Lãi suất huy động vốn tăng: Tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động

“Nóng” lãi suất huy động

Những ngày đầu tháng 12 này, một số ngân hàng tăng lãi suất tiền gửi. Theo đó, Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) tăng lãi suất tiết kiệm trực tuyến lên 0,4% (với kỳ hạn 1-2 tháng) và 0,6%/năm (kỳ hạn 6-11 tháng).

Nhiều ngân hàng tăng lãi suất huy động. Ảnh minh họa

Ngân hàng Thương mại cổ phần Quân đội (MB) cũng tăng lãi suất ngân hàng trực tuyến thành 0,35% (kỳ hạn 3-5 tháng) và 0,6% (kỳ hạn 1 đến 2 tháng). Ngân hàng Thương mại cổ phần Bản Việt (BVBank) tăng lãi suất tiết kiệm trực tuyến 0,05-0,3%/năm cho tất cả các kỳ hạn.

Trước đó, riêng trong tháng 11, có đến 22 ngân hàng tăng lãi suất huy động với mức tăng 0,2-0,6%/năm các kỳ hạn từ 3 tháng đến 12 tháng, trong đó có: VietinBank, Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh vượng (VPBank), MB, Ngân hàng Thương mại cổ phần Phát triển thành phố Hồ Chí Minh (HDBank), Ngân hàng Kỷ nguyên Thịnh vượng (GPBank), BVBank, Ngân hàng Thương mại cổ phầnSài Gòn - Thương Tín (Sacombank), Ngân hàng Thương mại cổ phần Bảo Việt (BaoViet Bank), Ngân hàng Thương mại cổ phần Lộc Phát (LPBank), Ngân hàng số Cake by VPBank... Trong đó, có ngân hàng thậm chí điều chỉnh tăng lãi suất hai lần trong tháng.

Không chỉ tăng lãi suất với các kỳ hạn ngắn, kỳ hạn dài cũng được áp dụng lãi suất khá cao. Chẳng hạn như PVcomBank áp dụng lãi suất 9%/năm cho kỳ hạn 12-13 tháng khi khách gửi tiền tại quầy và phải duy trì số dư tối thiểu 2.000 tỷ đồng; HDBank: 8,1%/năm cho kỳ hạn 13 tháng và 7,7%/năm cho kỳ hạn 12 tháng, với điều kiện duy trì số dư tối thiểu 500 tỷ đồng…

Sức nóng của mặt bằng lãi suất không chỉ diễn ra trên thị trường chính mà cả thị trường liên ngân hàng; lãi suất qua đêm cũng tăng mạnh. Chỉ tính riêng đầu tháng 12, lãi suất có thời điểm tăng 0,8-1,62%/năm ở hầu hết kỳ hạn, từ một tháng trở xuống, trừ kỳ hạn 2 tuần. Trong đó, kỳ hạn qua đêm chiếm chủ yếu giá trị giao dịch giữa các ngân hàng, tăng lên 7%/năm, cao nhất kể từ tháng 11-2022. Mức lãi các kỳ hạn khác như một tuần là 7,3%/năm, hai tuần đi ngang ở mức 6,1%/năm và một tháng cũng tăng lên 6,95%/năm.

Tuy nhiên, số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, dù lãi suất huy động nhích lên nhưng lãi suất cho vay vẫn có xu hướng giảm. Đến ngày 31-10-2025, lãi suất cho vay bình quân đối với các khoản giải ngân mới của ngân hàng thương mại ở mức 6,88%/năm, thấp hơn 0,1 điểm % so với cuối năm 2024. Diễn biến này được đánh giá là tích cực, phản ánh hiệu quả điều hành linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước trong việc giữ ổn định mặt bằng lãi vay, dù thị trường đối mặt áp lực thanh khoản và tỷ giá.

Nhu cầu vay vốn tăng

Theo chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Nghiên cứu chính sách, Trường Đại học VinUni, lãi suất tăng mạnh do hai nguyên nhân chính là nhu cầu về tín dụng tăng mạnh và nhu cầu gửi tiền cho ngân hàng của người dân giảm. Số liệu tăng trưởng tín dụng cao so với mấy năm trở lại đây phản ánh nhu cầu tín dụng đang tăng mạnh, trong đó, tín dụng bất động sản tăng rất nhanh. Các ngân hàng niêm yết trên sàn chứng khoán đã có khoản dư nợ tín dụng vào lĩnh vực bất động sản trong 9 tháng đầu năm 2025 tăng đến 26% so với cuối năm 2024.

Về mối tương quan giữa chất lượng tài sản của hệ thống ngân hàng với xu thế mặt bằng lãi suất trên thị trường hiện nay, TS. Nguyễn Tú Anh nhận định: "Nợ xấu là một trong những nguyên nhân mang tính cấu trúc khiến mặt bằng lãi suất không những khó giảm, mà còn có xu hướng nhích lên trong thời gian qua. Bởi khi nợ xấu tăng, ngân hàng buộc phải trích lập dự phòng rủi ro cao hơn để bảo đảm an toàn hệ thống. Dự phòng thực chất là chi phí trực tiếp làm giảm lợi nhuận, thu hẹp nguồn vốn tự có và khiến chi phí vốn bình quân của ngân hàng tăng lên. Khi chi phí vốn đầu vào bị đội lên, ngân hàng khó có thể hạ lãi suất cho vay, thậm chí phải điều chỉnh tăng để bù đắp phần rủi ro phát sinh từ danh mục tín dụng kém chất lượng".

Chuyên gia của Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cũng cho rằng, dư địa giảm lãi suất huy động gần như không còn, thậm chí có thể tăng nhẹ trong tháng cuối năm do hai nguyên nhân chính. Đó là áp lực thanh khoản tăng khi tín dụng nhiều khả năng bứt tốc mạnh trong quý IV-2025, hướng đến mục tiêu cả năm đạt 18-20%; rủi ro tỷ giá USD/VND vẫn hiện hữu khi nhu cầu ngoại tệ tăng cao vào mùa nhập khẩu cuối năm.

Về phía ngân hàng, Tổng giám đốc Ngân hàng Thương mại cổ phần Phương Đông (OCB) Phạm Hồng Hải nhận định, nhu cầu vốn tín dụng trong tháng cuối năm vẫn rất lớn do kỳ vọng tăng trưởng và chính sách điều hành mới của Chính phủ. Chi phí vốn của ngân hàng đang tăng do nhu cầu hút thanh khoản, trong khi số doanh nghiệp có chất lượng tín dụng tốt không nhiều. Điều này khiến cạnh tranh giữa các ngân hàng ngày càng gay gắt, nhưng các ngân hàng vẫn ưu tiên giữ ổn định lãi vay. Lãi suất cho vay khó tăng mạnh, thậm chí một số ngân hàng có thể chấp nhận biên lợi nhuận thấp để giữ khách hàng tốt.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà cho biết, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa để ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng. Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các tổ chức tín dụng tiếp tục tiết giảm chi phí hoạt động, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, từ đó tạo dư địa để giảm lãi suất cho vay.

Hà Linh