Lan tỏa tri thức nông nghiệp bền vững

Khoa học và công nghệ giúp nâng cao năng suất, hướng đến nền nông nghiệp xanh và thích ứng với khí hậu.

Sinh viên mang tri thức ra đồng ruộng

Cựu sinh viên Nguyễn Hữu Thiện (khóa 41) hiện tham gia dự án canh tác lúa thích ứng khí hậu cho biết: “Nhờ kiến thức được trang bị, tôi áp dụng kỹ thuật canh tác không cày xới, quản lý nước khô-ngập luân phiên, sử dụng phân hữu cơ. Kết quả là năng suất tăng, chi phí giảm và lượng phát thải thấp hơn đáng kể.”

Tại Cần Thơ, địa phương đang thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp, nhiều hộ nông dân đã chuyển sang mô hình canh tác do Trường Nông nghiệp hướng dẫn.

Ông Nguyễn Văn Bé Tư, nông dân xã Vĩnh Thạnh, chia sẻ: “Trước kia làm lúa theo kiểu truyền thống, tốn nhiều giống và phân bón mà năng suất không cao. Giờ làm theo hướng dẫn của Đại học Cần Thơ, giảm giống, giảm phân-tưới nước theo chu kỳ, năng suất tăng lên hơn 7 tấn/ha, chi phí giảm 30%, ruộng sạch hơn, cá tôm sống lại.”

Không chỉ hộ cá thể, nhiều hợp tác xã trong vùng cũng mạnh dạn áp dụng quy trình sản xuất phát thải thấp, dùng phân hữu cơ, thuốc sinh học, quản lý nước tiết kiệm và ghi chép sổ tay điện tử. Nhờ vậy, nhận thức của nông dân và doanh nghiệp thay đổi rõ rệt, chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang liên kết chuỗi giá trị, chú trọng chất lượng, an toàn thực phẩm và tiêu chuẩn xanh.

Trường Nông nghiệp đồng hành cùng các địa phương triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp.

Trường Nông nghiệp không chỉ là cơ sở đào tạo và nghiên cứu, mà còn là đối tác chiến lược của các địa phương trong phát triển nông nghiệp bền vững.

Bà Nguyễn Thanh Thúy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ Thực vật thành phố Cần Thơ, nhận định: “Trường Nông nghiệp thường xuyên phối hợp triển khai mô hình canh tác lúa thích ứng khí hậu, chuyển đổi cây trồng vùng nhiễm mặn, xây dựng bản đồ thổ nhưỡng. Các kết quả nghiên cứu giúp địa phương có căn cứ khoa học để hoạch định chính sách”.

Nhờ am hiểu đặc điểm sinh thái và lịch sử canh tác của vùng châu thổ, đội ngũ giảng viên, nhà khoa học của trường luôn đưa ra giải pháp phù hợp, thiết thực và hiệu quả, hướng đến mục tiêu “nông nghiệp xanh-nông dân văn minh-nông thôn hiện đại.”

Trung tâm tri thức của vùng châu thổ

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng gay gắt, yêu cầu đổi mới và phát triển bền vững trở thành hướng đi tất yếu của ngành nông nghiệp Việt Nam.

Ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long, “vựa lúa” của cả nước, Trường Nông nghiệp thuộc Đại học Cần Thơ giữ vai trò đặc biệt quan trọng, vừa là nơi đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, vừa là cầu nối giữa nghiên cứu khoa học và thực tiễn sản xuất.

Đại học Cần Thơ là nơi ươm mầm nguồn nhân lực chất lượng cao.

Từ phòng thí nghiệm đến đồng ruộng, từ giảng đường đến trang trại, các đề tài, sáng kiến và mô hình của nhà trường đã và đang giúp nông dân nâng cao năng suất, giảm phát thải, hướng đến nền nông nghiệp xanh, thích ứng với khí hậu.

Trường Nông nghiệp tập trung hai hướng nghiên cứu chính: trồng trọt và cơ giới hóa nông nghiệp. Hàng loạt công trình, mô hình ứng dụng được triển khai phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ các tỉnh như Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cần Thơ…, giúp gắn kết nghiên cứu, giảng dạy với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và người dân.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Kim Khang, Phó Hiệu trưởng Trường Nông nghiệp, chia sẻ: “Chuyển giao kỹ thuật là nhiệm vụ bắt buộc của một trường nông nghiệp thực hành. Chúng tôi chú trọng kết nối trực tiếp với nông dân và địa phương, đảm bảo mỗi kết quả nghiên cứu đều có tính ứng dụng cao.”

Đại học Cần Thơ không chỉ là cái nôi tri thức của vùng Đồng bằng sông Cửu Long mà còn là biểu tượng cho sự chuyển mình của nông nghiệp Việt Nam.

Trường đã triển khai nhiều mô hình canh tác thực tế như trồng quýt hồng, sầu riêng, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn chăn nuôi, cùng các chương trình chọn tạo giống, phòng, chống dịch bệnh, chuyển giao công nghệ chăn nuôi bò sữa và hộ gia đình. “Giảng viên phải nắm bắt nhu cầu của nông dân, doanh nghiệp; khi người dân gặp khó khăn, họ có thể liên hệ trực tiếp chuyên gia của trường, đó là mối liên kết quý giá,” bà Khang nhấn mạnh.

Biến đổi khí hậu khiến tài nguyên đất bị suy thoái nhanh chóng, vì vậy khoa học đất giữ vai trò then chốt trong việc phục hồi hệ sinh thái nông nghiệp.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Khởi Nghĩa, Phó trưởng Khoa Khoa học đất, cho biết: “Chúng tôi tập trung nghiên cứu mô hình cây trồng phù hợp và sử dụng chế phẩm sinh học để cải tạo đất, giúp canh tác lúa và cây ăn trái thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu". Các công trình của Khoa đã được ứng dụng rộng rãi tại nhiều địa phương, góp phần giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện độ phì đất, nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế. “Hiện nay, các nhóm nghiên cứu hướng đến cải thiện đặc tính đất ở vườn cây ăn trái và đất lúa, hướng tới nền nông nghiệp xanh và thích ứng khí hậu,” ông Nghĩa nói thêm.

Từ mái trường đại học Cần Thơ, những thế hệ nhà khoa học, giảng viên và sinh viên đang không ngừng lan tỏa tri thức, kết nối nghiên cứu với thực tiễn, góp phần quan trọng vào hành trình phát triển ngành nông nghiệp và môi trường Việt Nam.

Những nỗ lực ấy khẳng định vị thế của Trường Nông nghiệp, Đại học Cần Thơ không chỉ là cái nôi tri thức của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, mà còn là biểu tượng cho sự chuyển mình của nông nghiệp Việt Nam trên con đường phát triển xanh và bền vững.

VĂN ÚT