'Làn gió mới' cho giáo dục vùng khó

Nghị định 66/2025 của Chính phủ giúp học sinh vùng sâu, xa có thêm cơ hội đến trường, giảm bớt khó khăn cho gia đình. Trong ảnh: Học sinh tiểu học huyện Trần Văn Thời (Cà Mau) trên đường đến trường. Ảnh: M. Hoàng

Từ ngày 1/5/2025, Nghị định 66/2025/NĐ-CP của Chính phủ chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước tiến quan trọng trong hành trình thu hẹp khoảng cách giáo dục giữa các vùng miền.

Mở rộng cánh cửa học tập

Không chỉ các tỉnh miền núi phía Bắc hay Tây Nguyên, ở Đồng bằng sông Cửu Long vẫn tồn tại nhiều “ốc đảo giáo dục” nơi trẻ em phải đi học bằng ghe, tàu, đường đến trường lầy lội, điều kiện bán trú là xa xỉ.

Nghị định 66/2025 của Chính phủ đã mở rộng đối tượng hỗ trợ, từ học sinh tiểu học và THCS sang cả trẻ mầm non nhà trẻ (3 tháng đến dưới 3 tuổi) tại các khu vực khó khăn, vùng dân tộc thiểu số, ven biển, hải đảo. Theo đó, mỗi trẻ nhà trẻ bán trú được hỗ trợ 360.000 đồng/tháng tiền ăn trưa; học sinh bán trú các cấp được hỗ trợ 936.000 đồng/tháng bao gồm tiền ăn và chi phí sinh hoạt. Ngoài ra, trường học được cấp kinh phí để mua sắm đồ dùng, hỗ trợ chi phí vận hành.

Nhiều năm qua, mầm non vẫn là bậc học ít được đầu tư ở vùng khó, do quan niệm “trẻ nhỏ chưa cần học” còn phổ biến. Chính vì thế, chính sách hỗ trợ trẻ mầm non lần này mang ý nghĩa đột phá, khẳng định tầm quan trọng của giáo dục sớm trong chiến lược phát triển con người.

Ở huyện Ngọc Hiển (Cà Mau), có những xã vùng sâu như Đất Mũi - nơi học sinh phải đi học từ 4 - 5 giờ sáng, vượt quãng đường hơn 10km bằng xuồng máy. Có thời điểm, tỷ lệ học sinh nghỉ học giữa chừng lên đến 8 - 10%/năm. Chị Nguyễn Thùy Linh có con học tại Trường Mầm non xã Tam Giang Tây, huyện Ngọc Hiển (Cà Mau) cho biết, từ nhà đến trường mất 20 phút đi đò. Để kịp giờ học, gia đình phải dậy từ lúc 5 giờ sáng để chuẩn bị. “Nhiều hôm dậy trễ hoặc đò gặp sự cố giữa đường là không kịp đến lớp, có hôm lên tới trường mà chưa kịp cho cháu ăn gì”.

Triển khai chính sách hỗ trợ mới theo Nghị định 66/2025 của Chính phủ, các trường mầm non đã mạnh dạn tổ chức bữa ăn trưa cho học sinh bán trú, trẻ có điều kiện để ăn, nghỉ, vui chơi và học tập tại trường cả ngày. Bà Phạm Thị Thanh Ngân - Hiệu trưởng Trường Mầm Non Tam Giang Tây chia sẻ: “Những em ở xa được ở lại, ăn trưa, ngủ trưa rồi học tiếp buổi chiều. Tình trạng đi trễ, vắng học giảm rõ rệt. Phụ huynh rất mừng vì đỡ được phần chi phí và yên tâm với con”.

Một buổi ăn trưa của học sinh Trường Mẫu giáo Sen Hồng (Đầm Dơi, Cà Mau). Ảnh: M. Hoàng

Kết nối chính sách để phát triển bền vững

Điều đáng mừng là các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long đã chủ động vào cuộc nhanh chóng ngay khi Nghị định 66/2025 của Chính phủ có hiệu lực. Tại tỉnh Đồng Tháp, Hậu Giang, Trà Vinh…, UBND tỉnh đã chỉ đạo sở GD&ĐT lập kế hoạch phân bổ kinh phí, hướng dẫn các trường triển khai bán trú theo tình hình thực tế. Một số nơi còn xã hội hóa thêm nguồn lực, kêu gọi nhà hảo tâm cùng chăm lo cho học sinh.

Bà Trần Thị Huyền - Giám đốc Sở GD&ĐT Hậu Giang, nhận định: “Chính sách này không chỉ hỗ trợ tài chính mà còn giúp thúc đẩy các địa phương quan tâm hơn đến giáo dục mầm non, tiểu học. Nếu có đầu tư đồng bộ về cơ sở vật chất, nhân lực, thì chỉ trong vài năm nữa, giáo dục vùng khó sẽ chuyển biến tích cực”.

Nghị định 66/2025 của Chính phủ cũng tạo ra cú hích để các địa phương mạnh dạn lồng ghép các chương trình giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới với phát triển giáo dục. Khi đời sống người dân được nâng lên, nhận thức về vai trò của học hành cũng thay đổi, tạo thành vòng xoay tích cực cho tương lai bền vững của vùng đất châu thổ này.

Đang từng bước lan tỏa hiệu quả tại Đồng bằng sông Cửu Long, với cách tiếp cận nhân văn, hỗ trợ thiết thực và quyết tâm đồng bộ từ chính quyền đến cơ sở, mỗi bữa ăn trưa tại trường, học sinh được tiếp tục đến lớp sẽ là bước đi vững chắc trên hành trình thu hẹp khoảng cách, thực hiện công bằng và bình đẳng trong giáo dục.

Tuy nhiên, theo chia sẻ của cán bộ quản lý và giáo viên, hành trình hiện thực hóa chính sách này tại Đồng bằng sông Cửu Long không phải không có thách thức. Một trong những vấn đề lớn là hạ tầng trường lớp vẫn thiếu thốn. Nhiều điểm trường lẻ chưa đủ điều kiện để tổ chức bếp ăn bán trú, thiếu nhân lực nuôi dưỡng, hoặc không có nhà vệ sinh đạt chuẩn.

Tại huyện Tân Phú Đông (Tiền Giang), bà Nguyễn Thị Liên - Hiệu trưởng Trường Mầm non Phú Tân cho biết: “Trường không thực hiện bán trú cho trẻ vì chưa đủ điều kiện để tổ chức. Trường còn thiếu nhân viên cấp dưỡng, bếp chưa đạt chuẩn... Thêm vào đó, sắp tới trường sẽ sáp nhập với một trường nữa nên mọi quyết định còn phụ thuộc từ đơn vị và địa phương sau khi sáp nhập…”.

Bên cạnh khó khăn trên, công tác thống kê, rà soát đối tượng thụ hưởng cần sự phối hợp chặt chẽ giữa phòng GD&ĐT, chính quyền cấp xã và nhà trường để tránh sai sót, bỏ sót đối tượng hoặc trùng lặp hỗ trợ. Đặc biệt, trong giai đoạn thực hiện việc sáp nhập địa phương.

Minh Hoàng