hoang mang, một số đối tượng còn lợi dụng tình hình để xuyên tạc, bóp méo bản chất chủ trương, từ đó tấn công vào niềm tin chính trị của người dân và nền tảng tư tưởng của Đảng.

Với nhóm trung lập, quan sát chọn thái độ “đợi xem”, chưa vội khen hay chê. Họ bình luận kiểu: “Chờ xem làm thế nào”, “Cải cách mà không sát dân thì cũng bằng thừa”. Do từng chứng kiến những chính sách chưa hiệu quả trong quá khứ, nhóm này thận trọng và muốn thấy kết quả thực tiễn trước khi đánh giá.

Với nhóm lo lắng, nghi ngờ, nhiều ý kiến thể hiện sự tiếc nuối với tên gọi địa phương nếu sáp nhập tỉnh, hoặc lo lắng việc xóa cấp huyện sẽ khiến người dân vùng sâu, vùng xa phải đi xa hơn để làm giấy tờ, khám chữa bệnh... Tâm lý gắn bó quê hương, kết hợp với thiếu thông tin chính thức, dễ dẫn đến hiểu lầm, lo ngại bị ảnh hưởng quyền lợi thiết thân.

Với nhóm phản đối tiêu cực, họ dễ bị dẫn dắt, một số người, đặc biệt trên các nền tảng YouTube, TikTok, đã lan truyền tin giả, gán ghép chính sách cải cách với âm mưu “gom quyền lực”, “ép dân nghèo”, “tạo điều kiện bán đất công”. Những luận điệu như “sáp nhập tỉnh để dễ thao túng chính quyền” hay “xóa cấp huyện để dân không còn chỗ kêu oan” xuất hiện với tần suất cao, có dấu hiệu bị thao túng bởi các thế lực chống phá.

Nhiều người bày tỏ lo ngại rằng việc gom các tỉnh nhỏ thành một đơn vị hành chính lớn sẽ khiến cho quyền lực tập trung vào tay một số cá nhân hoặc nhóm lợi ích. Họ đặt câu hỏi liệu việc tinh gọn bộ máy có thực sự vì dân, hay chỉ là cái cớ để điều chỉnh nhân sự theo ý chí chính trị. Trên một số diễn đàn, luận điệu này được tiếp nối bằng các bình luận mang tính quy chụp, như “một tỉnh to thì người dân càng ít tiếng nói”.

Tận dụng tâm lý hoang mang trong dư luận, một số kênh phản động đã nhanh chóng “đổ thêm dầu vào lửa”, dùng tin giả để lôi kéo dư luận, kích động bất mãn đánh vào tâm lý người dân, đặc biệt là những nhóm ở các khu vực vùng sâu, vùng xa - nơi việc tiếp cận với thông tin chính thống còn hạn chế.

Thông qua không gian mạng, thủ đoạn phổ biến là cắt ghép, bóp méo các nghị quyết, phát ngôn của lãnh đạo, nhằm tạo ra những nội dung sai sự thật, nhưng có vẻ “chính thống”. Những câu chữ bị trích xuất khỏi ngữ cảnh, rồi gán ghép với những luận điệu tiêu cực, dễ khiến người tiếp nhận mất phương hướng trong đánh giá bản chất sự việc.

Điển hình như khi Đảng và Nhà nước triển khai việc tinh giản biên chế, cải cách bộ máy hành chính, một số trang mạng đã xuyên tạc thành “thanh trừng nội bộ”, “loại bỏ cán bộ không cùng phe cánh”, gây hoang mang trong dư luận. Không dừng lại ở đó, các đối tượng còn dựng lên những “fake news” - tin giả - nhưng được ngụy trang dưới vỏ bọc “rò rỉ nội bộ”, “góc nhìn hậu trường”. Đây là thủ đoạn tinh vi, nhằm lợi dụng tâm lý tò mò, hoài nghi của một bộ phận người dân để gieo rắc sự ngờ vực vào các chính sách cải cách.

