Lấp lỗ hổng quản lý xe cho thuê tự lái

Nhiều rủi ro

Cuối năm 2023, Công an quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Hoàng Thị Huyền (SN 1979, trú quận Thanh Xuân, Hà Nội) về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Theo cáo buộc, chỉ trong khoảng 6 tháng, Huyền đã 5 lần thuê xe ô tô của người khác rồi mang đi cầm cố, nhờ người bán xe hoặc dùng xe thuê của người sau để thế chấp, chuộc lại xe cầm cố trước đó.

Quy định mới về hoạt động cho thuê xe tự lái sẽ giúp cả cơ sở cho thuê lẫn người thuê tránh được những rủi ro. Ảnh minh họa: Vietnam+.

Tại Quảng Ngãi, công an cũng đã bắt giữ nhóm đối tượng thuê xe ô tô tự lái rồi làm giả giấy tờ, sau đó đăng bán tài sản trên mạng xã hội. Đối tượng chính trong vụ án là Võ Công Minh (28 tuổi, trú tỉnh Bình Phước).

Theo điều tra, sau khi đặt mua giấy phép lái xe giả và căn cước công dân giả, Minh tìm kiếm dịch vụ thuê xe ô tô tự lái ở các tỉnh, thành và đến thuê. Nhận xe xong, đối tượng chiếm đoạt, làm giả giấy tờ xe và sau đó lên mạng xã hội đăng bán.

Về phía người thuê xe cũng gặp không ít câu chuyện "dở khóc, dở cười". Đơn cử, trường hợp anh Phạm Như Phong (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) thuê xe đúng ngày làm việc cuối cùng trước khi nghỉ Tết nên không có nhiều lựa chọn.

Dù cơ sở cho thuê xe chỉ còn duy nhất một chiếc Kia Morning, anh đành nhắm mắt ký hợp đồng. Ngày hôm sau lái xe về quê, chiếc xe gặp sự cố ở phần động cơ, không thể khởi động.

Cơ sở cho thuê xe đã nghỉ Tết cũng không còn xe để đổi khắc phục, garage cũng đóng cửa. Cuối cùng, anh thuê xe mà không được sử dụng, thậm chí phải mất tiền oan để đưa xe về garage chờ sửa mà không được cơ sở cho thuê hỗ trợ.

Chưa có quy định rõ ràng

Thời gian qua, hoạt động cho thuê xe tự lái ngày càng phát triển, đặc biệt, vào các dịp cuối tuần, ngày lễ, Tết, nhu cầu tăng cao, nhiều cơ sở cho thuê xe tự lái thậm chí không đủ xe để đáp ứng. Giá cho thuê xe tự lái dao động từ 1-1,5 triệu đồng/ngày với các dòng xe phổ thông 5-7 chỗ. Các ngày cao điểm mức giá có thể tăng từ 20-30%.

Tuy nhiên, hiện nay chưa có quy định nào quản lý hoạt động kinh doanh này, do đó, đã xảy ra không ít rủi ro.

Đại diện công ty cho thuê xe tự lái trên đường Dương Đình Nghệ (Hà Nội) cho biết, 8 năm kinh doanh dịch vụ này, công ty gặp không ít trường hợp khách hàng thuê xe bị phạt nguội trong quá trình sử dụng. Lỗi vi phạm nhiều nhất là chạy quá tốc độ, mức phạt từ 2,5-4 triệu đồng. Có đến 30% khách hàng khi được công ty liên hệ thông báo vi phạm đã "lặn mất tăm", không khắc phục hậu quả.

Mặt khác, còn có trường hợp cho thuê xe nhưng khách hàng mang xe sang nước ngoài, đưa đi cầm cố, xe gặp tai nạn. Thậm chí, khách thuê xe để chở ma túy bị công an phát hiện, phương tiện bị cơ quan chức năng giữ để điều tra, mất hàng tháng mới nhận lại được.

Thực tế, đây là những rủi ro phổ biến của các cơ sở cho thuê xe tự lái. Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp cho biết, những rủi ro trên xảy ra chủ yếu do chưa có quy định rõ ràng quản lý hoạt động cho thuê phương tiện, việc cho thuê và thuê có thủ tục đơn giản, tạo sơ hở cho kẻ gian lợi dụng.

Luật Đường bộ quy định những gì?

Luật Đường bộ 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2025) đã bổ sung quy định về dịch vụ cho thuê phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. Trong đó nêu rõ: Dịch vụ cho thuê phương tiện để tự lái là việc tổ chức, cá nhân cho thuê xe ô tô chở người dưới 8 chỗ, xe gắn máy, xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh để người thuê xe tự điều khiển phương tiện.

Đơn vị kinh doanh cho thuê phương tiện tự lái chỉ được cho thuê phương tiện khi người thuê có giấy phép lái xe đang còn điểm, còn hiệu lực phù hợp với loại xe cho thuê. Không được bố trí lái xe cho người thuê phương tiện. Phải ký kết hợp đồng cho thuê phương tiện để tự lái với người thuê kèm theo bản photo giấy phép lái xe của người thuê.

Ngoài ra, người thuê phương tiện để tự lái không được sử dụng phương tiện đi thuê để vận tải hành khách, hàng hóa có thu tiền.

Lãnh đạo Vụ Vận tải, Bộ GTVT cho biết, dịch vụ cho thuê xe tự lái phát triển mạnh, song trước đây chưa được quy định trong Luật Giao thông đường bộ 2008. Do đó, khi dự thảo Luật Đường bộ 2024, ban soạn thảo đã bổ sung để quản lý chặt chẽ hơn. Mặt khác, khi xảy ra sự cố, rủi ro, tai nạn giao thông sẽ thuận lợi trong xác định danh tính lái xe.

"Đây không phải là loại hình kinh doanh vận tải, do đó luật cũng quy định rõ cơ sở cho thuê không được bố trí người lái xe và người thuê xe cũng không được sử dụng phương tiện để chở khách thu tiền", lãnh đạo Vụ Vận tải chia sẻ.

Theo vị này, việc đưa quy định vào luật là cơ sở để ban hành các quy định chi tiết hơn để quản lý cũng như chế tài xử lý trong các văn bản dưới luật. Từ đó, nâng cao trách nhiệm cơ sở cho thuê xe, đảm bảo điều kiện người lái xe, góp phần đảm bảo an toàn giao thông đường bộ.

Yến Chi