'Lấp đầy' vaccine sởi ở bản vùng cao Nghệ An

Lỗ hổng vaccine ở Phà Lõm

Bản Phà Lõm, xã Tam Hợp là "điểm nóng" bệnh sởi của huyện Tương Dương, ghi nhận 97 ca mắc trên tổng số 130 ca toàn huyện từ đầu năm. Y sĩ Kha Thị Thúy, Trưởng Trạm y tế xã Tam Hợp cho biết, đây là bản biên giới với 127 hộ, 799 nhân khẩu, chủ yếu là người Mông. Trường hợp mắc sởi đầu tiên tại bản được phát hiện vào ngày 22/2/2025, khi một trẻ bị sốt ở nhà 3 ngày được bố mẹ đưa đến trạm y tế xã khám. Sau khi xác định ca bệnh, ngày 23/2, trạm y tế tiến hành điều tra dịch tễ và phát hiện thêm một trẻ khác cũng mắc sởi. Kể từ đó, số ca bệnh không ngừng tăng lên.

Ngoài điều trị cho trẻ mắc sởi tại Phà Lõm, cán bộ trạm y tế và quân y Đồn Biên phòng đã tích cực rà soát, lập danh sách trẻ cần tiêm chủng, đồng thời tuyên truyền về phòng chống sởi và lợi ích của tiêm vaccine.

Theo Trưởng Trạm Y tế xã Tam Hợp, nguyên nhân khiến bệnh sởi bùng phát tại Phà Lõm là do tỷ lệ tiêm phòng cho trẻ tại đây rất thấp, chỉ khoảng 50%. Do nhận thức của người dân về sức khỏe, đặc biệt là về tiêm phòng còn hạn chế, điều kiện kinh tế khó khăn khiến việc chăm sóc sức khỏe cho trẻ chưa được chú trọng. Công tác tuyên truyền của đội ngũ y tế cũng gặp trở ngại do rào cản ngôn ngữ. Đặc biệt, trong giai đoạn 2020-2022, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhiều trẻ em chưa được tiêm phòng đầy đủ.

Trước tình hình bệnh sởi diễn biến phức tạp, ngày 12/3, khu cách ly, điều trị tại nhà văn hóa bản Phà Lõm được thành lập nhằm hạn chế lây nhiễm chéo và nâng cao hiệu quả điều trị. Trung tâm Y tế huyện Tương Dương cử các bác sĩ, cán bộ y tế phối hợp với quân Y Đồn Biên phòng Tam Hợp thực hiện chăm sóc, điều trị cho trẻ mắc sởi.

Tại khu cách ly, chị Xồng Y Vừ (36 tuổi, trú tại bản Phà Lõm) – mẹ của bệnh nhi Lầu Bá Chùa (5 tuổi) cho biết, con trai chị mắc sởi được 4 ngày. Hiện cháu hết phát ban nhưng vẫn còn ho nhiều. Trước đây, cháu đã được tiêm chủng 3 mũi nhưng chị không nhớ rõ loại vaccine. Trong khu cách ly, cháu được các y bác sĩ chăm sóc, được quân y, bác sĩ nấu cháo cho ăn. Các bác sĩ cho biết nếu tiếp tục tiến triển tốt, sau 3 ngày nữa cháu sẽ khỏi bệnh và được về nhà.

Khu cách ly, điều trị ra đời nhằm nâng cao hiệu quả công tác điều trị, tạo tiện ích cho người bệnh, tránh tình trạng lây nhiễm chéo ở cơ sở y tế.

Bác sĩ Lì Bá Dì, người được Trung tâm Y tế huyện Tương Dương tăng cường đến Phà Lõm để hỗ trợ điều trị sởi cho biết, đến nay, khu cách ly tiếp nhận, điều trị cho 20 trẻ mắc bệnh. Trong số đó, 14 trẻ đã khỏi bệnh, 3 trẻ có diễn biến nặng được chuyển đến Trung tâm Y tế huyện để tiếp tục điều trị, hiện còn 3 trẻ đang điều trị tại khu cách ly.

