Làng Xuân La giữ hồn tò he giữa nhịp sống hiện đại

Gắn bó hơn nửa thế kỷ với nghề tò he ở làng Xuân La, nghệ nhân Đặng Văn Khương vẫn ngày ngày say sưa bên những khối bột nếp rực rỡ sắc màu. Với ông, nặn tò he không chỉ là kế sinh nhai, mà còn là niềm vui, là ký ức tuổi thơ và là cách lưu giữ hồn quê giữa nhịp sống hiện đại. Ở Xuân La, những đôi tay khéo léo của các nghệ nhân miệt mài thổi hồn vào từng sản phẩm, góp phần gìn giữ nét đẹp văn hóa dân gian độc đáo của quê hương.

Ông Đặng Văn Khương - Phó Chủ nhiệm CLB tò he Xuân La - chia sẻ: "Nghề làm tò he là một nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc. Nhớ về thời kỳ kinh tế khó khăn trước đây, nghề này gắn liền với hệ thống trao đổi hàng hóa (như đổi sản phẩm lấy gạo). Thế hệ chúng tôi đã thừa kế nghề này và may mắn nhận được sự ưu ái, giúp đỡ từ các cấp, các ngành của Nhà nước để khôi phục và duy trì làng nghề truyền thống. Bản thân tôi thì là cũng là một thành viên trong làng, cũng yêu nghề và được thừa kế của các cụ để lại, cho nên tôi sẽ tiếp tục duy trì và phát triển nghề."

Làng Xuân La nổi tiếng với nghề nặn tò he truyền thống có lịch sử hơn 300 năm. Người dân dùng bột nếp pha màu tự nhiên để tạo hình nhân vật trong truyện cổ tích, con vật, bông hoa… Tò he không chỉ là đồ chơi dân gian mà còn là sản phẩm văn hóa, kết tinh sự khéo léo, sáng tạo và tình yêu nghệ thuật của người thợ Xuân La.

Nghề làm tò he có lúc thăng lúc trầm; ngoài vụ mùa ba tháng lễ hội nhộn nhịp nhất trong năm, hiện nay làng còn khoảng 40 gia đình theo nghề quanh năm, mang lại thu nhập ổn định. Qua nhiều thế hệ, làng nghề vẫn được gìn giữ và phát triển, đặc biệt nhờ những nghệ nhân trẻ tiếp nối truyền thống, mang đến sức sống mới cho tò he, kết hợp hài hòa giữa nét xưa và hơi thở hiện đại.

Nghệ nhân Đặng Văn Hậu (làng Xuân La, xã Phượng Dực) cho hay: "Nghề nặn tò he mang lại niềm vui cho mọi người, và chính niềm vui đó lại trở thành niềm hạnh phúc của người nghệ nhân. Sau này, tôi càng hiểu rõ hơn rằng, đây là một nét đẹp văn hóa rất quý giá của người Việt Nam. Vì thế, những người con của làng nghề như chúng tôi có trách nhiệm gìn giữ và phát triển nghề truyền thống này."

Không chỉ được người dân gìn giữ, làng nghề còn nhận được sự quan tâm và hỗ trợ tích cực từ chính quyền địa phương. UBND xã Phượng Dực đã tổ chức các lớp đào tạo, hội thảo, hỗ trợ quảng bá sản phẩm và kết nối thị trường. Những hoạt động này vừa duy trì nghề truyền thống, vừa khuyến khích nghệ nhân sáng tạo, đưa tò he trở thành sản phẩm văn hóa và du lịch đặc trưng của Hà Nội.

Qua bao thế hệ, làng Xuân La gìn giữ nghề tò he - nét đẹp văn hóa dân gian vừa giản dị, vừa sống động. Từ đôi tay tài hoa của các nghệ nhân đến sự đồng hành của chính quyền địa phương, tò he trở thành cầu nối ký ức, hồn quê và tình yêu nghệ thuật đến với mọi thế hệ. Nhờ tâm huyết và tình yêu nghề, làng Xuân La đã giữ trọn hồn dân gian giữa nhịp sống hôm nay, để màu bột và đường nét kể câu chuyện giàu bản sắc văn hóa.

Nguyễn Tuyền