Lãi suất cao khiến kinh tế Canada đánh mất đà tăng trưởng

Người dân mua thực phẩm tại một khu chợ ở Hamilton, Ontario, Canada, ngày 21/3/2023. Ảnh: THX/ TTXVN

Một báo cáo của Cơ quan thống kê Canada cung cấp cho báo chí ngày 28/4 cho thấy Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này trong tháng 3/2023 đã giảm 0,1%, sau khi đạt mức tăng lần lượt trong hai tháng đầu năm là 0,6% và 0,1%. Trong quý I/2023, mức tăng trưởng kinh tế trung bình hàng năm của Canada đạt 2,5%.

Chuyên gia kinh tế Nathan Janzen của Ngân hàng hoàng gia Canada nhận xét mức tăng trưởng trong quý I năm nay so với thập kỷ trước là một tốc độ tăng trưởng đáng nể. Nhưng nếu nhìn vào chi tiết hàng tháng thì sự gia tăng này chủ yếu của tháng 1/2023.

Sau khi GDP của Canada chững lại trong quý IV/2022, tăng trưởng kinh tế dường như đã lấy lại đà hồi phục vào đầu năm nhờ một phần thời tiết trở nên ấm áp hơn và nhu cầu lao động tăng mạnh. Nhưng xu hướng này chỉ tồn tại một thời gian ngắn vì Ngân hàng trung ương Canada đã chủ động ghìm tăng trưởng kinh tế và hạ nhiệt lạm phát bằng biện pháp tăng lãi suất. Hiện nay, lãi suất cơ bản liên tục được giữ ở mức 4,5%, cao nhất kể từ cuối năm 2007 đến nay.

Hầu hết các nhà dự báo khu vực tư nhân dự đoán Canada sẽ bước vào một cuộc suy thoái nhẹ vào cuối năm nay khi lãi suất cao hơn tiếp tục ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế. Triển vọng này có thể còn phức tạp hơn nữa khi cuộc đình công của hơn 150.000 công chức liên bang đã kéo sang tuần thứ hai liên tiếp, với rất ít tiến triển trong các cuộc đàm phán với đại diện của Chính phủ.

Chuyên gia kinh tế Andrew Grantham của Ngân hàng thương mại hoàng gia Canada (CIBC) nói rằng kết thúc quý đầu tiên yếu kém do những tác động tiêu cực và cuộc đình công của khu vực công hiện nay có thể sẽ tiếp tục làm tăng nguy cơ suy giảm hoạt động kinh tế trong quý II/2023.

Tuy nhiên, Ngân hàng trung ương sẽ phải xem xét những biến động này. Mặc dù việc suy giảm kinh tế có thể ngăn cản các nhà hoạch định chính sách kích hoạt một đợt tăng lãi suất mới, nhưng cho tới nay khả năng cắt giảm lãi suất cơ bản cũng chưa thấy xuất hiện.

Hơn một năm sau khi Ngân hàng trung ương bắt đầu tăng lãi suất, nền kinh tế Canada đã cho thấy sự hồi phục. Thị trường lao động liên tục tăng trong những tháng đầu năm, trong khi tỷ lệ thất nghiệp được giữ nguyên ở mức thấp kỷ lục (5%). Nhiều hộ gia đình có sự chi tiêu thoải mái bất chấp lạm phát và lãi suất tăng.

Dự báo tăng trưởng cho năm 2023 vào tháng trước của Ngân hàng trung ương tăng từng 1% lên 1,4% do các hoạt động bùng nổ này. Tuy nhiên, khi lãi suất cao bắt đầu có sự tác động thì mức tăng trưởng được dự đoán sẽ yếu đi trong thời gian còn lại của năm.

Thống đốc Ngân hàng trung ương Canada Tiff Macklem nhận định rằng lãi suất cao hơn đang làm giảm chi tiêu của các hộ gia đình, đặc biệt là đối với các mặt hàng đắt tiền. Khi các khoản thế chấp được gia hạn với lãi suất cao hơn, sẽ có thêm nhiều hộ gia đình cảm thấy tác động hạn chế của chính sách tiền tệ.

Đầu tư kinh doanh dự kiến cũng sẽ giảm trong thời gian tới do nhu cầu yếu hơn đối với hàng xuất khẩu, trong khi chi phí tài chính lại cao hơn. Dự kiến GDP của Canada sẽ suy yếu trong những tháng còn lại trước khi bật tăng trở lại vào năm 2024 và năm 2025.

Hiện tại, lạm phát ở Canada đã có dấu hiệu hạ nhiệt, giảm xuống 4,3% trong tháng 3/2023 so với mức đỉnh điểm 8% vào tháng 6/2022. Điều này có thể khiến Ngân hàng trung ương thực hiện một đợt điều chỉnh tăng nhằm tiếp tục kéo lạm phát xuống 3% trước khi có thể đạt mục tiêu là 2%.

Theo Janzen của Ngân hàng hoàng gia Canada, các dấu hiệu về sự phát triển kinh tế chậm lại trong quý II/2023 có thể cản trở Ngân hàng trung ương tăng lãi suất một lần nữa trong tương lai gần, nhưng điều đó không có nghĩa là họ cũng sẽ thực hiện giảm lãi suất. Lạm phát vẫn còn quá cao để biện minh cho việc nhanh chóng chuyển sang cắt giảm, ngay cả khi nền kinh tế có dấu hiệu suy yếu./.

Hà Linh (P/v TTXVN tại Ottawa)