Làm gì khi con 'khủng hoảng' tuổi dậy thì?

Từ ngày cậu con trai lên lớp 8, chị Lê Tâm (TP Hà Tĩnh) dường như mang nhiều nỗi lo lắng, tâm tư hơn trước. Chỉ chưa đầy một năm trước, con trai chị vẫn còn là một cậu bé hài hước, tinh nghịch, luôn gần gũi và tình cảm với mẹ, hay chia sẻ với mẹ những câu chuyện vui buồn trên lớp học, những khúc mắc với bạn bè.

Ở độ tuổi dậy thì, trẻ cần được định hướng để sống, học tập và vui chơi trong những môi trường lành mạnh. Ảnh Thiên Vỹ.

Thế nhưng, khi bước sang lớp 8, cùng với sự thay đổi vượt trội về chiều cao, cân nặng thì cậu bé cũng thay đổi hẳn tính cách. Cậu không còn thủ thỉ chuyện trò, “bám” mẹ nhiều như trước. Thậm chí, đôi khi còn cáu gắt vô cớ, có những phản ứng khá gay gắt khi bố mẹ phê bình, góp ý - điều mà từ bé đến nay, chị Tâm chưa từng chứng kiến ở cậu con trai ngoan ngoãn của mình.

Chị Tâm chia sẻ: “Tôi thật sự thấy lo lắng vì có cảm giác con ngày càng xa bố mẹ, không còn gắn kết tình cảm nhiều như trước nữa. Càng ngày, tôi càng thấy để hiểu được con thật khó!”.

Còn chị Thu Hằng (Thạch Hà) thì gặp vấn đề “nan giải” hơn với cô con gái học lớp 9, ấy là cô bé đã có bạn trai. Khi phát hiện ra những tin nhắn tình cảm, yêu đương của con với bạn trai đang học lớp 11, chị đã rất sốc.

Không kìm chế được cơn tức giận bột phát, vợ chồng chị đã tra khảo và có những lời lẽ nặng nề, xúc phạm con. Khác với dự đoán của chị, rằng con sẽ nhận lỗi và từ bỏ chuyện yêu đương để chú tâm học hành thì con gái chị đã phản ứng kịch liệt, cãi lại bố mẹ.

Cô bé nói rằng đó là quyền riêng tư của bản thân, bố mẹ không được xâm phạm. Cũng từ đó, cứ đi học về là cô bé đóng kín cửa phòng như một hình thức “trả đũa”. Với bản tính nóng nảy của đàn ông, chồng chị Hằng đã không giữ được bình tĩnh trước những biểu hiện của con gái và không khí gia đình ngày càng căng thẳng, vợ chồng chị và con càng không thể tìm thấy tiếng nói chung.

Sự quan tâm, đồng hành của bố mẹ trong độ tuổi dậy thì là hành trang để con vững vàng bước vào đời.

Câu chuyện về những đứa trẻ đang ở vào độ tuổi mới lớn như thế khiến không ít cha mẹ phải đau đầu. Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, độ tuổi dậy thì là khi trẻ bước vào một giai đoạn thay đổi rất lớn về thể chất, kéo theo những thay đổi phức tạp về tâm lý.

Trẻ bắt đầu biết khám phá bản thân, tò mò về giới tính; trẻ độc lập trong suy nghĩ và có chính kiến hơn. Là giai đoạn phát triển nhạy cảm nên trẻ có nguy cơ cao mắc các chứng rối loạn tâm lý như: căng thẳng, lo âu, chán nản, buồn vui vô cớ, dễ nổi nóng, thích thể hiện và khẳng định cái tôi cá nhân, có xu hướng “nổi loạn”…

Để giúp con vượt qua giai đoạn khủng hoảng này, điều cha mẹ cần làm là gì? Trao đổi về vấn đề này, tiến sỹ tâm lý học Nguyễn Văn Hòa (Trường Đại học Hà Tĩnh) cho rằng, trước hết, cha mẹ phải dành thời gian và sự quan tâm để nắm bắt được những thay đổi về thể chất, tâm lý của con. Phát hiện những điều bất thường, những khó khăn con đang gặp phải để có sự động viên, đồng hành cùng con tháo gỡ những khó khăn đó.

Cùng với đó, cha mẹ cần trang bị cho con những kiến thức cơ bản về giới tính, tình bạn, tình yêu, kỹ năng xử lý những tình huống có thể gặp phải trong cuộc sống để tự bảo vệ bản thân. Định hướng để trẻ tránh xa những điều tiêu cực, những thông tin xấu độc; khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động xã hội lành mạnh, tập luyện thể dục, thể thao…

“Bố mẹ đừng coi con như những đứa trẻ chưa lớn rồi dùng những lời lẽ coi thường, xúc phạm khi trẻ phạm lỗi, mà phải có sự tôn trọng ý kiến, sở thích, tiếp thu đề xuất của con và giải quyết những điều trong giới hạn cho phép. Hãy làm bạn với con để chúng luôn cảm thấy được bố mẹ thấu hiểu, đồng hành trong giai đoạn khủng hoảng của tuổi dậy thì. Đó sẽ là hành trang để con vững vàng hơn khi bước vào đời” - tiến sỹ Nguyễn Văn Hòa nhấn mạnh.

Minh Khánh