'Lách luật' kinh doanh bất động sản gây thất thu ngân sách

Khu dân cư mới được hình thành không phù hợp với quy hoạch xây dựng tại xã Hàm Thắng nằm trong phân khu khu vực phía bắc kênh thoát lũ TP Phan Thiết - Hàm Thuận Bắc.

Trong thời gian qua, công tác quản lý Nhà nước về quản lý đất đai, quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn một số địa phương trong tỉnh từ năm 2016 đến năm 2018 có nhiều sai phạm. Vào tháng 5-2019, Thanh tra tỉnh Bình Thuận đã có Kết luận thanh tra về nhiều sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai tại một số địa phương thuộc TP Phan Thiết đã được Nhân Dân điện tử phản ánh.

Và mới đây, Thanh tra tỉnh Bình Thuận có Kết luận thanh tra về công tác cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn huyện Hàm Thuận Bắc (Bình Thuận).

Một số nhà dân được xây dựng tại một khu dân cư mới tự phát ở xã Hàm Thắng nằm trong khu vực phía bắc kênh thoát lũ TP Phan Thiết - Hàm Thuận Bắc.

Trong hai năm 2017-2018, UBND huyện Hàm Thuận Bắc đã cho phép chuyển mục đích sử dụng đất 1.105 trường hợp với tổng diện tích là 416.144 m2. Trong đó có 495 trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất từ đất chuyên trồng lúa nước sang đất ở với diện tích 176.700 m2. Qua kiểm tra ngẫu nhiên 133 hồ sơ xin chuyển mục đích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân có diện tích từ 500 m2 trở lên thì Phòng TN-MT huyện tham mưu UBND huyện cho phép 73 trường hợp chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở không đúng quy hoạch sử dụng đất được UBND tỉnh phê duyệt với diện tích là 90.872 m2, trong đó có hai hồ sơ cho chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở không đúng kế hoạch sử dụng đất hằng năm được UBND tỉnh phê duyệt với diện tích 5.137 m2; có bốn hồ sơ chỉ phù hợp một phần đất ở theo kế hoạch sử dụng đất hằng năm với diện tích 2.586 m2.

Đáng chú ý, có nhiều trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở đã thực hiện các hành vi “lách luật” để nộp tiền sử dụng đất thấp, gây thất thu ngân sách nhà nước.

Trong hai năm 2017 và 2018, có 17 trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở, sau đó lập hồ sơ xin hợp thửa, tách thửa, phân lô chuyển nhượng quyền sử dụng đất, xây dựng cơ sở hạ tầng hình thành khu dân cư mới tại các xã Hàm Thắng, Hàm Liêm và Hàm Hiệp.

Kiểm tra nhiều trường hợp tại thời điểm xin chuyển mục đích sử dụng đất cho thấy các thửa đất xin chuyển mục đích không có đường đi vào hoặc chỉ có đường mòn rộng khoảng 0,1 m - 1,5 m. Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) Hàm Thuận Bắc xác định vị trí đất ở thấp (vị trí 5) rồi trừ giá đất nông nghiệp ở vị trí cao (vị trí 2) để chuyển thông tin cho cơ quan thuế thu tiền chênh lệch khi chuyển mục đích. Tiếp đó, các trường hợp này xin tách thửa và có đơn xin hiến đất để làm đường bê-tông, đồng thời thỏa thuận với chủ sử dụng đất phía trước liền kề chừa đất để làm đường bê-tông rộng từ 0,4 - 0,5 m đi vào khu đất. Sau đó, tiến hành phân lô bán nền, chuyển nhượng quyền sử dụng đất hình thành khu dân cư mới. Theo kết luận của Thanh tra, đây là hành vi “lách luật” để nộp tiền sử dụng đất thấp, nhưng Chi nhánh VPĐKĐĐ Hàm Thuận Bắc không kịp thời phát hiện để có biện pháp ngăn chặn, hoặc đề xuất cơ quan thẩm quyền có biện pháp xử lý.

Chính quyền địa phương cắm biển cảnh báo nghiêm cấm các hành vi tác động lấn chiếm đất để xây dựng khu dân cư trái phép.

