Làng nghề ở Thanh Hóa có tuổi đời trăm năm, mang về doanh thu tiền tỷ

Những ngày giáp Tết Bính Ngọ 2026, làng nghề rèn Tiến Lộc (xã Triệu Lộc, Thanh Hóa) gần như không ngủ. Từ sáng sớm đến đêm khuya, tiếng búa đập chan chát, tiếng máy mài rít lên hòa cùng ánh lửa đỏ rực trong các lò rèn, tạo nên nhịp lao động hối hả hiếm thấy ở một vùng quê thuần nông.

Làng nghề rèn lò luôn đỏ lửa ngày cuối năm.

Vào vụ cao điểm cuối năm, hàng trăm xưởng rèn trong làng hoạt động hết công suất, cung ứng ra thị trường hàng trăm nghìn sản phẩm dao, kéo, cuốc, xẻng, nông cụ các loại. Nghề rèn không chỉ mang lại không khí Tết sớm cho Tiến Lộc, mà còn trở thành trụ cột kinh tế, tạo sinh kế bền vững cho hàng nghìn lao động địa phương.

Công việc cần sự kiên trì, tỉ mỉ, mang lại thu nhập ổn định nên giữ chân được cả những lao động trẻ.

Từ bao đời nay, Tiến Lộc nổi danh là "làng rèn Tất Tác", tên gọi chung của ba làng Ngọ, Bùi, Sơn. Theo lời các bậc cao niên, nghề rèn ở đây xuất hiện từ rất sớm, gắn với việc chế tác vũ khí, nông cụ phục vụ sản xuất và sinh hoạt. Không ai nhớ nghề có từ khi nào, chỉ biết rằng từ thuở bé, người dân đã quen với hình ảnh ông bà, cha mẹ quần quật bên bếp than hồng.

Anh Hoàng Văn Tuân, thợ rèn xã Tiến Lộc, cho biết mình theo nghề ngay sau khi học xong cấp 3. "Từ thời cha ông đã làm nghề này rồi. Nghề vất vả nhưng cho thu nhập ổn định. Ở quê tôi, nhiều bạn trẻ nếu không đi học đại học thì đều gắn bó với nghề rèn", anh nói.

Có hàng nghìn lao động đang theo nghề rèn tại xã Tiến Lộc.

Trước kia, hầu hết công đoạn rèn đều làm thủ công, tiêu tốn nhiều sức lao động. Nhưng vài năm trở lại đây, làng nghề đã mạnh dạn chuyển mình. Máy dập, máy cán, máy mài tự động, hệ thống xử lý nhiệt, CNC tạo hình… dần thay thế những công đoạn nặng nhọc, giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Bên cạnh các sản phẩm truyền thống như cuốc, xẻng, liềm, kéo, Tiến Lộc xác định dao thép không gỉ là dòng sản phẩm chủ lực. Dao Tiến Lộc nổi tiếng với độ sắc bén, bền chắc, ngày càng khẳng định chỗ đứng trên thị trường trong nước và xuất khẩu sang Lào, Campuchia, Myanmar.

Thay vì sử dụng thép nhíp ô tô như trước – cho độ bền cao nhưng dễ hoen gỉ – nhiều cơ sở đã chuyển sang thép kháng gỉ, tạo ra các bộ dao nhà bếp an toàn, phù hợp với nhu cầu tiêu dùng hiện đại.

Doanh thu trăm tỷ, thu nhập tiền triệu mỗi ngày

Tiêu biểu cho hướng đi mới là Hợp tác xã Nông nghiệp Cơ khí Tiến Lộc. HTX đã đầu tư hơn 10 tỷ đồng để xây dựng hệ thống máy móc hiện đại, mở rộng quy mô sản xuất, liên kết với 7 hộ gia đình, tạo việc làm cho khoảng 50 lao động.

Sản phẩm của làng nghề có mặt ở khắp mọi tỉnh thành, xuất khẩu sang các nước khác.

Theo ông Kiều Văn Chung, Giám đốc HTX, mỗi năm đơn vị sản xuất khoảng 500.000 sản phẩm, doanh thu đạt trên 10 tỷ đồng. "Nghề rèn truyền thống không chỉ là kế sinh nhai mà đang trở thành hướng làm giàu bền vững, nhất là khi lớp lao động trẻ biết ứng dụng khoa học – kỹ thuật", ông Chung nói.

Làng nghề truyền thống mang lại doanh thu hơn 200 tỷ đồng mỗi năm cho địa phương.

Thu nhập của thợ rèn dao động từ 150.000 đến 350.000 đồng mỗi ngày, tùy tay nghề và công việc. Những hộ sản xuất quy mô gia đình, không phải thuê nhân công, có thể đạt mức thu nhập từ 500.000 đến một triệu đồng mỗi ngày.

Nặng nhọc, đòi hỏi sự kiên trì và tỉ mỉ đến từng chi tiết, nghề rèn vẫn là niềm tự hào của người Tiến Lộc. Đây không chỉ là kế sinh nhai mà còn là con đường làm giàu bền bỉ, được cha truyền con nối suốt hàng trăm năm.

Theo lãnh đạo UBND xã Triệu Lộc, toàn xã hiện có hơn 1.500 hộ với gần 2.600 lao động làm nghề rèn thường xuyên. Hệ thống sản xuất ngày càng hoàn chỉnh với 15 tổ hợp máy cán rút thép, 8 cơ sở chế tạo máy, 5 cơ sở đột dập nguyên liệu và hàng trăm xưởng lớn nhỏ. Doanh thu từ làng nghề truyền thống ước đạt khoảng 200 tỷ đồng mỗi năm, thu nhập bình quân lao động từ 8 đến 13 triệu đồng mỗi tháng.

Giữa nhịp sống hiện đại, làng rèn Tiến Lộc vẫn giữ được "hồn cốt" của nghề xưa, bền bỉ chuyển mình bằng công nghệ, tạo động lực cho phát triển kinh tế nông thôn theo hướng bền vững.

Lương Thị Diễn