Làm rõ trách nhiệm, nâng hiệu quả quản lý Nhà nước

Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) TP. Huế thảo luận tại tổ 6, cùng với các đoàn Đồng Nai và Lạng Sơn.

Trưởng đoàn ĐBQH TP. Huế Lê Trường Lưu nêu ý kiến tại buổi thảo luận. Ảnh: Đoàn ĐBQH thành phố cung cấp

Làm rõ trách nhiệm trong công tác kiểm toán và thanh tra

Trong phiên thảo luận buổi sáng, phát biểu tại tổ, Trưởng đoàn ĐBQH TP. Huế Lê Trường Lưu cho rằng cần làm rõ hơn mối quan hệ giữa kiểm toán, thanh tra và tư vấn độc lập trong quá trình đánh giá, giám sát tài chính Nhà nước.

Ông Lê Trường Lưu dẫn chứng, các báo cáo kiểm toán dù trong nước hay quốc tế không thể bảo đảm độ chính xác tuyệt đối 100%. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn tình trạng cơ quan thanh tra hay thuế căn cứ hoàn toàn vào kết quả kiểm toán mà thiếu đánh giá độc lập.

“Cần thiết kế lại cơ chế phối hợp trên nguyên tắc rõ trách nhiệm, trong đó cơ quan được giao thẩm quyền kiểm tra, giám sát phải chịu trách nhiệm chính trước pháp luật. Các tài liệu của đơn vị tư vấn hay kiểm toán chỉ mang tính tham khảo, không thể thay thế vai trò quản lý Nhà nước”, ông Lưu nhấn mạnh.

Thảo luận về Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Hải Nam (Đoàn ĐBQH TP. Huế) cho rằng dự thảo lần này tập trung vào ba nhóm nội dung lớn: Cắt giảm thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp; nới lỏng điều kiện kinh doanh, mở rộng không gian hoạt động; chuyển đổi mô hình quản trị tài chính, từng bước áp dụng chuẩn quốc tế về an toàn vốn và quản trị rủi ro.

Ông Nam phân tích, doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam hiện quản trị vốn theo phương thức truyền thống, trong khi nhiều quốc gia đã áp dụng mô hình quản trị rủi ro dựa trên vốn (RBC - Risk-Based Capital) tương tự Basel II, Basel III trong lĩnh vực ngân hàng.

“Để chuyển sang phương thức này, doanh nghiệp cần thời gian thích ứng về hệ thống kế toán, quy trình nội bộ và nhân lực. Vì vậy, quy định giai đoạn chuyển tiếp song song hai mô hình là hợp lý”, đại biểu Nguyễn Hải Nam nói.

Theo ông Nam, hướng đi này vừa đảm bảo hội nhập quốc tế, vừa giúp doanh nghiệp trong nước ổn định quá trình chuyển đổi, tiến tới xây dựng hệ thống tài chính minh bạch, an toàn và bền vững.

Đại biểu Nguyễn Hải Nam cho rằng cần chú trọng chất lượng đầu tư công và hiệu quả sử dụng vốn vay. Ảnh: Đoàn ĐBQH thành phố cung cấp

Quản lý nợ công gắn với hiệu quả đầu tư

Liên quan Luật Quản lý nợ công (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Hải Nam cho rằng, dù Việt Nam duy trì nợ công trong ngưỡng an toàn, nhưng cần chú trọng chất lượng đầu tư công và hiệu quả sử dụng vốn vay.

“Nợ công và đầu tư công có mối quan hệ chặt chẽ. Nếu đầu tư công hiệu quả, tạo việc làm và lan tỏa thị trường, thì nợ công không phải gánh nặng mà là động lực phát triển”, ông Nam nêu quan điểm.

Đại biểu Nguyễn Hải Nam cũng đề nghị phân bổ chi tiêu công hợp lý giữa các vùng miền, bảo đảm an sinh xã hội, y tế, giáo dục - “đúng với tinh thần không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Ông Nam lưu ý, cần mở rộng các công cụ tài chính mới như trái phiếu địa phương hoặc trái phiếu xanh, để huy động nguồn lực cho hạ tầng bền vững. “Nếu chuẩn bị tốt dự án và định mức tín nhiệm, Việt Nam có thể tiếp cận nguồn vốn xanh với lãi suất ưu đãi”, ông Nam nói thêm.

