Làm giàu bền vững từ trồng mét ở huyện miền núi Nghệ An

Mô hình sinh kế bền vững từ trồng mét

Từ cuối năm 2024, bà con nông dân tại huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An bắt đầu bước vào vụ thu hoạch mét (một loại tre rừng) để bán cho các thương lái. Năm nay, giá cả ổn định nên người dân có nguồn thu nhập tốt.

Hội Nông dân huyện Tương Dương cấp giống mét cho các hộ dân tham gia dự án.

Ông Lương Thế Vinh, bản Tam Liên, xã Tam Quang, huyện Tương Dương, cho biết, gia đình ông thu nhập trên 100 triệu đồng từ 15ha mét thương phẩm. Số mét này được trồng cách đây 30 năm, trung bình 3 năm là thu hoạch một lần.

Cũng theo ông Vinh, mét là loại cây trồng một lần cho thu hoạch nhiều năm. Ngoài thu hoạch thân cây thì hằng năm người dân còn có thể hái măng để bán. Trồng mét chi phí thấp nhưng rủi ro lớn nhất là thời tiết không thuận lợi như lốc, bão...

Việc triển khai mô hình phục tráng rừng mét đã suy thoái của dự án giúp hồi sinh loài cây này.

Cây mét ở Tam Liên trước đây do khai thác tự nhiên, không chăm bón nên đã có tình trạng thoái hóa, cây còi cọc và chậm phát triển. Nhiều hộ đã có ý định bỏ khai thác, chuyển sang trồng cây khác.

Song, nhờ dự án phục tráng mét do Quỹ Môi trường toàn cầu tài trợ, người dân biết cách chăm sóc, bón phân nên rừng mét bản địa dần xanh tốt trở lại. Từ đó, nguồn thu nhập đều đặn cũng quay trở lại với bà con.

Với cách khai thác cuốn chiếu và tỉa cây, cây mét cho thu hoạch rải đều trong năm. Mỗi ha cho thu nhập khoảng 20 - 30 triệu đồng/năm.

Đến nay, nhiều người dân đã có thu nhập ổn định từ cây mét.

Bà Kha Thị Hiền, Chủ tịch UBND xã Tam Quang, huyện Tương Dương, cho biết, trên địa bàn toàn xã có gần 700ha mét với số lượng khoảng 380.000 cây. Đến nay, cây mét đã trở thành cây chủ lực trong việc phát triển kinh tế của bà con nông dân huyện miền núi Tương Dương.

"Nhiều năm qua, người dân trên địa bàn đã thoát nghèo nhờ trồng mét. Đây là loại cây dễ trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao. Trước đây, nhiều gia đình không đủ ăn, giờ nhờ trồng mét, hàng trăm hộ dân trong huyện thoát nghèo, thậm chí có thể làm giàu", bà Hiền nói.

Nhân rộng mô hình phát triển cây mét

Sáng 7/1, UBND huyện Tương Dương đã tổ chức hội nghị tổng kết dự án Mô hình sinh kế bền vững cây mét theo chuỗi giá trị để giảm áp lực lên đa dạng sinh học và chức năng hệ sinh thái rừng trên địa bàn huyện.

Dự án xây dựng thành công mô hình phát triển sinh kế thông qua trồng mới cây mét.

Dự án do Quỹ Môi trường toàn cầu, Chương trình các dự án nhỏ tài trợ, Chương trình phát triển Liên hiệp quốc (UNDP-GEF/SGP) kết hợp với các nguồn khác, tổng kinh phí hơn 9,6 tỷ đồng.

Dự án thực hiện phục tráng, nhân rộng mô hình trồng mét tại 12 thôn, bản 5 xã của huyện Tương Dương bắt đầu từ tháng 1/2022.

Dự án đã giúp phục tráng, nhân rộng mô hình trồng mét, tạo sinh kế bền vững với 687 hộ, hơn 1.800 người dân tham gia. Hội Nông dân huyện Tương Dương đảm nhận vai trò điều hành tổ chức thực hiện Dự án.

Qua đánh giá, dự án giúp thành lập 12 tổ hợp tác - hợp tác xã, ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm, tham gia dự thi sản phẩm OCOP từ cây mét.

Dự án xây dựng thành công mô hình phát triển sinh kế thông qua trồng mới 38,3ha với 63 hộ tham gia, phục tráng 944ha rừng mét đã suy thoái với 578 hộ tham gia.

Thành lập quỹ vay vốn quay vòng phát triển sinh kế cho 5 hội nông dân cấp xã với số tiền là 839 triệu đồng, giá trị thu nhập của các hộ tham gia mô hình phục tráng cây mét tăng thêm 25,1% so với trước khi thực hiện dự án.

Từ dự án này, mô hình sẽ tiếp tục được nhân rộng.

Phát biểu tại chương trình, bà Nguyễn Thị Thu Huyền, điều phối viên quốc gia Quỹ Môi trường toàn cầu, Chương trình tài trợ các dự án nhỏ, Chương trình phát triển Liên hiệp quốc (UNDP-GEF/SGP) ghi nhận những kết quả dự án.

Đồng thời, bà Huyền cũng khuyến nghị địa phương, người dân tiếp tục duy trì kết quả, lan tỏa mô hình cũng như các dự án tài trợ của các tổ chức đến với địa phương.

Dịp này, Ban điều hành dự án, UBND huyện Tương Dương đã trao tặng Giấy khen cho 5 tập thể và 16 cá nhân có nhiều đóng góp quan trọng góp phần hoàn thành mục tiêu dự án. Ban điều hành dự án tiến hành bàn giao Quỹ vốn xoay vòng cho địa phương tiếp tục phát huy hiệu quả nguồn vốn tài trợ.

Nguyễn Anh Ngọc