'Lạm phát trong năm 2023 nhiều khả năng sẽ tiếp tục giảm'

Lạm phát bình quân năm 2023 dự báo ở mức khoảng 2,5%. Ảnh: TL

PV: Thưa ông, ông nhận định như thế nào về lạm phát yếu trong 6 tháng đầu năm?

TS. Nguyễn Đức Độ: GDP tăng trưởng chậm lại nghĩa là tổng cầu yếu từ đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu, đã dẫn đến lạm phát 6 tháng đầu năm giảm mạnh.

Tiêu dùng trong nước sau Covid-19 giảm, ở nước ngoài, chi tiêu của nhiều nước giàu cũng chậm lại. Cung tiền 6 tháng đầu năm tăng 2,53%, thấp hơn thời kỳ Covid-19. Tất nhiên do một phần năm ngoái chúng ta thực hiện chính sách tiền tệ thận trọng, năm nay cầu yếu nên nhiều doanh nghiệp cũng không muốn vay, thậm chí trả nợ trước hạn để giảm chi phí. Một số doanh nghiệp có nhu cầu vay cao thì một số ngân hàng thương mại lo ngại nợ xấu không cho vay. Như vậy, tiền tệ chậm lại đã kéo lạm phát giảm.

Bên cạnh đó, lãi suất của chúng ta hiện nay khá cao, cao nhất kể từ năm 2013 đến nay. Lãi suất thực khoảng 6,9% trong khi trung bình giai đoạn 2013-2021 là khoảng 4,6%. Tăng trưởng GDP trong giai đoạn 2013-2021 là khoảng 5,9%, lãi suất thực đã cao hơn rất nhiều. Với những nguyên nhân như vậy, lạm phát 6 tháng đầu năm chậm lại.

TS. Nguyễn Đức Độ

Như vậy, tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức thấp, với tất cả các cấu thành của tổng cầu đều tăng trưởng chậm (đầu tư, tiêu dùng) hoặc sụt giảm (xuất khẩu), cộng với tăng trưởng cung tiền cũng thấp đã khiến lạm phát suy giảm.

PV: Như vậy có nghĩa là công tác điều hành, kiểm soát lạm phát năm nay sẽ thuận lợi khi tăng trưởng chậm, sức cầu yếu, cung tiền tăng chậm, thưa ông?

TS. Nguyễn Đức Độ: Đúng là điều kiện kiểm soát lạm phát của chúng ta trong năm nay là rất thuận lợi. Chúng ta thấy rằng, cầu yếu, cung tiền tăng chậm, lãi suất cao. Cùng với đó, giá dầu 1 năm suy giảm vì phía trước là nguy cơ suy thoái toàn cầu cho nên nhu cầu dầu mỏ không cao.

Tỷ giá ổn định, thuận lợi trong kiểm soát tỷ giá, chúng ta xuất siêu 12 tỷ USD, nên nguồn lực này giúp ổn định tỷ giá. Tất nhiên, còn phụ thuộc vào chính sách của ngân hàng nhà nước. Nếu Ngân hàng Nhà nước tung tiền mua USD vào thì tỷ giá có thể biến động theo hướng đi lên. Tuy nhiên, khả năng này không nhiều. Ngân hàng Nhà nước sẽ điều hành tỷ giá theo hướng mong muốn.

PV: Việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế, giáo dục liệu có nên tính đến sau nhiều năm lỡ hẹn hay không, thưa ông, nhất là trong bối cảnh khi lạm phát đang duy trì ở mức thấp?

TS. Nguyễn Đức Độ: Bài toán điều chỉnh giá dịch vụ phải cân nhắc nhiều yếu tố. Xét về mặt chi phí, khi chi phí tăng thì giá dịch vụ phải điều chỉnh để các tổ chức cung cấp dịch vụ không bị thua lỗ. Thế nhưng, xét về mức sống của người dân hiện tại đang khó khăn, việc điều chỉnh mức dịch vụ ở thời điểm này là khó chồng khó.

Với lạm phát, việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế, giáo dục có thể khiến lạm phát cao hơn, nhưng chúng ta có thể kiểm soát được dưới 3%.

PV: Ông dự báo ra sao về lạm phát cả năm 2023 và có khuyến cáo gì đến các cơ quan quản lý, để đạt thấp hơn mục tiêu đề ra?

TS. Nguyễn Đức Độ: Xu hướng chung cả lạm phát so với cùng kỳ và lạm phát trung bình sẽ giảm dần. Trong vòng 1 năm qua, CPI chỉ tăng trung bình 0,17%/tháng. Với giả định tốc độ này tiếp tục được duy trì trong 6 tháng cuối năm, lạm phát so với cùng kỳ vào tháng 12/2023 được dự báo sẽ ở mức 1,7% và lạm phát trung bình cả năm 2023 sẽ ở mức 2,5%, khó vượt qua 3% nên mục tiêu kiểm soát lạm phát là hoàn toàn đạt được.

Với bối cảnh kinh tế trong nước và quốc tế hiện nay không mấy khả quan, cùng với sự thận trọng của Ngân hàng Nhà nước trong việc hoạch định chính sách tiền tệ thời gian qua, lạm phát trong năm 2023 nhiều khả năng sẽ tiếp tục giảm và mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4,5% năm nay chắc chắn sẽ được hoàn thành.

Với bối cảnh tổng cầu cung tiền như hiện tại thì mục tiêu của Quốc hội đề ra là hoàn toàn có thể đạt được. Điều quan trọng là tập trung nguồn lực phục hồi kinh tế. Như các chuyên gia đã dự báo, đầu tư công cần đẩy nhanh hơn, về lãi suất cần tiếp tục hạ… Tình hình kinh tế còn khó khăn hơn thời điểm Covid-19, do đó cần phải triển khai các giải pháp cấp bách. Trong đó, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công bao nhiêu thì tăng trưởng bấy nhiêu.

Đáng mừng là thời gian qua, Quốc hội đã quyết định giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT) cho nhiều nhóm mặt hàng. Việc giảm thuế là phù hợp cho người dân và doanh nghiệp, các doanh nghiệp giảm giá bán, góp phần kiểm soát lạm phát. Khi giá cả giảm lạm phát sẽ giảm. Tôi cho rằng, chúng ta còn dư địa để nới lỏng chính sách tài khóa.

PV: Như ông vừa chia sẻ, mức tăng trưởng thấp đã kéo lạm phát thấp. Ông có lo ngại khi dự báo tăng trưởng kinh tế cả năm có thể không đạt mục tiêu đề ra?

TS. Nguyễn Đức Độ: Tôi cho rằng, khả năng GDP đạt 6,5% còn rất xa vời. Tăng trưởng cuối năm ra sao thì phụ thuộc vào 2 yếu tố chính: Thứ nhất, đó là nền kinh tế thế giới có rơi vào suy thoái hay không, còn nếu các nước vẫn phát triển như hiện tại thì nền kinh tế nước ta sẽ phục hồi. Thứ hai đó là phụ thuộc vào giải pháp về tiền tệ - tài khóa của Chính phủ. Nếu chúng ta đẩy mạnh đầu từ công thì sẽ tăng trưởng. Khả năng, dự báo GDP năm 2023 xoay quanh 5,5%.

PV: Xin cảm ơn ông!

Minh Anh