Lãi suất khó có thể giảm thêm

Dư địa để giảm lãi suất không còn nhiều.

Ngay từ đầu năm 2025, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành việc gỡ bỏ quy chế room tín dụng và nâng mục tiêu tăng trưởng tín dụng từ 15% lên 16%. Theo lý giải của Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú, mỗi 1% tăng trưởng GDP kéo theo 2% tăng trưởng tín dụng. Năm nay, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế là 8% thì tăng trưởng tín dụng ở mức 16%, tương đương với 2,5 triệu tỷ đồng sẽ được "bơm" ra thị trường. Nếu tăng trưởng GDP là 10% thì tín dụng tăng 20%, có hơn 3-3,2 triệu tỷ đồng "bơm" vào nền kinh tế.

Tuy nhiên, thực tế, diễn biến tăng trưởng huy động không theo kịp tăng trưởng tín dụng bắt đầu từ cuối năm 2023. Chênh lệch giữa tăng trưởng tín dụng và huy động có khoảng cách lớn sẽ tạo nên áp lực nhu cầu cần vốn nhiều hơn, ảnh hưởng đến lãi suất huy động.

Theo số liệu từ NHNN, tăng trưởng tín dụng năm 2024 đạt 15,08%, với lãi suất cho vay bình quân giảm 1,72 điểm phần trăm so với năm 2023. Trong khi đó, huy động vốn tăng trưởng khoảng hơn 9,1%, với lãi suất huy động tăng bình quân 0,71 điểm phần trăm. Nếu tính cả huy động thông qua phát hành trái phiếu với tổng giá trị phát hành hơn 302.000 tỷ đồng thì tổng mức huy động vốn của các tổ chức tín dụng cũng chỉ tăng khoảng 11,5%. Khoảng cách chênh lệch giữa tăng trưởng tín dụng và huy động vốn ngày càng cao có thể dẫn đến nguy cơ lãi suất tăng trở lại.

Thông thường, ngân hàng huy động 10 đồng, có thể cho vay 9 đồng. Nhưng nhiều ngân hàng, do áp lực tăng trưởng tín dụng, cho vay cả trên 10 đồng, tức là ngân hàng phải sử dụng cả vốn tự có, cả vốn điều lệ của các ngân hàng, cả vốn tái cấp vốn của NHNN hỗ trợ để cho vay nhiều hơn cả vốn huy động.

“Hiện nay, tổng vốn huy động là 15,2 triệu tỷ đồng nhưng cho vay 15,8 triệu tỷ đồng. Trong khi ở các nước huy động 10 đồng thì cho vay chỉ 9 đồng thôi, còn 1 đồng phải đảm bảo an toàn”, Phó Thống đốc cho hay.

Vì vậy, trong tuần trước, lãi suất huy động bất ngờ tăng mạnh cục bộ ở nhóm ngân hàng thương mại nhỏ. Trong bối cảnh này, NHNN đã nhanh chóng thanh tra và bơm tiền kỳ hạn ngắn để hỗ trợ hạ lãi suất liên ngân hàng, giảm chi phí vốn cho các ngân hàng thương mại vay lẫn nhau trong liên ngân hàng, hạn chế gây ảnh hưởng đến lãi suất huy động kéo theo lãi suất vay tăng.

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 1/3/2025 về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên.

Trong đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu NHNN tăng cường hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát và giám sát chặt chẽ hoạt động của các tổ chức tín dụng, nhất là việc công bố công khai lãi suất huy động, lãi suất cho vay, hoạt động cấp tín dụng của các tổ chức tín dụng; kịp thời xử lý nghiêm các tổ chức tín dụng cạnh tranh lãi suất không lành mạnh.

Bảo Ngọc