Bên cạnh việc hỗ trợ Trạm Y tế xã điều trị cho bệnh nhân, các cán bộ y tế của Trung tâm Y tế huyện và quân y Đồn Biên phòng Tam Hợp còn phối hợp với nhân viên y tế xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về các biện pháp phòng, chống sởi, lợi ích của tiêm chủng cũng như hướng dẫn cách chăm sóc trẻ mắc bệnh.

‘Lấp đầy’ vaccine – Chìa khóa kiểm soát dịch bệnh

Để ngăn chặn bệnh sởi lây lan, ngành y tế huyện Tương Dương đã triển khai chiến dịch tiêm vaccine quy mô lớn. Các cán bộ y tế cùng quân y Đồn Biên phòng tích cực đến từng nhà, rà soát từng trường hợp và vận động phụ huynh đưa trẻ đi tiêm chủng.

Nghệ An đang đẩy mạnh tiêm vaccine sởi cho trẻ 6 tháng đến 10 tuổi, với mục tiêu đạt ≥ 95% bao phủ hai liều trước ngày 31/3/2025.

Qua rà soát, bản Phà Lõm có 269 trẻ từ 6 tháng đến 10 tuổi. Trong số đó, 88 trẻ đã được tiêm vaccine phòng sởi, còn 181 trẻ cần được tiêm bổ sung vaccine sởi hoặc vaccine có chứa thành phần sởi. Hiện bệnh sởi tại Phà Lõm vẫn chưa có dấu hiệu giảm khi vẫn còn một số trẻ bị sốt nhẹ và đang được cách ly theo dõi tại nhà. Tại xã Tam Hợp, ngoài bản Phà Lõm, bản Huồi Sơn, một bản khác có đồng bào Mông sinh sống cũng đã ghi nhận 4 ca mắc sởi. Số trẻ từ 6 tháng đến 10 tuổi ở Huồi Sơn cần tiêm vaccine phòng sởi cũng khá lớn, với 143 trẻ. Nếu không triển khai tiêm chủng kịp thời, số ca mắc sởi tại 2 bản Phà Lõm và Huồi Sơn có nguy cơ tiếp tục gia tăng.

Y sĩ Kha Thị Thúy, công tác tại Trạm Y tế xã Tam Hợp cho biết thêm, chiến dịch tiêm vaccine phòng sởi - rubella đợt 2 trên địa bàn diễn ra từ ngày 24/3 đến 31/3/2025. Theo kế hoạch, toàn bộ 641 trẻ từ 6 tháng đến 10 tuổi trong xã sẽ được tiêm vaccine nhằm bổ sung miễn dịch, góp phần kiểm soát và tiến tới không còn bệnh nhân mắc sởi.

Không chỉ riêng Phà Lõm là "điểm nóng" của bệnh sởi. Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Nghệ An, từ đầu năm 2025 đến nay, toàn tỉnh ghi nhận 1.360 trường hợp sốt phát ban nghi sởi, không có ca tử vong. Nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng ca bệnh là do tỷ lệ tiêm chủng vaccine tại một số huyện miền núi còn thấp. Dù một số địa phương có tỷ lệ tiêm chủng đạt 95%, nhưng vẫn còn 5% trẻ chưa được tiêm phòng, tích lũy theo từng năm, tạo ra khoảng trống miễn dịch. Đáng chú ý, ở một số xã, tỷ lệ tiêm vaccine chưa đạt yêu cầu, làm gia tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh trên diện rộng.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Thương, Phó Giám đốc Sở Y tế Nghệ An cho biết, chiến dịch tiêm vaccine sởi đợt 2 được triển khai tại các trạm y tế, điểm tiêm lưu động. Để đảm bảo thành công, Sở Y tế yêu cầu các đơn vị rà soát danh sách trẻ, đặc biệt ở khu vực có biến động dân cư, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động tiêm chủng, đồng thời đảm bảo cung ứng vaccine, vật tư và tổ chức tiêm an toàn, báo cáo kịp thời.

Hoàng Trinh