Kết luận thanh tra cũng đã chỉ ra việc tự ý xây dựng hạ tầng hình thành khu dân cư mới nhưng không phù hợp với quy hoạch xây dựng. Chỉ riêng tại xã Hàm Thắng có ba trường hợp (đều tại TP Phan Thiết): ông Nguyễn Trọng Hiếu chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, nhưng trên đất đã làm các con đường trải nhựa, chiều rộng từ 0,5 - 0,6 m không đúng quy hoạch xây dựng; trường hợp bà Nguyễn Thị Thanh Hoa chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở có diện tích 3.774,2 m2, đã đầu tư đường bê-tông có chiều rộng 0,4 m, đầu tư hệ thống cấp thoát nước, lắp trụ điện không phù hợp quy hoạch xây dựng; trường hợp ông Vũ Công Khiêm có 3.124 m2 tự ý xây dựng hạ tầng (đường, điện, hệ thống thoát nước), sau đó phân lô bán nền, một số hộ dân nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã xây dựng nhà ở không phù hợp quy hoạch xây dựng mà theo quy hoạch là công viên cây xanh nằm trong phân khu khu vực Bắc kênh thoát lũ TP Phan Thiết - Hàm Thuận Bắc.

Kết luận thanh tra cũng chỉ ra 36 trường hợp sau khi Chi cục Thuế Hàm Thuận Bắc có Thông báo nộp tiền sử dụng đất của với tổng số tiền phải nộp gần 15 tỷ đồng thì các cá nhân này có Đơn xin ghi nợ tiền sử dụng đất với lý do hoàn cảnh gia đình khó khăn, chưa đủ khả năng nộp khoản tiền trên. Thế nhưng, khi Chi nhánh VPĐKĐĐ Hàm Thuận Bắc có Thông báo về việc ghi nợ tiền sử dụng đất của các cá nhân này được quy định tại Khoản 1, Điều 16 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/4/2014 của Chính phủ:“người sử dụng đất được trả nợ dần trong thời hạn tối đa 5 năm, nếu thanh toán nợ trước hạn thì được hỗ trợ giảm trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp theo mức hỗ trợ là 2%/năm của thời hạn trả nợ” thì chưa đến một tháng sau, các cá nhân này đã nộp thanh toán tiền sử dụng đất (một số chỉ sau một, hai ngày có Thông báo ghi nợ) và được giảm số tiền gần 10% (gần 1,5 tỷ đồng) so với số tiền theo Thông báo nộp tiền sử dụng đất ban đầu. Qua kiểm tra cho thấy, các cá nhân này không phải thuộc diện khó khăn về tài chính mà hầu hết là các cá nhân xin chuyển mục đích sử dụng đất có diện tích lớn, sau đó xin tách thửa, phân lô nền đất để chuyển nhượng quyền sử dụng đất, xây dựng hạ tầng hình thành khu dân cư mới. Thực chất đây là hoạt động kinh doanh bất động sản.

Một thửa đất được san nền, làm đường để phân lô bán nền tại khu vực phía bắc kênh thoát lũ TP Phan Thiết - Hàm Thuận Bắc.

Điển hình một số trường hợp như bà Đinh Thị Diễm Mi, trú thị trấn Ma Lâm, Hàm Thuận Bắc có diện tích đất 1.327,3 m2 tại thôn Thắng Lợi, xã Hàm Thắng được tách thành sáu thửa và chuyển nhượng hết; ông Lê Giáp Nhật, trú phường Bình Hưng, TP Phan Thiết có hai thửa đất ở thôn Đại Thiện 2, xã Hàm Hiệp với tổng diện tích 4.265 m2 đã tách thành 42 thửa và chuyển nhượng hết; ông Bùi Trung Kiên, trú xã Hàm Thắng chuyển mục đích sử dụng đất 1.441 m2 và nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ bốn người khác với tổng diện tích 5.509,5 m2, sau đó ông Kiên xin hợp thửa, tách thửa thành 63 thửa đất và đã chuyển nhượng hết.

Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận yêu cầu UBND huyện Hàm Thuận Bắc chỉ đạo xử lý các trường hợp tự ý xây dựng hạ tầng hình thành khu dân cư mới không phù hợp quy hoạch xây dựng; giao Sở Xây dựng chủ trì rà soát quy hoạch xây dựng khu vực Bắc kênh thoát lũ Phan Thiết - Hàm Thuận Bắc, tham mưu cho UBND tỉnh xử lý các trường hợp tự ý xây dựng hạ tầng hình thành các khu dân cư mới tại xã Hàm Thắng.

Tại Văn bản hỏa tốc 4077/UBND-NCKSTTHC ngày 28-10-2019, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận yêu cầu Giám đốc Sở TN-MT chủ trì, phối hợp với Thanh tra tỉnh và các Sở, ngành có liên quan thành lập Tổ công tác liên ngành để tiến hành làm việc, kiểm tra việc chấp hành triển khai các nội dung theo Chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh tại Chỉ thị số 10/CT-UBND đối với Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố nhằm chấn chỉnh và tăng cường công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương.

Một thửa đất đã được phân lô, chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho người dân.

QUANG THANH