Ngoài ra, việc sửa luật lần này cần hướng tới tăng tính phối hợp giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, đồng thời điều chỉnh thủ tục quản lý nợ công phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Cần cơ chế định giá linh hoạt, bảo vệ người tiêu dùng trong môi trường số

Trong buổi chiều, nêu ý kiến về Luật Giá, đại biểu Nguyễn Hải Nam cho rằng giá đất là lĩnh vực đặc biệt nhạy cảm và phức tạp. Hiện tồn tại hai cách xác định: Theo bảng giá đất do HĐND ban hành và theo cơ chế thỏa thuận giữa các bên, điều này gây khó khăn cho thực tiễn.

Bên cạnh đó, ông Nam đề nghị việc điều hành giá các mặt hàng như thuốc, điện, vật liệu xây dựng phải vừa tuân thủ quy luật thị trường, vừa ổn định đời sống Nhân dân. “Nên có cơ chế định giá linh hoạt, phản ánh đúng cung cầu, như mô hình thị trường điện của Úc, giá có thể thay đổi theo giờ để phản ánh thực tế”, ông Nam dẫn chứng.

Ông cũng đề nghị xây dựng cơ sở dữ liệu giá vật liệu xây dựng thống nhất, cập nhật định kỳ để tránh “sốc giá”, ảnh hưởng đến đầu tư công và người dân.

Về bình ổn giá, đại biểu nhấn mạnh cần quy định cụ thể với các mặt hàng chiến lược như xăng dầu, đồng thời nâng chuẩn thẩm định viên giá để ngăn ngừa trục lợi.

Phó Trưởng đoàn ĐBQH TP. Huế Nguyễn Thị Sửu đánh giá cao dự thảo Luật Thống kê (sửa đổi). Ảnh: Đoàn ĐBQH thành phố cung cấp

Đáng chú ý, ông Nam băn khoăn khi dự thảo giao UBND cấp xã thẩm quyền định giá đặt hàng công ích. “Cán bộ xã hiện chưa đủ chuyên môn về giá, kế toán hay thống kê. Cần có lộ trình và hướng dẫn kỹ thuật cụ thể”, ông Nam kiến nghị.

Thảo luận về Luật Thương mại điện tử (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Hải Nam cho rằng, thương mại điện tử có đặc thù khác biệt so với thương mại truyền thống.

“Khi mua hàng trực tuyến, người tiêu dùng không thể kiểm chứng chất lượng, dẫn đến rủi ro hàng giả, hàng kém chất lượng”, ông nói và đề nghị xây dựng cơ quan chuyên biệt xử lý tranh chấp trực tuyến, áp dụng cơ chế giải quyết nhanh cho các vụ việc nhỏ, giúp bảo vệ người tiêu dùng và củng cố niềm tin thị trường.

Về Luật Thống kê (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Sửu, Phó Trưởng đoàn ĐBQH TP. Huế, đánh giá dự thảo đã thể hiện rõ tinh thần chuyển đổi số trong hệ thống thống kê hiện đại.

Bà Sửu đề nghị chuẩn hóa khái niệm “cơ sở dữ liệu thống kê” theo Luật Dữ liệu năm 2025, tránh chồng chéo với “cơ sở dữ liệu quốc gia”. Đồng thời, nên thay cụm từ “mục đích khác theo quy định của pháp luật” bằng “mục đích quản lý Nhà nước và phục vụ cộng đồng” để tránh lạm dụng dữ liệu.

Về hệ thống chỉ tiêu thống kê theo cấp hành chính, bà Sửu lưu ý cần có giải pháp kỹ thuật thay thế cấp huyện - vốn là cấp trung gian trong hệ thống thống kê để đảm bảo luồng dữ liệu thông suốt khi thực hiện mô hình bỏ cấp huyện.

Bà Sửu đề nghị bổ sung quy định giao Bộ Tài chính hướng dẫn cơ chế phối hợp kỹ thuật giữa cấp xã và cấp tỉnh, bảo đảm liên thông, chuẩn hóa dữ liệu mà không làm phát sinh tổ chức hành chính mới.

Đồng thời, đại biểu cho rằng việc thay “thanh tra chuyên ngành thống kê” bằng “kiểm tra chuyên ngành” có thể làm giảm tính cưỡng chế trong xử lý vi phạm. Bà Sửu kiến nghị cho phép cơ quan kiểm tra chuyên ngành được lập biên bản và kiến nghị xử phạt, bảo đảm hiệu lực và răn đe.

Lê Thọ