Một ví dụ tiêu biểu là khi triển khai đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, nhiều tin đồn sai lệch như đã lan truyền, dù hoàn toàn không có căn cứ pháp lý. Điều nguy hiểm là các thủ đoạn này không đơn lẻ, mà kết hợp với nhau thành một chiến lược thông tin bẩn, tấn công trực diện vào hệ giá trị chính trị - xã hội, nhằm bôi nhọ cá nhân, tổ chức, mà sâu xa hơn là chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân, từng bước làm suy yếu lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ.

“Người gác cửa” cho dòng chảy thông tin

Trong trận tuyến tư tưởng ấy, thanh niên - lực lượng xung kích trong thời đại số là người tiếp cận thông tin nhanh nhất, là lực lượng có vai trò đặc biệt trong việc định hướng nhận thức xã hội. Khi được trang bị tư duy phản biện, bản lĩnh chính trị và tinh thần trách nhiệm, thanh niên có thể trở thành “người gác cửa” cho dòng chảy thông tin, góp phần lan tỏa giá trị tích cực, đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái và giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng.

Cụ thể, thanh niên cần được phổ biến, tham gia giáo dục nhận thức chính trị trên không gian mạng. Thực tế cho thấy, quá trình sắp xếp lại đơn vị hành chính, có thể phát sinh tâm lý dao động, băn khoăn, thậm chí hoài nghi trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân nếu thiếu sự chuẩn bị truyền thông tốt.

Do đó, các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục một cách linh hoạt, hiện đại, sử dụng các nền tảng số như YouTube, Facebook... để lan tỏa chủ trương đúng đắn của Đảng, lý giải rõ ràng vì sao sáp nhập tỉnh là một bước đi tất yếu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Giáo dục chính trị không thể chỉ dừng lại ở khẩu hiệu, mà phải được thể hiện bằng hình thức sáng tạo, sinh động và gắn liền với đời sống thực tiễn.

Đoàn viên, thanh niên hỗ trợ vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

Đặc biệt, cần xây dựng đội ngũ dư luận viên chất lượng, có tư duy phản biện cao, có khả năng phân tích, dẫn dắt và bảo vệ quan điểm đúng đắn của Đảng trước những thông tin xuyên tạc về chủ trương cải cách. Trong bối cảnh chuyển đổi đơn vị hành chính cấp tỉnh, nhiều luận điệu sai trái như “chia rẽ vùng miền”, “xóa bỏ truyền thống lịch sử”, hay “gây mất dân chủ” đã xuất hiện trên các nền tảng mạng xã hội.

Nếu thiếu lực lượng dư luận viên vững vàng, có năng lực phản biện, thì những luồng thông tin xấu độc này rất dễ lan truyền, gây hoang mang dư luận. Dư luận viên hiện đại cần được trang bị không chỉ kiến thức lý luận mà còn kỹ năng tương tác số, phân tích thông tin, và hiểu sâu sắc tâm lý xã hội trong giai đoạn chuyển động mạnh như hiện nay. Cần có cơ chế phát hiện, đào tạo và đãi ngộ xứng đáng để lực lượng này thực sự trở thành “lá chắn tư tưởng” của Đảng trên mặt trận mạng.

Bạn trẻ hỗ trợ người dân làm thủ tục hành chính

Bên cạnh việc phát huy nội lực, cần thể chế hóa trách nhiệm của các nền tảng mạng xã hội đang hoạt động tại Việt Nam. Các nền tảng như Facebook, TikTok, YouTube hiện không chỉ đơn thuần là nơi giải trí, mà còn là “diễn đàn tư tưởng” nơi các vấn đề chính trị - xã hội được lan truyền, tranh luận và cả bóp méo.

Việc thể chế hóa trách nhiệm pháp lý, yêu cầu các nền tảng này phối hợp xử lý các nội dung sai trái, xuyên tạc chủ trương lớn như sáp nhập tỉnh là điều không thể chậm trễ. Việt Nam cần xây dựng hệ thống pháp luật mạng mạnh mẽ hơn, với các quy định ràng buộc trách nhiệm đối với nhà cung cấp nền tảng, đồng thời phát triển các công cụ công nghệ để giám sát, cảnh báo và xử lý thông tin sai lệch theo thời gian thực.

THÀNH QUANG -CHÂU LINH (ghi)